Σκληρά μηνύματα προς Άγκυρα στο Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Τουρκίας

Ευκαιρία για την ΕΕ να μεταφέρει μηνύματα στην Άγκυρα, και παράλληλα να προσπαθήσει να κρατήσει ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας της με την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν, θεωρούν διπλωματικές πηγές τη σημερινή σύγκληση του Συμβουλίου Σύνδεσης ΕΕ-Τουρκίας. Τα μηνύματα ωστόσο που θα δώσει η ΕΕ στην Άγκυρα είναι σκληρά, καθώς για πρώτη φορά οι Βρυξέλλες επιλέγουν διατυπώσεις που προειδοποιούν την Τουρκία ότι αν προβεί σε «έκνομες ενέργειες» όσον αφορά τις γεωτρήσεις και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου, η ΕΕ θα «απαντήσει κατάλληλα» και σε αλληλεγγύη με την Κύπρο. Αυτό αναφέρουν διπλωματικές πηγές σχετικά με το προσχέδιο της κοινής θέσης της ΕΕ με το οποίο θα προσέλθει σήμερα στο Συμβούλιο Σύνδεσης.

Μεταστροφή ΕΕ

Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι η διατύπωση αυτή αφήνει ανοιχτή την πόρτα σε μια μεγάλη «γκάμα» αντιδράσεων εκ μέρους της ΕΕ, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν ακόμα και κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας. Λίγες πάντως είναι οι χώρες που θα ήταν πρόθυμες να φτάσουν μέχρι εκεί, σημειώνουν πηγές στην έδρα της ΕΕ, τονίζοντας ωστόσο ότι και μόνο το γεγονός ότι στο προσχέδιο της κοινής θέσης περιλαμβάνονται τέτοιες διατυπώσεις και ότι κατά τη διαμόρφωσή του ετέθη και θέμα σαφούς αναφοράς σε κυρώσεις, είναι ενδεικτικό της μεγάλης μεταστροφής που έχει σημειωθεί την τελευταία περίοδο στις ευρωτουρκικές σχέσεις και στο πώς οι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν πλέον την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν. Δύο μέρες νωρίτερα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε την αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και, παρόλο που η έκκληση αυτή δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, αποτελεί ακόμα ένα σαφές μήνυμα προς την Τουρκία.

Τελωνειακή ένωση

Οι σκληρές διατυπώσεις όσον αφορά την Κύπρο και τις γεωτρήσεις έρχονται να συμπληρώσουν διατυπώσεις, χαμηλότερων κάπως τόνων, και σε άλλα θέματα των ευρωτουρκικών σχέσεων, όπως η τελωνειακή ένωση και οι ταξιδιωτικές θεωρήσεις.

Για την τελωνειακή ένωση, την αναβάθμιση της οποίας επιθυμεί η Άγκυρα, η θέση των Ευρωπαίων είναι ότι η Τουρκία πρέπει να κάνει περισσότερα βήματα για την πλήρη εφαρμογή του υφιστάμενου καθεστώτος της τελωνειακής ένωσης. Στις Βρυξέλλες και στις μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες οι απόψεις διίστανται, καθώς ορισμένες χώρες θεωρούν ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις πρέπει να διακοπούν και να προταθεί στην Τουρκία ένα άλλο πλαίσιο σχέσεων, το οποίο ενδεχομένως θα κινείται με άξονα μία αναβαθμισμένη τελωνειακή ένωση. Ενώ άλλες χώρες, που αποτελούν σήμερα μειοψηφία, θεωρούν ότι αν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις διακοπούν επίσημα, η Τουρκία θα ξεφύγει εντελώς από την ευρωπαϊκή τροχιά. Στο θέμα των θεωρήσεων οι θέσεις της ΕΕ είναι σαφείς και επιμένουν ότι η Τουρκία πρέπει πρώτα να εκπληρώσει όλα τα προαπαιτούμενα κριτήρια, τα οποία περιλαμβάνουν αλλαγές στον αντιτρομοκρατικό νόμο και δέσμευση ότι θα υπάρξει δικαστική συνεργασία με όλες τις χώρες μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου.

Εχθρός η Δύση

Βετεράνοι αναλυτές στην Τουρκία θεωρούν ότι η μεταστροφή του κλίματος στην ΕΕ γίνεται παράλληλα και με τη βαθιά αλλαγή στο πώς οι τουρκικές ηγεσίες αλλά και η κοινωνία βλέπουν την Ευρώπη μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο του άκρατου ισλαμοεθνικισμού που έχει αναγάγει τη Δύση, τις ΗΠΑ πρώτα και μετά την Ευρώπη, σε βασικό εχθρό του τουρκικού έθνους και του ισλάμ. Τα σκληρά μηνύματα της ΕΕ στην Άγκυρα, οι εκκλήσεις και οι προειδοποιήσεις της, αντιμετωπίζονται ως επιβεβαίωση στο κυρίαρχο αυτό αφήγημα και ουσιαστικά ενισχύουν τη συσπείρωση των υποστηρικτών του Ταγίπ Ερντογάν.