Στροφή 180 μοιρών από τον Τραμπ

Σε χρονικό διάστημα μικρότερο των τριών μηνών από την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων του, ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ άλλαξε τη στάση του έναντι μιας σειράς σημαντικών θεμάτων εξωτερικής πολιτικής. Μεταξύ αυτών, το πλαίσιο σχέσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, οι σχέσεις με την Κίνα, αλλά και η επιχειρησιακή αξία του ΝΑΤΟ στη σημερινή εποχή.

Ο ίδιος είχε προεκλογικά υποσχεθεί σύγκρουση με το πολιτικό σύστημα στην Ουάσιγκτον, πραγματοποιώντας συχνές φραστικές επιθέσεις κατά της Κίνας στη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα και κατηγορώντας ανοιχτά το Πεκίνο, για “πρωταθλητισμό” στη χειραγώγηση του εθνικού νομίσματός του.

Ο Τραμπ, ως προεδρικός υποψήφιος των ΗΠΑ, είχε χαρακτηρίσει “ξεπερασμένο” το ΝΑΤΟ, ενώ είχε εκφράσει την ελπίδα οικοδόμησης ενός πλαισίου πιο στενών σχέσεων με τη Ρωσία

Ωστόσο, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε στο Λευκό Οίκο, αλλά και σε μια χθεσινή συνέντευξή του σε εφημερίδα, ο Τραμπ παρουσιάστηκε με εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις, σε σύγκριση με τις προεκλογικές του εξαγγελίες. Έτσι, δήλωσε ότι οι σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας επιδεινώνονται, ενώ οι σχέσεις μεταξύ της Ουάσιγκτον και του Πεκίνου βελτιώνονται. Παράλληλα, άλλαξε και τη στάση του έναντι του ΝΑΤΟ, δηλώνοντας ότι το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο προσαρμόζεται στις εξελισσόμενες απειλές παγκόσμιου χαρακτήρα. “Είχα πει ότι είναι ξεπερασμένο. Δεν είναι πλέον ξεπερασμένο,” δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τραμπ στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου με τη συμμετοχή και του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ στην Ανατολική Πτέρυγα του Λευκού Οίκου.

Σε διπλωματικό επίπεδο, η αλλαγή στάσης της αμερικανικής κυβέρνησης τόσο έναντι του ΝΑΤΟ, όσο κι έναντι των σχέσεων με τη Ρωσία, λειτουργεί καθησυχαστικά για τους Ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ που είχαν ανησυχήσει για ενδεχόμενη αλλαγή της αμερικανικής στάσης από την επιθετική προεκλογική ρητορική του.

Από την άλλη μεριά, το θετικό κλίμα που διαμορφώνεται στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Κίνα, αλλά και η πληροφορίες για έναν προσωπικό δεσμό συνεργασίας μεταξύ των προέδρων Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ, μπορούν να καλλιεργήσουν κλίμα σύγχυσης μεταξύ των συμμάχων των ΗΠΑ στην Ασία, καθώς φοβούνται επέκταση της κινεζικής επιρροής σε οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο στην ευρύτερη ασιατική περιοχή.

Η αλλαγή της (αρχικά) επιθετικής στάσης του Τραμπ στα θέματα που άπτονται της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και η υιοθέτηση μιας πιο συμβατικής με τα αμερικανικά πολιτικά δρώμενα γραμμής, αποδίδεται στην αλλαγή των συσχετισμών επιρροής εντός της κυβέρνησής του, με τη σταδιακή υποβάθμιση πρωτοκλασάτων συμβούλων του, όπως ο υπεύθυνος στρατηγικής Στιβ Μπάνον.

Πριν από έξι μήνες, ο προεδρικός υποψήφιος Ντόναλντ Τραμπ δήλωνε ότι επεδίωκε μία συμμαχία με το Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν: “εάν λέει καλά πράγματα για μένα, θα λέω κι εγώ καλά πράγματα για εκείνον,” είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο Τραμπ για τον Πούτιν τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Ωστόσο, ο ίδιος δήλωσε προχθές ότι έχει μεγάλες ανησυχίες για τη ρωσική υποστήριξη στον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ. “Πρέπει να είμαστε στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών στις σχέσεις μας με τη Ρωσία,” δήλωσε ο Τραμπ μετά την πολλαπλή πυραυλική επίθεση της περασμένης Παρασκευής κατά αεροπορικής βάσης στη Συρία.

