Βρετανία: Πρώην κορυφαίος σύμβουλος καρφώνει τον Μπόρις Τζόνσον για την διαχείριση της πανδημίας

«Η κυβέρνηση απέτυχε», είπε ο Ντόμινικ Κάμινγκς καταθέτοντας ενώπιον μικτής κοινοβουλευτικής επιτροπής στο Λονδίνο για το χειρισμό της πανδημίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Υπουργοί, αξιωματούχοι και σύμβουλοι, περιλαμβανομένου εμένα, υστερήσαμε καταστροφικά», συμπλήρωσε ο πρώην κορυφαίος σύμβουλος του Βρετανού Πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον, ζητώντας συγνώμη από τους συγγενείς των θυμάτων του κορωνοϊού για τα λάθη που στοίχισαν ζωές.

Ενδεχομένως στην πιο ενοχοποιητική καταγγελία, που στρέφεται κυρίως κατά του Υπουργού Υγείας Ματ Χάνκοκ, παραδέχθηκε ότι ηλικιωμένοι μεταφέρονταν από νοσοκομεία σε οίκους ευγηρίας χωρίς να έχουν υποβληθεί σε διαγνωστικά τεστ για τον κορωνοϊό.

Η τετράωρη κατάθεσή του άρχισε με την αποκάλυψη ότι ήδη από τις 25 Ιανουαρίου 2020 είχε στείλει γραπτό μήνυμα στον Υπουργό Υγείας για την ανάγκη προετοιμασίας για την επερχόμενη πανδημία, μια προετοιμασία ωστόσο που δεν ξεκίνησε πριν από τα τέλη Φεβρουαρίου. «Μόνο τότε θα έλεγα άρχισε να υπάρχει μια αίσθηση επείγοντος», είπε ο κ. Κάμινγκς, αλλά τότε η Κυβέρνηση συνειδητοποίησε ότι το επιχειρησιακό σχέδιο που υπήρχε ήταν 'βασικά εντελώς κενό'».

Παραδέχθηκε πάντως ότι φέρει ευθύνη ο ίδιος για το γεγονός ότι «δεν πάτησε νωρίτερα το κουμπί του πανικού» και τόνισε ότι το πρώτο lockdown θα έπρεπε να είχε επιβληθεί το αργότερο την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου του 2020, δηλαδή 20 ημέρες νωρίτερα από ό,τι συνέβη. Είπε επίσης ότι η πρώτη συζήτηση με τον Μπόρις Τζόνσον για το θέμα είχε επίσης γίνει εκείνον τον Ιανουάριο.

Παραδέχθηκε ότι δεν συνέστησε στον Πρωθυπουργό να παραστεί στις συναντήσεις της επιτροπής αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων Cobra που έγιναν το Φεβρουάριο, μια απουσία για την οποία έχει κατηγορηθεί ο Μπόρις Τζόνσον. Ο κ. Κάμινγκς δικαιολογήθηκε λέγοντας ότι λεπτομέρειες των θεωρητικά απόρρητων συσκέψεων της επιτροπής Cobra διέρρεαν στον Τύπο, ενώ πρόσθεσε πως ακόμα και τον Φεβρουάριο του 2020 ο Βρετανός Πρωθυπουργός θεωρούσε τον κορωνοϊό απλώς μία ιστορία κατατρομοκράτησης.

«Τον περιέγραφε ως τη νέα γρίπη των χοίρων», ισχυρίστηκε ο κ. Κάμινγκς και πρόσθεσε ενδεικτικά ότι ο Πρωθυπουργός είχε αναφέρει πως θα ζητούσε από τον αρχίατρο για την Αγγλία να του κάνει ένεση με κορωνοϊό σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση για να δείξει ότι ο κόσμος δεν έπρεπε να φοβάται. Συμπλήρωσε ότι κατά τα λεγόμενα του Πρωθυπουργού στην αρχή της πανδημίας ο μεγάλος κίνδυνος ήταν η παράλυση της οικονομίας από μια υπερβολική αντίδραση. Είπε επίσης ότι τα σύνορα δεν έκλεισαν διότι «δεν το ήθελε ο Πρωθυπουργός».

Ο κ. Κάμινγκς σημείωσε πάντως ότι «ακόμα και ο Μπιλ Γκέιτς» να ήταν αντιμέτωπος με την κατάσταση που υπήρχε στις αρχές Μαρτίου θα αντιμετώπιζε έναν «εφιάλτη», προσθέτοντας ότι ναι μεν ο Βρετανός Πρωθυπουργός έκανε σοβαρά λάθη, αλλά δεν ήταν ο μόνος.

