Διεθνής Ημέρα Μνήμης: Δεν καταργήθηκε το δουλεμπόριο

Η 23η Αυγούστου σηματοδοτεί την επέτειο της εξέγερσης, το 1791, των υποδουλωμένων ανδρών και γυναικών στο δυτικό τμήμα του Αγίου Δομίνικου, το οποίο αναγγέλλοντας την ανεξαρτησία του, επανήλθε στο αρχικό αμερικανικό όνομα: Αϊτή.

Η εξέγερση μεταβίβασε μια παγκόσμια απαίτηση για ελευθερία που υπερβαίνει όλα τα όρια του χρόνου και του χώρου. Μιλάει για την ανθρωπότητα στο σύνολό της, χωρίς διάκριση προέλευσης ή θρησκείας, και συνεχίζει να αντηχεί σήμερα με αμείωτη δύναμη.

Αυτό τονίζει η γενική διευθύντρια της UNESCO Ιρίνα Μπόκοβα, στο μήνυμά της για τη φετινή επέτειο, επισημαίνοντας ότι μέσω της Παγκόσμιας Ημέρας για τη Μνήμη του Εμπορίου των Σκλάβων και την Κατάργησή της, η UNESCO στοχεύει να υπενθυμίσει την κρίσιμη σημασία της μετάδοσης της ιστορίας, προκειμένου να ρίξει φως στην πάλη ενάντια σε όλες τις μορφές καταπίεσης και ρατσισμού σήμερα.

Στο ίδιο πνεύμα, τα Ηνωμένα Έθνη κήρυξαν τη Διεθνή Δεκαετία για τους ανθρώπους της αφρικανικής καταγωγής (2015- 2024) και η UNESCO συμβάλει σε αυτήν μέσω των εκπαιδευτικών, πολιτιστικών και επιστημονικών προγραμμάτων της, με στόχο να προωθήσει τη συμβολή των ανθρώπων αφρικανικής καταγωγής στην οικοδόμηση σύγχρονων κοινωνιών και στην εξασφάλιση της αξιοπρέπειας και της ισότητας για όλους τους ανθρώπους χωρίς διακρίσεις.

Η κ. Μπόκοβα αναφέρει ότι «η ελευθερία των δικαιωμάτων, πρέπει να μεταφραστεί σε πραγματική ελευθερία μέσω δημόσιων πολιτικών που εγγυώνται στους ανθρώπους της αφρικανικής καταγωγής την πλήρη άσκηση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ισότητας και την πλήρη και ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνία. Η εξέγερση του 1791, όπως και πολλές άλλες σε ολόκληρο τον κόσμο, μας δείχνει τον δρόμο, αλλά η πορεία προς τα εμπρός είναι ακόμα μεγάλη».

«Η άγνοια είναι ο εχθρός μας», τονίζει η γενική διευθύντρια της UNESCO, καταλήγοντας: «Ο καθένας πρέπει να γνωρίζει την κλίμακα του εγκλήματος του δουλεμπορίου, τα εκατομμύρια ζωών που χάθηκαν και την επίδραση στην τύχη των ηπείρων μέχρι και σήμερα. Όλοι πρέπει να είναι πλήρως ενημερωμένοι για τον αγώνα που οδήγησε στην κατάργησή του, έτσι ώστε μαζί να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε κοινωνίες που είναι πιο δίκαιες και επομένως πιο ελεύθερες».

Το δουλεμπόριο και ο πληθυσμός της αφρικανικής ηπείρου:

- Συγκεντρωτικός αριθμός απαχθέντων από τον 8ο αι. έως τα μέσα του 19ου αι. για όλα τα είδη δουλεμπορίου: Τουλάχιστον 24 εκατομμύρια.
- Συνολικός πληθυσμός της αφρικανική ηπείρου στα μέσα του 19ου αιώνα: 100 εκατομμύρια
- Εκτιμώμενο συνολικό μέγεθος που θα είχε φτάσει ο αφρικανικός πληθυσμός στα μέσα του 19ου αιώνα, αν δεν υπήρχε οποιοδήποτε είδος σκλαβιάς: 200 εκατομμύρια.