Παράλληλα με την άσκηση κριτικής στη Ρωσία, ο Τραμπ δήλωσε ότι ο ίδιος και ο πρόεδρος Σι καλλιέργησαν ένα θετικό επίπεδο προσωπικής σχέσης κατά την επίσκεψη του δεύτερου στο τουριστικό θέρετρο Mar-a-Lago στη Φλόριντα την προηγούμενη εβδομάδα. Πριν από τη συνάντηση αυτή, ο πρόεδρος Τραμπ είχε προβλέψει τη διεξαγωγή “δύσκολων συζητήσεων” για το εμπόριο.

Από την άλλη μεριά, το θετικό κλίμα που διαμορφώνεται στις σχέσεις μεταξύ της Ουάσιγκτον και του Πεκίνου επιβεβαιώθηκε από τις δηλώσεις του Τραμπ στην εφημερίδα “The Wall Street Journal,” σύμφωνα με τις οποίες δε θα ανακηρύξει την Κίνα ως χώρα που χειραγωγεί το νόμισμά της, σε αντίθεση με την υπόσχεση που είχε δώσει κατά την πρώτη ημέρα του στο Οβάλ Γραφείο.

Ο ίδιος, ανέλαβε τα προεδρικά του καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου, με την κεντρική προεκλογική εξαγγελία να κρατήσει την Αμερική ασφαλή και να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων των ΗΠΑ

Η Κριστίν Γουόρμουθ, πρώην υφυπουργός Άμυνας στην προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα, δήλωσε ότι στην παρούσα φάση ο Τραμπ “έχει αρχίσει ν' αποκτά μια διαφοροποιημένη και βαθύτερη αντίληψη για πολλά θέματα,” τόνισε η ίδια, που είναι σύμβουλος στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών.

Η πολιτική μετάλλαξη της στάσης που υιοθετεί ο Τραμπ στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, δείχνει ν' απηχεί λιγότερο τις θέσεις της ομάδας στελεχών της προεκλογικής του εκστρατείας και περισσότερο τις απόψεις των υπουργών Άμυνας κι Εξωτερικών Τζέιμς Μάτις και Ρεξ Τίλερσον, αλλά και του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Χέρμπερτ Ρέιμοντ Μακμάστερ. Τα στελέχη αυτά της αμερικανικής κυβέρνησης, έχουν δημόσια εκφράσει σκεπτικισμό για τη Ρωσία.

Από την άλλη μεριά, ο πρώην Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Τραμπ, απόστρατος στρατηγός Μάικλ Φλιν, οδηγήθηκε σε παραίτηση στις 13 Φεβρουαρίου για επικοινωνίες που είχε με τον πρεσβευτή της Ρωσίας στην Ουάσιγκτον, πριν την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων από τον Τραμπ.

Ο νέος τόνος στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ αποδίδεται επίσης, στην προσπάθεια ομαλοποίησης των ισορροπιών που κάνει ο Τραμπ εντός του στενού επιτελείου των συμβούλων και συνεργατών του, στο Λευκό Οίκο και κυρίως μεταξύ του σκληροπυρηνικού Μπάνον και του υψηλόβαθμου συμβούλου Τζάρεντ Κούσνερ, που είναι ταυτόχρονα και γαμπρός του Τραμπ.

Στη διάρκεια συνέντευξης του στην εφημερίδα “The New York Times” την Τρίτη, ο Τραμπ προσέφερε μέτρια υποστήριξη στον Μπάνον. “Μου αρέσει ο Στιβ, αλλά όπως θυμάστε είχε ρόλο μόλις στα τελευταία στάδια της προεκλογικής μου εκστρατείας,” δήλωσε χαρακτηριστικά ο Τραμπ.