Σε ό,τι αφορά την προσέγγιση της Κυβέρνησης στην αρχή της πανδημίας έναντι της έννοιας της ανοσίας της αγέλης, ο κ. Κάμινγκς εξήγησε ότι δεν ισχυρίζεται πως κάποιος στην Κυβέρνηση θεωρούσε ότι ήταν καλή ιδέα να αφεθεί ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού να προσβληθεί από τον κορωνοϊό. Αλλά τόνισε ότι η λογική του επίσημου σχεδίου του Υπουργείου Υγείας ήταν πως κάτι τέτοιο ήταν αναπόφευκτο, κάτι που βασιζόταν στη λανθασμένη πεποίθηση πολιτικών και επιστημονικών συμβούλων ότι οι πολίτες δε θα αποδέχονταν ένα lockdown. Τόνισε ότι υπό αυτή την έννοια έχουν «εντελώς λάθος» οι Υπουργοί που διαψεύδουν ότι η ανοσία της αγέλης δεν ήταν μέρος του επίσημου σχεδίου.

Αποκάλυψε μάλιστα ότι το πρόγραμμα ιχνηλάτησης επαφών επιβεβαιωμένων φορέων του κορωνοϊού εγκαταλείφθηκε στα μέσα Μαρτίου ακριβώς λόγω του σχεδίου περί δημιουργίας ανοσίας της αγέλης.

Επανέλαβε αυτό που είχε γράψει το Σαββατοκύριακο στο Twitter ότι η ιδέα για ανοσία της αγέλης εγκαταλείφθηκε στις 13 Μαρτίου, όταν έγινε κατανοητό το πόσους θανάτους θα προκαλούσε. Ο ίδιος είχε προειδοποιήσει τον κ. Τζόνσον δύο ημέρες νωρίτερα ότι περαιτέρω καθυστέρηση του lockdown ήταν επικίνδυνη και πως δεν υπήρχε επαρκές σχέδιο, κάτι που φέρεται να είχε παραδεχθεί και ο τότε γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου Μαρκ Σέτζγουιλ.

Ο πρώην σύμβουλος της Ντάουνινγκ Στριτ παρομοίασε την κατάσταση που επικρατούσε στην Κυβέρνηση στα μέσα Μαρτίου με τη σκηνή από την ταινία Ημέρα Ανεξαρτησίας, όταν ο πρωταγωνιστής προειδοποιεί ότι χρειάζεται νέο σχέδιο για να αντιμετωπιστεί η εξελισσόμενη εισβολή των εξωγήινων. Αποκαλύπτει μάλιστα ότι στέλεχος της γραμματείας του υπουργικού συμβουλίου του εκμυστηρεύτηκε στα μέσα Μαρτίου ότι η Κυβέρνηση την είχε «πατήσει» και πως η έλλειψη σχεδίου θα στοίχιζε χιλιάδες ζωές.

Όπως είπε ο κ. Κάμινγκς, σύμβουλοι έδειχναν στον Πρωθυπουργό τις εικόνες από τη Λομβαρδία και ο ίδιος τον προειδοποιούσε ότι η χώρα όδευε προς τη μεγαλύτερη καταστροφή από το 1940, με πιθανότητα 100-500 χιλιάδων θανάτων. Αποκάλυψε μάλιστα ότι είχε «απειλήσει» τον Πρωθυπουργό πως αν δεν επιβαλλόταν καθολικό απαγορευτικό θα υπέβαλε παραίτηση και θα έλεγε σε συνέντευξη Τύπου ότι η Κυβέρνηση «θα σκότωνε» χιλιάδες πολίτες. Τελικά το πρώτο lockdown επιβλήθηκε στις 23 Μαρτίου.

Απέδωσε δε την καθυστέρηση λήψης αποφάσεων και στο γεγονός ότι στις 12 Μαρτίου η Ντάουνινγκ Στριτ συζητούσε το αίτημα Τραμπ για βρετανική συμμετοχή σε στρατιωτική επιχείρηση στη Μέση Ανατολή, αλλά και το πώς θα αντιμετωπιζόταν μια ασήμαντη ιστορία σχετικά με το σκύλο της φιλενάδας του Πρωθυπουργού Κάρι Σίμοντς.

Αποκάλυψε πως όταν ανακοίνωσε στον Μπόρις Τζόνσον ότι θα έφευγε από την Ντάουνινγκ Στριτ, ο Πρωθυπουργός συμφώνησε με την παρατήρησή του ότι φοβόταν περισσότερο τη δύναμη που είχε ο σύμβουλός του να σταματήσει το χάος που επικρατούσε στην Κυβέρνηση παρά το ίδιο το χάος. «Έχεις δίκιο... Το χάος δεν είναι κακό. Το χάος σημαίνει ότι όλοι πρέπει να κοιτάζουν προς εμένα για να δουν ποιος είναι στην εξουσία», φέρεται να απάντησε γελώντας ο κ. Τζόνσον.

Κατηγόρησε δε τον Πρωθυπουργό για «εμμονή» με το τι γράφουν οι εφημερίδες, κάτι που τον κάνει να αλλάζει γνώμη «δέκα φορές την ημέρα». Αυτό, πρόσθεσε, επηρέασε την κρίση του κ. Τζόνσον στο χειρισμό της πανδημίας, παρά τις «φωνές» του ιδίου και άλλων κυβερνητικών συμβούλων σε θέματα όπως η ανάγκη για σοβαρή συνοριακή πολιτική και υποχρεωτική χρήση μάσκας.

