Επιστροφή στα θρανία με πολλά ανοικτά μέτωπα - Η υπουργός Παιδείας στον «Π» λίγο πριν χτυπήσει το πρώτο κουδούνι

Πώς θα αντιμετωπίσει το Υπουργείο Παιδείας το φαινόμενο της βίας και της παραβατικότητας στα σχολεία; Τι γίνεται με τη μετάβαση στην Ενιαία Εκπαίδευση; Πώς θα αντιμετωπιστεί ο αναλφαβητισμός και πώς θα πετύχουμε καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα; Πότε θα αλλάξει ο τρόπος αξιολόγησης των εκπαιδευτικών; Τα κινητά τηλέφωνα έχουν ή όχι τελικά θέση εντός των σχολείων; Πού είναι ο σχεδιασμός για την εγκατάσταση κλιματιστικών σε όλα τα σχολεία; Yπάρχει πλάνο για την αναβάθμιση της Ανώτερης Εκπαίδευσης; Πολλά τα ερωτήματα, πολλά όμως είναι την ίδια στιγμή και τα ανοικτά μέτωπα στον τομέα της παιδείας, κάτι που δεν φαίνεται ωστόσο να τρομάζει την υπουργό Παιδείας, Αθηνά Μιχαηλίδου. Σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Π», η υπουργός Παιδείας μιλά για όλα όσα έπονται και δηλώνει έτοιμη για σημαντικές αλλαγές στον τομέα της παιδείας.

Οι στόχοι

Σε λιγότερο από δέκα ημέρες αρχίζει η νέα σχολική χρονιά και όπως οι μαθητές ετοιμάζονται αυτή την περίοδο και είναι έτοιμοι να θέσουν νέους στόχους, θα ήθελα να ρωτήσω ποιοι είναι οι στόχοι που θέτετε εσείς, για τη σχολική χρονιά που βρίσκεται προ των πυλών.

Όντως, κάθε νέα σχολική χρονιά μάς δίνει την ευκαιρία να θέσουμε τους στόχους μας πιο ξεκάθαρα. Η νέα σχολική χρονιά μάς βρίσκει ενώπιον σημαντικών προκλήσεων. Ως εκ τούτου, βασιζόμενοι πάντοτε στην έρευνα και την παιδαγωγική επιστήμη και σε συνεργασία και διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προχωρούμε στην υλοποίηση των δύο μεγάλων μας στόχων, της μετάβασης στο συμπεριληπτικό σχολείο και της βελτίωσης των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Η νέα χρονιά περιλαμβάνει την υλοποίηση πολύ σημαντικών δράσεων, όπως η αναθεώρηση του τρόπου αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, η ολοκλήρωση και προώθηση της νομοθεσίας για την Ειδική/Ενιαία Εκπαίδευση, η διευθέτηση του ζητήματος της κατάργησης του καταλόγου διοριστέων και η περαιτέρω αναβάθμιση και βελτίωση της Ανώτερης, της Τεχνικής και της Προδημοτικής Εκπαίδευσης. Επιπρόσθετα, σε ό,τι αφορά στην περαιτέρω βελτίωση της διαδικασίας της μάθησης και στη δημιουργία ακόμα πιο ευχάριστου σχολικού περιβάλλοντος σε όλες τις βαθμίδες, θα δώσουμε προτεραιότητα στην όσο το δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση των επικαιροποιημένων Αναλυτικών Προγραμμάτων, στην επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της εκπαίδευσης, στην υλοποίηση παρεμβατικών προγραμμάτων πρόληψης και αντιμετώπισης της βίας/παραβατικότητας αλλά και του αναλφαβητισμού, στην αύξηση των ολοήμερων σχολείων και στη βελτίωση του τρόπου λειτουργίας τους, στην εισαγωγή καινοτόμων προγραμμάτων και δράσεων «Αγωγής Ζωής» και στην αναβάθμιση των σχολικών υποδομών.

Αξιολόγηση εκπαιδευτικών

Είχατε δηλώσει εδώ και καιρό ότι είναι ένα από τα ζητήματα που σας απασχολεί ο αναχρονιστικός τρόπος με τον οποίο γίνεται η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Πού βρίσκεται η συζήτηση για τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας;

Το υφιστάμενο σύστημα αξιολόγησης είναι πεπαλαιωμένο, ισοπεδωτικό και αναχρονιστικό, με αποτέλεσμα να μην προάγει τους ικανότερους εκπαιδευτικούς, ούτε να δίνει ευκαιρίες βελτίωσης. Από την ερχόμενη σχολική χρονιά, σε λίγες μέρες δηλαδή, θα αρχίσουμε διάλογο με όλους τους φορείς, ώστε να συγκεκριμενοποιήσουμε μια σύγχρονη, παιδαγωγικά ορθή πρόταση που θα τύχει της έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου και θα καταλήξει στη Βουλή.

