Παιδιά θύματα γονικής αποξένωσης: Πώς μια μητέρα δικαιώθηκε στο ΕΔΑΔ και τι ζητά από τους αρμοδίους η Βουλή

Επιστολές προς τη Νομική Υπηρεσία, που έχει την κύρια ευθύνη εφαρμογής της απόφασης του ΕΔΑΔ, τον Υπουργό Δικαιοσύνης, την Αστυνομία, τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, δίνοντας διορία μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, για να τους ενημερώσουν γραπτώς για τις ενέργειες τους για να αποκατασταθεί η ζημιά που προκλήθηκε στη μητέρα που έχασε την επαφή με τα παιδιά της, αποφάσισε να στείλει η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής, όπως δήλωσε μετά τη συνεδρία η πρόεδρός της, Ειρήνη Χαραλαμπίδου.

«Παρακολουθούσαν τόσα χρόνια να εκτυλίσσεται αυτό το δράμα χωρίς να παρέμβουν, θεωρώντας ότι πρόκειται για μια ιδιωτική υπόθεση και δεν μπορούσαν να παρέμβουν», είπε.

Η Επιτροπή συνέχισε τη Δευτέρα τη συζήτηση για προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά θύματα γονικής αποξένωσης και επιβαλλόμενες διαδικασίες από το κράτος για την προστασία τους, μετά από αυτεπάγγελτη εξέταση έπειτα από εισήγηση της προέδρου της Επιτροπής, Ειρήνης Χαραλαμπίδου. Στη σημερινή συζήτηση παρούσα ήταν μητέρα η οποία αποξενώθηκε από τα παιδιά της και η οποία προσέφυγε στο ΕΔΑΔ, το οποίο εξέδωσε απόφαση καταδίκη σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας για γονική αποξένωση.

Όπως είπε, μεταξύ άλλων, η μητέρα ενώπιον της Επιτροπής, η απόφαση του ΕΔΑΔ «δίνει τις πραγματικές διαστάσεις της ανικανότητας του κυπριακού κράτους για να αντιμετωπίσει σωστά περιπτώσεις γονικής αποξένωσης», καθώς αυτό πρέπει να γίνεται πάντοτε έγκαιρα και αποτελεσματικά, προσθέτοντας ότι η γονική αποξένωση «είναι μια κακοποίηση, μια σοβαρή μορφή ψυχολογικής βίας και έτσι έχει αναγνωριστεί από άλλα κράτη μέλη».

Η μητέρα ανέφερε ότι στην περίπτωση των παιδιών της οι λειτουργοί των κρατικών υπηρεσιών, ακόμη και του δικαστηρίου στις περισσότερες περιστάσεις «παραγνώριζαν το φαινόμενο αυτό», παρόλο που οι εκθέσεις του 2019 αναφέρονταν ξεκάθαρα στην αποξένωση και στη συμπεριφορά του πατέρα όπως αυτή γινόταν.

Σημείωσε πως όπως αναφέρει η απόφαση στο ΕΔΑΔ, το να επιμένει κάποιος να συνεργάζεται με το θύτη, καθώς εκείνος διατηρεί τη δύναμη του καθώς τα παιδιά είναι υπό τον πλήρη έλεγχο του οδήγησε στην απώλεια πολύτιμου χρόνου και στην εδραίωση της αποξένωσης.

Ανέφερε, περαιτέρω, ότι μέχρι σήμερα η κατάσταση με τα παιδιά της συνεχίζεται να οικοδομείται πάνω στη μη εφαρμογή των δικαστικών διαταγμάτων.

Σημείωσε ότι είχε διάταγμα-φύλαξης φροντίδας το οποίο παραβιάστηκε επανειλημμένα και χωρίς συνέπεια σε βάρος της ίδιας και των παιδιών της.

Υπήρξε, είπε, πολλές φορές θύμα κακοποίησης ακόμα και μπροστά σε ψυχολόγους. Σημείωσε ότι κανένας δεν μπόρεσε να την προστατέψει, ενώ, όπως είπε, «το Γραφείο Ευημερίας ήταν αδύναμο, χωρίς κανένα ουσιαστικό πλάνο» για το συμφέρον των παιδιών.

Το κατηγορώ

Όπως είπε με λυγμούς, τα παιδιά της γεννήθηκαν το 2010 και το 2012 και στις 22 Μαρτίου του 2019 τα πήρε ο πατέρας για το Σαββατοκύριακο και δεν τα επέστρεψε ποτέ.

