Πέντε στερεότυπα για τα όπλα στην Αμερική

Κάθε μέρα, δεκάδες άνθρωποι πεθαίνουν από σφαίρες απ' άκρου σ' άκρο των ΗΠΑ, αλλά η προσοχή επικεντρώνεται μόνο στις μεγαλύτερες σφαγές στα χρονικά, όπως αυτή που διαπράχθηκε στο Τέξας την Κυριακή. Αυτό το παράδοξο γεννά διάφορα στερεότυπα.

1) Ο αριθμός των θανάτων που οφείλονται στη χρήση όπλων έχει φθάσει σε επίπεδο ρεκόρ.

Αυτό είναι ανακριβές, αν και η ομοσπονδιακή αστυνομία (FBI) διαπίστωσε μια άνοδο των ανθρωποκτονιών από πρόθεση με τη χρήση πυροβόλων όπλων το 2015 και το 2016.

«Μολονότι οι επιθέσεις με τη χρήση όπλων που έχουν πολλά θύματα καταγράφουν θεαματική αύξηση στις ΗΠΑ, ο συνολικός δείκτης των ανθρωποκτονιών και αυτός των ανθρωποκτονιών με τη χρήση όπλων μειώνεται—έχει πέσει στο μισό του επιπέδου όπου βρισκόταν πριν από 25 χρόνια», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Γκρεγκ Κάρτερ, ένας ειδικός του Πανεπιστημίου Μπράιαντ του Ρόουντ Άιλαντ.

«Αυτή η μείωση καταγράφεται παρά τη σημαντική χαλάρωση της νομοθεσίας για τα όπλα στο επίπεδο των Πολιτειών. Για παράδειγμα, ελάχιστες Πολιτείες επέτρεπαν στον μέσο πολίτη να φέρει ένα κρυμμένο όπλο πριν από το 1990, ενώ σήμερα σχεδόν όλες το επιτρέπουν», συμπλήρωσε ο Κάρτερ.

Στην Αμερική γενικά θεωρείται ότι ένα βίαιο επεισόδιο αποτελεί «επίθεση με χρήση όπλου που έχει πολλά θύματα» («mass shooting», κατά την ορολογία της αστυνομίας και των ΜΜΕ) όταν τουλάχιστον τέσσερις άνθρωποι τραυματίζονται ή σκοτώνονται από σφαίρες, εξαιρουμένου του δράστη.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της οργάνωσης Gun Violence Archive, στις ΗΠΑ καταγράφεται τουλάχιστον ένα τέτοιο επεισόδιο κάθε μέρα.

2) Θύμα τέτοιας επίθεσης μπορεί να πέσει ο καθένας τυχαία.

Η εκτενής κάλυψη των σφαγών έχει δημιουργήσει την εσφαλμένη εντύπωση ότι τις περισσότερες φορές, τα θύματα δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τον δολοφόνο τους.

Αυτή η εντύπωση ενισχύεται εξαιτίας των επανειλημμένων τραγωδιών σε δημόσιους χώρους: στη συναυλία στο Λας Βέγκας, στο νάιτκλαμπ στη Φλόριντα, στην πανεπιστημιούπολη στη Βιρτζίνια, στο πρωτοβάθμιο σχολείο στο Κονέτικατ...

Στην πραγματικότητα, οι μελέτες δείχνουν ότι οι περισσότερες επιθέσεις με τη χρήση όπλου στρέφονται εναντίον ενός προσώπου ή ενός θεσμού που ο δράστης στοχοθέτησε συγκεκριμένα.

Πάνω από τα δύο τρίτα των επιθέσεων διαπράττονται σε σπίτια. Και τα θύματα πολύ συχνά τείνουν να είναι μέλη της οικογένειας του δράστη. Σύμφωνα με την οργάνωση Everytown for Gun Safety, 50 γυναίκες δολοφονούνται κάθε μήνα στις ΗΠΑ από τον σύντροφό τους.

3) Οι επιθέσεις με όπλα που έχουν πολλά θύματα προκαλούν τη συντριπτική πλειονότητα των θυμάτων.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, αυτό ακούγεται αληθές στη θεωρία, αλλά είναι λάθος αν κανείς δει την καθημερινότητα των εγκλημάτων με τη χρήση όπλων.