Βία και παραβατικότητα

Ένα από τα ζητήματα που απασχόλησαν, θα έλεγα σόκαραν, κατά την προηγούμενη σχολική χρόνια την κοινή γνώμη ήταν οι αποκαλύψεις για ακραία περιστατικά βίας που διαδραματίζονται εντός των σχολείων. Ποια μέτρα λαμβάνετε προς αντιμετώπιση των περιστατικών αυτών;

Η νεανική βία και παραβατικότητα είναι ένα φαινόμενο που μας απασχολεί ιδιαίτερα. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που με Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου θεσμοθετήθηκαν συγκεκριμένα μέτρα, στηριζόμενα στην έρευνα και την παιδαγωγική επιστήμη, τα οποία εφαρμόστηκαν στα σχολεία μας από την προηγούμενη σχολική χρονιά. Σε αυτά περιλαμβάνονται η απλοποίηση των διαδικασιών διαχείρισης κρίσεων, η ενδυνάμωση της διευθυντικής ομάδας και των εκπαιδευτικών για αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων, η εισαγωγή προληπτικών προγραμμάτων σε μικρότερες ηλικίες, η υλοποίηση προγραμμάτων ανάπτυξης κουλτούρας αποδοχής της διαφορετικότητας, η εφαρμογή πρωτοκόλλου αναφοράς περιστατικών βίας και παραβατικότητας σε ηλεκτρονική πλατφόρμα του Παρατηρητηρίου για τη Βία στα Σχολεία και η ενίσχυση των πρωτοκόλλων συνεργασίας των σχολικών μονάδων με την Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης και την Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας.

Παράλληλα, υλοποιείται πιλοτικά η λειτουργία καμερών ασφαλείας, ενώ προωθείται η επέκταση του μέτρου σε βάθος χρόνου. Επίσης, από τη νέα σχολική χρονιά επεκτείνεται και στα γυμνάσια το σύστημα φρούρησης στα σχολεία.

Είχατε προαναγγείλει μεταξύ άλλων και εναλλακτικό πρόγραμμα φοίτησης για τους μαθητές που παρουσιάζουν ακραία συμπεριφορά. Θα είναι έτοιμο να λειτουργήσει εντός Οκτωβρίου;

Να αναφέρω αρχικά ότι είμαστε υπέρ ενός συμπεριληπτικού σχολείου. Παρόλα αυτά, κάποια παιδιά παρουσιάζουν ακραία παραβατικές συμπεριφορές, οι οποίες δυσκολεύουν τις συνθήκες διδασκαλίας. Γι’ αυτά, λοιπόν, τα παιδιά προγραμματίζουμε να εφαρμόσουμε ένα παράλληλο/εναλλακτικό πρόγραμμα φοίτησης, περιορισμένης διάρκειας και στη βάση αντίστοιχων προγραμμάτων σε άλλες χώρες. Στόχος είναι να δώσουμε την ευκαιρία στα παιδιά αυτά να δεχθούν, για λίγο καιρό, μέχρι τρεις μήνες, εξειδικευμένη στήριξη αλλά και διδασκαλία, από ειδικούς, σε χώρο εκτός σχολείου. Αφού θα δεχθούν τη στήριξη, θα μπορούν να επανέρχονται κανονικά στις τάξεις τους. Αυτό προγραμματίζεται να λειτουργήσει πιλοτικά, με έναν μικρό αριθμό παιδιών, από τον ερχόμενο Οκτώβρη.

Κινητά στα σχολεία

Είχατε προτείνει την απαγόρευση χρήσης κινητών τηλεφώνων στη Μέση Εκπαίδευση, όπως έγινε προηγουμένως και στη Δημοτική Εκπαίδευση, αλλά κάτι τέτοιο δεν βρήκε σύμφωνους όλους τους εμπλεκόμενους, με τη συζήτηση να συνεχίζεται εντός Σεπτεμβρίου. Εξηγήστε μας πού θα ωφελήσει η απαγόρευση των κινητών στα σχολεία. Γιατί μιλάμε για απαγόρευση και όχι εκπαίδευση των παιδιών ούτως ώστε να χρησιμοποιούν σωστά τα κινητά τους τηλέφωνα;