Ανέφερε πως έγιναν προσπάθειες αλλά ακόμα δεν έχει τα παιδιά της και πρόσθεσε ότι πήγαινε έξω από το φροντιστήριο και το σχολείο των παιδιών της για να κρατήσει επαφή και δεν δέχεται ως επιλογή την εγκατάλειψη των παιδιών της.

«Έχουν υποβληθεί σε τραγικά βιώματα, που τα έχουν πληγώσει ανεπανόρθωτα και οι Αρχές περιμένουν να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση από μόνη της δια μαγείας. Δεν είναι έτσι. Το Γραφείο Ευημερίας ως κηδεμόνας σήμερα δεν είναι πρόθυμο να κάνει ουσιαστικό έργο», είπε και συμπλήρωσε ότι αναμένει ουσιαστικές ενέργειες.

Ο δικηγόρος της μητέρας είπε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία με πολυσέλιδες αγορεύσεις αρνείτο κάθε φταίξιμο μέχρι το τελευταίο σημείο και θα θέλουν απάντηση γιατί το έκαναν αυτό το πράγμα. Η Πρόεδρος της Επιτροπής ζήτησε όπως τους κατατεθούν οι αγορεύσεις και των δύο πλευρών.

Περαιτέρω ενώπιον της Επιτροπής ακούστηκε από εμπλεκόμενες Υπηρεσίες ότι η αποξένωση είχε διαγνωστεί από το 2019 και υπήρξε σύσταση άμεσα να μεταφερθούν τα παιδιά στη μητέρα τους και να γίνει θεραπεία μόνο όταν σταματήσει η επιρροή του αποξενωτικού γονέα στα παιδιά, ότι κακοποιήθηκαν από το σύστημα τα παιδιά αυτά, όταν πήγε φυλακή ο πατέρας έπρεπε να φύγουν τα παιδιά από την κατάσταση που ζούσαν με τους συγγενείς τους. Επιπρόσθετα, σε προσπάθειες να απομακρύνουν τα παιδιά από το σπίτι του πατέρα τα έβρισκαν «χωρίς ρούχα και παπούτσια». Σημειώνεται ότι τα παιδιά όταν ο πατέρας πήγε φυλακή στάλθηκαν σε στέγη αντί στο σπίτι της μητέρας τους.

Η πρόεδρος της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρία της Επιτροπής είπε ότι «η σημερινή μου δήλωση θα είναι ένα κατηγορώ ενός κράτους ανάλγητου, που άφησε μια μάνα να αποξενωθεί και να χάσει την επικοινωνία με τα παιδιά της εδώ και έξι ολόκληρα χρόνια».

«Κατηγορώ τη Νομική Υπηρεσία, κατηγορώ το Υπουργείο Δικαιοσύνης που δεν προβαίνει σε διορθωτικές νομοθετικές ενέργειες. Κατηγορώ κυρίως τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, γιατί σύμφωνα με την Απόφαση του ΕΔΑΔ ταυτίστηκαν με το κακοποιητικό περιβάλλον του πατέρα. Κατηγορώ την Αστυνομία. Η καταγεγραμμένη- από το ΕΔΑΔ - αδράνεια ένας κράτους και η αποτυχία του να προστατεύσει δυο παιδιά και μια μάνα προκαλεί ντροπή», πρόσθεσε.

Στο ερώτημα, συνέχισε η κα. Χαραλαμπίδου, «προς όλους τους αρμόδιους που ευθύνονται για αυτό το τραγικό αποτέλεσμα, τι θα κάνουν για να διορθωθεί η κατάσταση και να αποκατασταθεί η επικοινωνία των παιδιών με την μητέρα, κανείς δεν μπόρεσε να απαντήσει».

«Κανείς δεν επικοινώνησε ακόμα με την μητέρα, μετά την καταδικαστική απόφαση του ΕΔΑΔ. Η Κυπριακή Δημοκρατία υπερασπίστηκε μέχρι τέλους την ανάλγητη στάση της ενώπιον του ΕΔΑΔ παρά και τις εκκλήσεις του δικαστηρίου να υπάρξει ένας συμβιβασμός με την παραπονούμενη. Μια μάνα η οποία, ενώ είχε την επιμέλεια των παιδιών της, έχασε την επικοινωνία με τα παιδιά της, αφού αυτά ήταν θύματα ψυχολογικής βίας από πλευράς του πατέρα τους και οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας υπεραμύνονταν, όπως πάντα, των χειρισμών τους. Διερωτώμαι ειλικρινά ποιος είναι ο ρόλος των ΥΚΕ, όταν έχουν καταδειχτεί τόσες αδυναμίες», συμπλήρωσε.