Τυχαίο περιστατικό: στο Φρέσνο, στην Καλιφόρνια, ένας άνδρας ονόματι Μανουέλ Γκαρσία δολοφόνησε την Κυριακή τη γυναίκα του, που τον είχε χωρίσει, και τον σύντροφό της, την ώρα που έβγαιναν από την εκκλησία. Κατόπιν ο Γκαρσία αυτοκτόνησε.

Μια τέτοια είδηση του αστυνομικού ρεπορτάζ θα βρισκόταν την επομένη στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων στη Γαλλία, στη Βρετανία, στην Ιαπωνία ή στην Αυστραλία. Όχι όμως στις ΗΠΑ, όπου ο δείκτης των ανθρωποκτονιών με τη χρήση όπλων είναι 25 φορές υψηλότερος από ό,τι στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες.

Η πλειονότητα των 12.000 ανθρωποκτονιών με τη χρήση όπλων που διαπράττονται στις ΗΠΑ κάθε χρόνο δεν εντάσσεται στην κατηγορία των mass shootings.

4) Οι δράστες στην πλειονότητά τους είναι ψυχασθενείς.

Η αμερικανική κοινή γνώμη τρομοκρατείται από ψυχρούς και στυγερούς δολοφόνους που είναι εμφανώς ψυχικά διαταραγμένοι, όπως ο Άνταμ Λάνζα, ο οποίος δολοφόνησε τη μητέρα του και κατόπιν 20 παιδιά στο πρωτοβάθμιο σχολείο Σάντι Χουκ, ή ο Τζέιμς Χολμς, ο οποίος άνοιξε πυρ εναντίον των θεατών μέσα σε ένα σινεμά στο Κολοράντο.

Οι επιδημιολόγοι πάντως τονίζουν ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους, οι άνθρωποι που πάσχουν από προβλήματα ψυχικής υγείας δεν είναι βίαιοι.

Μια μελέτη που διεξήχθη στη Βαλτιμόρη, στο Σεντ Λούις και στο Λος Άντζελες συμπέρανε ότι τα βίαια επεισόδια που μπορούν να αποδοθούν αποκλειστικά σε σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας δεν αποτελούν παρά το 4% του συνόλου. Με άλλα λόγια, στη συντριπτική τους πλειονότητα οι επιθέσεις με τη χρήση όπλων εξηγούνται από άλλους παράγοντες, όπως η οργή, η ζήλια ή το μίσος. Οι μισοί και πλέον από τους δράστες των επιθέσεων με τη χρήση όπλων που προκάλεσαν πολλά θύματα είχαν ιστορικό ενδοοικογενειακής βίας.

5) Η Αμερική διχάζεται όσον αφορά την απαγόρευση των όπλων.

Αυτό το στερεότυπο είναι διαδεδομένο στο εξωτερικό, αλλά δεν έχει ιδιαίτερη σχέση με την πραγματικότητα. Ακόμα και οι πιο σθεναροί πολέμιοι των όπλων αποφεύγουν να θίξουν την ιερή κι απαραβίαστη δεύτερη τροπολογία του Συντάγματος των ΗΠΑ, που επιτρέπει την οπλοκατοχή, ενώ κανένας πολιτικός με απήχηση στη χώρα δεν έχει διανοηθεί ποτέ να ζητήσει να κατασχεθούν τα όπλα.

Ο μόνος διάλογος στη χώρα αφορά περιθωριακά ζητήματα, όπως για παράδειγμα το να τεθούν εκτός νόμου αξεσουάρ που επιτρέπουν τη μετατροπή ημιαυτομάτων τουφεκιών σε αυτόματα, ή η γενίκευση των ελέγχων του ποινικού και του ψυχιατρικού ιστορικού του επίδοξου αγοραστή πριν από κάθε πώληση όπλου.

«Η εθνική νομοθεσία για τα όπλα δεν θα αλλάξει, παρά μόνο εάν οι δημοκρατικοί ελέγχουν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου συν την προεδρία, και δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να γίνει αυτό πριν από το 2020. Οι ρεπουμπλικάνοι δεν πρόκειται να κάνουν αυστηρότερους τους νόμους, παρά το ότι μια πλειοψηφία των Αμερικανών επιθυμεί το αντίθετο», τονίζει ο καθηγητής Κάρτερ.