Ο κ. Κάμινγκς εξήρε την επιτυχία του εμβολιαστικού προγράμματος, αποδίδοντάς την στο διορισμό στη θέση της επικεφαλής της Κέιτ Μπίνγκχαμ, μίας επιτυχημένης επαγγελματία στο χώρο των επενδύσεων.

Από εκεί και πέρα, ωστόσο, εξέθεσε έναν κατάλογο προηγούμενων αποτυχιών. Χαρακτήρισε π.χ. «κρίσιμη αποτυχία» την έλλειψη επαρκούς συστήματος διαγνωστικών ελέγχων στην αρχή της πανδημίας.

Εκτίμησε δε ότι ο Υπουργός Υγείας Ματ Χάνκοκ «θα έπρεπε να έχει απολυθεί για 10-15 πράγματα», μεταξύ των οποίων τα «πολλαπλά ψέματα» που έχει πει αναφορικά με την πανδημία και την αρχική αποτυχία προμήθειας υλικών ατομικής προστασίας. Πρόσθεσε μάλιστα ότι είχε συστήσει στον Μπόρις Τζόνσον να απολύσει τον κ. Χάνκοκ.

Ενδεχομένως στην πιο «εκρηκτική» καταγγελία, ο πρώην κυβερνητικός σύμβουλος είπε ότι ενώ ο κ. Χάνκοκ είχε δεσμευθεί το Μάρτιο του 2020 πως όσοι μεταφέρονταν από νοσοκομεία σε οίκους ευγηρίας θα υποβάλλονταν πρώτα σε διαγνωστικό τεστ, αυτό δεν έγινε. Όπως είπε, τα περί «ασπίδας» γύρω από τους οίκους ευγηρίας ήταν «πλήρεις ανοησίες», καθώς τελικά έγινε το αντίθετο, δηλαδή «στείλαμε ανθρώπους με Covid πίσω στα γηροκομεία». Μάλιστα αποκάλυψε ότι ο Μπόρις Τζόνσον ρωτούσε οργισμένος τι έγινε στους οίκους ευγηρίας.

Κατηγόρησε επίσης τον Ματ Χάνκοκ για «εγκληματική και ανόητη» ενέργεια να δεσμευθεί δημοσίως σε στόχο για διενέργεια 100.000 τεστ την ημέρα, καθώς αυτό επηρέασε τη λειτουργία του προγράμματος ιχνηλάτησης. Αυτό μάλιστα έγινε την ώρα που ο Πρωθυπουργούς Τζόνσον «χαροπάλευε» με Covid στο νοσοκομείο, μία περίοδος που κατά τον Ντ. Κάμινγκς «κατέρρευσε ο πυρήνας» του κυβερνητικού μηχανισμού.

Παραδέχθηκε, εξάλλου, ότι το ταξίδι του στο Ντάραμ την περασμένη άνοιξη εν μέσω απαγόρευσης κυκλοφορίας ήταν «μεγάλη καταστροφή» για την κυβερνητική στρατηγική κατά της πανδημίας και ένα «τρομερό, τρομερό, τρομερό λάθος» εκ μέρους του, αν και το δικαιολόγησε λέγοντας ότι είχε δεχθεί απειλές για την ασφάλεια της οικογένειάς του στο σπίτι τους στο Λονδίνο, κάτι που δεν είχε αποκαλύψει έως σήμερα.

Σε μια γενικότερη παρατήρηση για το σύστημα που δεν επιτρέπει σε ικανά άτομα να καταλάβουν θέσεις εξουσίας, ο Ντόμινικ Κάμινγκς είπε ότι είναι «τρελό» που ο ίδιος αλλά και ο Μπόρις Τζόνσον ανέβηκαν στα αντίστοιχα αξιώματά τους ή ότι η εναλλακτική του κ. Τζόνσον επιλογή στις τελευταίες εκλογές ήταν ο Τζέρεμι Κόρμπιν. Είπε χαρακτηριστικά ότι ο κυβερνητικός μηχανισμός αποτελείται από «λιοντάρια των οποίων ηγούνται γαϊδούρια».

Η μαραθώνια κατάθεση του κ. Κάμινγκς ενώπιον των κοινοβουλευτικών επιτροπών υγείας και επιστημών έχει ήδη διαρκέσει πάνω από πέντε ώρες και συνεχίζεται.

Ερωτηθείς στη Βουλή των Κοινοτήτων σχετικά με την κατάθεση του πρώην συμβούλου του ο Μπόρις Τζόνσον απάντησε στον ηγέτη των Εργατικών σερ Κιρ Στάρμερ ότι «καμία απόφαση δεν ήταν εύκολη» και πως σε όλα τα βήματα η Κυβέρνηση ακολούθησε τις καλύτερες δυνατές επιστημονικές συστάσεις.

Ανακοίνωσε, εξάλλου, ότι πλέον όλοι οι πολίτες άνω των 30 ετών μπορούν να κανονίζουν ραντεβού για τον εμβολιασμό τους κατά του κορωνοϊού.

KΥΠΕ