Δεν γίνεται, είπε η κα. Χαραλαμπίδου, «να ακούμε ότι τα δικαστήρια χρειάζονται 4 χρόνια να εκδικάσουν αυτές τις σοβαρές υποθέσεις γονικής αποξένωσης, με αποτέλεσμα να εδραιώνεται η αποξένωση των παιδιών από τον ένα γονέα και να καθίσταται μη αναστρέψιμη».

«Αποτελεί θεσμική βία η αποτυχία όλων των εμπλεκομένων να προστατεύσουν, πρώτα και κύρια τα παιδιά και τους αποξενωμένους γονείς από την αποξένωση. Η επιτροπή συζήτησε το θέμα της γονικής αποξένωσης κατ’ επανάληψη, αλλά σήμερα υπάρχει και μια καταδικαστική απόφαση του ΕΔΑΔ που καταδεικνύει την γύμνια των κρατικών υπηρεσιών και θεσμών», σημείωσε.

«Δεν μπορούμε να αφήνουμε τέτοια σοβαρά ζητήματα να εξελίσσονται χωρίς να επιμένουμε μέχρι τέλους. Γι’ αυτό, η επιτροπή θα συζητά το θέμα μέχρι να δοθεί μια λύση. Σήμερα ακούσαμε από διάφορους φορείς μετατόπιση ευθυνών. Κατ’ εμένα, την κύρια ευθύνη για τη συγκεκριμένη περίπτωση την έχουν οι ΥΚΕ, όπως καταγράφεται και στην απόφαση του ΕΔΑΔ», ανέφερε.

Η κα. Χαραλαμπίδου εξέφρασε θλίψη για «στρουθοκαμηλισμό» των υπευθύνων, όπως είπε.

«Σήμερα θα έπρεπε να είναι ενώπιον της Επιτροπής η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, η οποία καλέστηκε και δεν παρουσιάστηκε, όπως και η Διευθύντρια των ΥΚΕ η οποία επίσης καλέστηκε αλλά εκπροσωπήθηκε από δυο λειτουργούς. Μάλλον υποψιάζονταν την κριτική που θα δέχονταν και προτίμησαν να την αποφύγουν. Παντελώς απούσα ήταν και η Νομική Υπηρεσία, η οποία υπερασπίστηκε ενώπιον του ΕΔΑΔ τις εγκληματικές ενέργειες του κράτους που προκάλεσαν την γονική αποξένωση», πρόσθεσε.

Όπως είπε, «όσοι, λοιπόν, εκπροσωπείτε ένα κράτος που δεν καταφέρνει να συντονίζει τις υπηρεσίες του, έχετε ευθύνη της αποκατάστασης των σχέσεων αυτής της μητέρας με τα δυο παιδιά της, όπως και πολλών άλλων γονέων με τα παιδιά τους και είναι καιρός να αρχίσετε να δράτε».

Η βουλευτής του ΔΗΣΥ, Φωτεινή Τσιρίδου, σε δηλώσεις της είπε ότι η γονεϊκή αποξένωση αποτελεί παιδική κακοποίηση.

«Η γονεϊκή αποξένωση είναι μία βαθιά παραβατική και κακοποιητική συμπεριφορά και εκφράζεται μέσω και της άμεσης και της έμμεσης παρεμπόδισης επικοινωνίας του στοχοποιημένου γονέα, του γονέα, εναντίον του οποίου εκσφενδονίζονται κατηγορίες στα παιδιά. Αυτό το φαινόμενο, το βαθιά νοσηρό και αντικοινωνικό καταστρέφει στη χώρα μας, χιλιάδες ζωές γονέων, αλλά και καταστρέφει το μέλλον δεκάδων χιλιάδων παιδιών», πρόσθεσε.

Όπως είπε, στην πραγματικότητα η μεγάλη πλειοψηφία των αποξενωμένων γονέων μπορεί να είναι πατέρες, εντούτοις υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις αποξενωμένων μητέρων «και στην περίπτωση της υπόθεσης που είδαμε σήμερα, δηλαδή της καταδικαστικής απόφασης εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας που αφήνει εκτεθειμένη τη χώρα μας, τα παιδιά αποξενώθηκαν από τη μητέρα τους».