Δουλεμπορικές ροές

- Στη διάρκεια του 15ου και του 16ου αι., κυρίως από τη Σενεγάλη και τη Γκάμπια μεταφέρθηκαν σε Καραϊβική, Βραζιλία και Ευρώπη 1.250.000 σκλάβοι.
- Τον 17ο αι. από Σενεγάλη, Γκάμπια και Γκάνα οδηγήθηκαν στη σκλαβιά 3.900.000, εκ των οποίων 1.700.000 στην Καραϊβική και 1.300.000 στη Βραζιλία.
- Τον 18ο αι. 8.300.000 άτομα από τη Γουινέα, το Κονγκό και την Αγκόλα σκλαβώθηκαν και 7.000.000 από αυτούς οδηγήθηκαν στην Καραϊβική και τη Β. Αμερική.
- Τον 19ο αι. από τις περιοχές της Γουινέας, του Κονγκό, της Αγκόλας και της Ζανζιβάρης, απήχθησαν 5.700.000 άτομα. Σε Καραϊβική και Βραζιλία οδηγήθηκαν από 1.900.000.

Σημαντικοί σταθμοί στην κατάργηση του Δουλεμπορίου

1777 Κατάργηση της δουλείας που περιλαμβάνεται στο Σύνταγμα του Βερμόντ (ΗΠΑ)
1793 Κατάργηση της δουλείας στο Σάντο Ντομίνγκο (Αϊτή)
1802 Αποκατάσταση της δουλείας στις γαλλικές αποικίες
1803 Απαγόρευση του δουλεμπορίου από τη Δανία
1807 Απαγόρευση του εμπορίου σκλάβων από το Ηνωμένο Βασίλειο
1808 Απαγόρευση του εμπορίου σκλάβων από τις ΗΠΑ
1814 Απαγόρευση του εμπορίου σκλάβων από τις Κάτω Χώρες
1815 Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις συναντήθηκαν στο συνέδριο της Βιέννης και αποφάσισαν να απαγορευτεί το εμπόριο σκλάβων
1823 Κατάργηση της δουλείας στη Χιλή
1826 Κατάργηση της δουλείας στη Βολιβία
1829 Κατάργηση της δουλείας στο Μεξικό
1833-1838 Κατάργηση της δουλείας στις βρετανικές αποικίες
1863-1865 Κατάργηση της δουλείας στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής
1926 Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη δουλεία
1928 Κατάργηση της δουλείας στο Ιράν
1963 Κατάργηση της δουλείας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
1970 Κατάργηση της δουλείας στο Ομάν
1992 Κατάργηση της δουλείας στο Πακιστάν
2003 Απαγόρευση της δουλείας στον Νίγηρα

Εμπόριο ανθρώπων στον κόσμο

Υπολογίζεται ότι 20,9 εκατ. άνθρωποι βρίσκονται σε εξαναγκαστική εργασία, ενώ τα ετήσια κέρδη για τους εμπόρους- διακινητές ανέρχονται συνολικά σε 32 δισ. δολ. Πρόκειται για τη δεύτερη πιο επικερδή παράνομη δραστηριότητα, μετά τα ναρκωτικά.

Εμπόριο ανθρώπων στην ΕΕ

Μεταξύ των σκοπών του εμπορίου ανθρώπων, η συντριπτική πλειονότητα αφορά τη σεξουαλική εκμετάλλευση (76%). Ακολουθούν η καταναγκαστική εργασία (14%), οι εγκληματικές δραστηριότητες όπως αφαίρεση οργάνων (6%), η εξαναγκαστική επαιτεία (3%) και η εγχώρια σκλαβιά (1%).

Ανά φύλο, στο σύνολο των θυμάτων του trafficking, οι γυναίκες αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα (70%), ακολουθούμενη από τους άνδρες (17%), τα κορίτσια (11%) και τα αγόρια(2%).

Ανά ήπειρο:
- Ασία και Ειρηνικός: 11,7 εκατ.
- Αφρική: 3,7 εκατ.
- Λ. Αμερική και Καραϊβική: 1,8 εκατ.
- Κεντρική και ανατολική Ευρώπη (εκτός ΕΕ): 1,6 εκατ.
- Ανεπτυγμένες οικονομίες και ΕΕ: 1,5 εκατ.
- Μέση Ανατολή: 0,6 εκατ.

ΠΗΓΕΣ: Ηνωμένα Έθνη, Ευρωπαϊκή Επιτροπή