«Οι Υπηρεσίες υποστελεχωμένες, ελλιπής συντονισμός των υπηρεσιών και τολμούμε να πούμε ότι τα περισσότερα κακά σε αυτόν τον τόπο προκαλούνται από την έλλειψη συντονισμού των αρμοδίων και ο ένας ρίχνει το μπαλάκι των ευθυνών στον άλλο. Όπως είπα το φαινόμενο αυτό αφορά χιλιάδες αθώες ψυχές παιδιών και χρειάζεται χειρισμό», σημείωσε.

Είπε, παράλληλα, ότι το αποξενωτικό καθεστώς σε πάρα πολλές οικογένειες θα πρέπει να το χειριστεί το κράτος, η πολιτεία.

«Και από αυτό το βήμα απαιτούμε τα σχετικά νομοσχέδια να έρθουν επιτέλους ενώπιον μας, ενώπιον της Επιτροπής Νομικών, τα οποία ξεκινήσαμε να συζητούμε, αλλά βρίσκονται για νομοτεχνικό έλεγχο. Νομοσχέδια, τα οποία θα προβλέπουν σύσταση πολυθεματικής ομάδας, Υπηρεσίες να ετοιμάζουν έγκαιρα μέσα σε χρονοδιαγράμματα τις εκθέσεις τους, υποχρεωτική συμμετοχή των γονέων σε συνεδρίες ψυχολογικής στήριξης, χρονικό περιθώριο για να εκδοθούν παρακοές διαταγμάτων στα δικαστήρια», συμπλήρωσε.

Γενικότερα, συνέχισε η κα. Τσιρίδου, θα πρέπει το κράτος να μην είναι αυτό που προκαλεί θεσμική βία.

«Μετά την απόφαση αυτή την καταδικαστική του ΕΔΑΔ θα πρέπει να δει η Κυπριακή Δημοκρατία, ποια είναι τα ατομικά και γενικά μέτρα που επιτέλους θα ακολουθήσει για να αλλάξει αυτή η κατάσταση θα φέρουμε ξανά ενώπιον μας τέλος Νοεμβρίου το ζήτημα αυτό και ευελπιστούμε επιτελούς να έχουμε τις απαντήσεις από τους αρμόδιους φορείς», πρόσθεσε.

Η ανεξάρτητη βουλευτής, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, σε δηλώσεις της είπε ότι η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου είναι ένα ακόμα χαστούκι κατά της ασυδοσίας αυτής της πολιτείας και είναι και η απάντηση προς το Γενικό Εισαγγελέα, ο οποίος αποκάλεσε το όλο θέμα ως ιδιωτική υπόθεση μιας μητέρας η οποία ήταν θύμα αφού αποξενώθηκαν τα παιδιά της από την ίδια λόγω της ανεπάρκειας του συστήματος.

«Και όταν λέω του συστήματος εννοώ οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, η Αστυνομία και τα Δικαστήρια δεν αντιλήφθηκαν φαίνεται το πόσο σοβαρό έγκλημα είναι και τι επιπτώσεις έχει στην ψυχολογία και στην υγεία μικρών παιδιών και ενός γονέας, ο οποίος αποξενώνεται από τα παιδιά του. Να πω ότι είναι απίστευτο ότι με την πρώτη παραβίαση του διατάγματος, αντί να επιδειχθεί μηδενική ανοχή και τα παιδιά να επιστραφούν στον γονέα, ο οποίος έχει το διάταγμα της φύλαξης τους, άμεσα, χωρίς να μεσολαβήσει οποιοσδήποτε χρόνος, υπήρξε μία κωλυσιεργία από το 2018 μέχρι το 2024, έξι χρόνια, σε μία τρυφερή ηλικία τα παιδιά εύκολα μπορεί να αλλάξει ολόκληρος ο ψυχικός τους κόσμος, αλλά και η στάση τους απέναντι σε έναν γονέα», συμπλήρωσε.

«Δεν πρέπει να δίδεται χρόνος στον κακοποιητή γονέα να μπορεί να επιδράσει πάνω στα παιδιά του. Το κράτος για ακόμα μία φορά υπήρξε με τη στάση του απαράδεκτο, ανάλγητο και σε τελική απόφαση αν αυτό το κράτος δεν μπορεί τα ίδια τα παιδιά να προστατεύσει, δεν ξέρω ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης του πλέον, διότι πραγματικά σήμερα είδαμε μπροστά μας μία κατάσταση η οποία ο κάθε νοήμων άνθρωπος σκέφτεται ότι είναι ένα κράτος το οποίο δεν λειτουργεί. Δεν εφαρμόζει διατάγματα, δεν εφαρμόζει νόμους. Αμφιβάλλω αν ήξεραν τους νόμους που τους επιτρέπουν πραγματικά να απομακρύνουν τα παιδιά. Αμφιβάλλω αν οι Λειτουργοί έχουν την εκπαίδευση που πρέπει και αμφιβάλλω αν υπάρχουν πρωτόκολλα», σημείωσε.

Άρα, συνέχισε η κα. Ατταλίδου, εκείνο που αναμένουν μέχρι τις 20 Νοεμβρίου είναι πρώτο τα παιδιά πρέπει να επιστραφούν άμεσα στη μητέρα, η μητέρα και τα παιδιά πρέπει να τύχουν ψυχολογικής στήριξης γιατί έχουν περάσει πάρα πολλά και το κράτος να εγκύψει πάνω στο θέμα, στο πρόβλημα, «το οποίο είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν εκατοντάδες υποθέσεις και να δημιουργήσει εκείνες τις διαδικασίες, τις Επιτροπές και τα πρωτόκολλα που να στείλουν έναν σαφές μήνυμα σε όλους όσους προσπαθούν να αποξενώσουν τα παιδιά τους από τον έναν γονέα, ότι αυτό το πράγμα δεν θα γίνει αποδεκτό και ότι θα καταλήξουν στη φυλακή».

«Αν αυτό το πράγμα γίνει ξεκάθαρο, είμαι σίγουρη ότι θα μειωθούν και οι περιπτώσεις γιατί στην περίπτωση αυτή είναι εκείνο που έγινε ήταν εκμετάλλευση ενός παραλυμένου συστήματος από έναν άνθρωπο, ο οποίος αντί να βάλει το καλώς νοούμενο συμφέρον των παιδιών του πάνω από όλα τα κακοποιούσε με τη στάση του και κακοποιούσε και την ίδια την μητέρα. Όποιος παρεμβαίνει στη σχέση γονέα και παιδιού με αυτόν τον τρόπο είναι εγκληματίας και ως τέτοιος πρέπει να αντιμετωπίζετε», πρόσθεσε.

Ο δικηγόρος της Αιτήτριας που κερδήθηκε η υπόθεση του ΕΔΑΔ, Αλέξανδρος Κληρίδης, σε δηλώσεις του είπε ότι πέρασαν 13 ολόκληρες ημέρες από την ημέρα που ανακοινώθηκε η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου «και μέχρι σήμερα δεν επικοινώνησε κανένας ούτε μαζί μας, ούτε με την αιτήτρια, ούτε με οποιοδήποτε άλλο εμπλεκόμενο άτομο για το πώς θα συμμορφωθεί η πολιτεία στις υποδείξεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου» και ότι «όχι μόνο πέρασαν οι 13 μέρες, σήμερα δεν εμφανίστηκε και κανένας ενώπιον της Βουλής, και όταν λέω κανένας εννοώ από την πλευρά του Γενικού Εισαγγελέα για να μπορεί τουλάχιστον έστω και σήμερα ενώπιον της Βουλής να τοποθετηθεί ως προς τον τρόπο και τα μέσα που θα εφαρμόσει για να συμμορφωθεί με αυτή την απόφαση».

Συνεπώς, είπε ο κ. Κληρίδης, «ναι πλέον μιλούμε για θεσμική βία, ειδικά από τη στιγμή που αφού πέρασαν οι 13 μέρες και δεν είχαμε καμία απάντηση, αφού δεν εμφανίστηκε κανένας ενώπιον της Βουλής να μας πει τι θα κάνουν για να συμμορφωθούν σε αυτήν την απόφαση.

«Έγινε και 3 ώρες συνεδρία ενώπιον της Βουλής σήμερα, ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και κανένας δεν κατάφερε να απαντήσει προς την ίδια την αιτήτρια τι θα γίνει για να συμμορφωθεί η πολιτεία με το κείμενο της απόφασης. Περιμένουμε και εμείς την τελευταία διορία που έβαλε η ίδια η Επιτροπή, να απαντήσει κάποιος επιτέλους σε αυτήν την μητέρα πώς και με ποιον τρόπο και με ποια μέσα η πολιτεία θα εφαρμόσει το κείμενο της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου», κατέληξε.