Η απαγόρευση της λειτουργίας και χρήσης των κινητών τηλεφώνων εντός των σχολικών μονάδων στη Μέση Εκπαίδευση στηρίχθηκε σε έρευνες οργανισμών παγκόσμιας εμβέλειας, ανάμεσα στους οποίους η UNESCO και ο ΟΟΣΑ, καθώς και στην πρακτική πολλών άλλων χωρών. Οι έρευνες αυτές καταδεικνύουν ότι η υπερβολική χρήση κινητών τηλεφώνων συνδέεται με ψυχικές διαταραχές, άγχος, κατάθλιψη και προβλήματα συγκέντρωσης. Υπάρχουν, επίσης, στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η χρήση τους κατά τον μη διδακτικό χρόνο συνδέεται με την αύξηση των περιστατικών βίας, παραβατικότητας και διαδικτυακού εκφοβισμού. Συνεπώς, με την εφαρμογή της εν λόγω απόφασης, αυτό που προωθούμε είναι μαθησιακή διαδικασία χωρίς παρεμβάσεις και παρεμβολές, με στόχο τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Κανείς δεν θα στερήσει όλες τις άλλες ώρες το κινητό τηλέφωνο από τα παιδιά, δεν χρειάζεται όμως να το έχουν και κατά την ώρα του σχολείου στο χέρι τους. Θα πρέπει να προχωρήσουμε με αυτή την απόφαση και να μην περιμένουμε χρόνια, μετά που θα μας το επιβάλει η ΕΕ. Η μεταφορά των κινητών από τους μαθητές και τις μαθήτριες στο σχολείο και η χρήση τους για εκπαιδευτικούς σκοπούς, τους οποίους θα ορίζει ο εκπαιδευτικός, φυσικά και θα επιτρέπεται. Η απαγόρευση χρήσης κινητού δεν συνδέεται με κανέναν τρόπο με απαγόρευση αξιοποίησης νέων τεχνολογιών στο σχολείο. Αντίθετα, έχουμε διασφαλίσει την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση.

Παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων

Άλλο ένα νομοσχέδιο το οποίο εκκρεμεί σε επίπεδο Βουλής είναι αυτό για τη δημιουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στη χώρα μας. Από τα υφιστάμενα ιδρύματα «κατηγορούν» το ΥΠΑΝ ότι δεν έγινε καμία διαβούλευση επί του νομοσχεδίου, με κάποιους μάλιστα να μιλούν και για αδικίες που προωθούνται εις βάρος των υφιστάμενων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, όπως είναι για παράδειγμα η παραχώρηση κρατικής γης σε ξένα πανεπιστήμια. Τι απαντάτε;

Αρχικά να αναφέρουμε ότι στην Κύπρο επιτρέπεται η ίδρυση ξένων πανεπιστημίων, κάποια εκ των οποίων ήδη λειτουργούν στην Κύπρο. Στόχος του νομοσχεδίου είναι να ασκείται ο απαιτούμενος έλεγχος για τη δημιουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων, ώστε αυτή να γίνεται στο πλαίσιο νομοθεσίας, κριτηρίων και αυστηρής αξιολόγησης. Επίσης, είναι σημαντικό να πούμε ότι, εκτός του ότι επιτρέπεται νομικά, η ίδρυση παραρτημάτων ενθαρρύνεται και από την ενωσιακή νομοθεσία και νομολογία, στη βάση των αρχών της ελεύθερης εγκατάστασης και κυκλοφορίας υπηρεσιών εντός του ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης. Είναι σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο που και τα κυπριακά πανεπιστήμια ιδρύουν παραρτήματα σε άλλες χώρες. Όσον αφορά τη διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς, να σημειώσω ότι το εν λόγω νομοσχέδιο συνδέεται με την ευρύτερη στρατηγική της κυβέρνησης για ποιοτική αναβάθμιση της Ανώτερης Εκπαίδευσης, την οποία συζήτησα με τους πρυτάνεις των πανεπιστημίων τον περασμένο Ιούλιο και ξανά τον Αύγουστο. Είμαστε όμως ανοικτοί σε συζήτηση για τα θέματα αυτά ανά πάσα στιγμή.

Ξενόγλωσσα προγράμματα

Στη Βουλή θα οδηγηθεί εντός των επόμενων μηνών και το νομοσχέδιο για προσφορά ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών σε Πανεπιστήμιο Κύπρου και ΤΕΠΑΚ. Στα νομοσχέδια μιλάτε για επί πληρωμή φοίτηση στα προγράμματα αυτά, κάτι που και στο παρελθόν είχε προκαλέσει αντιδράσεις σε επίπεδο Βουλής. Εξηγήστε μας λίγο, γιατί είναι απαραίτητο να μπουν δίδακτρα και πού αποσκοπεί το νομοσχέδιο;

Αρχικά να αναφέρουμε ότι ο κύριος στόχος αυτής της μεταρρύθμισης είναι η διεθνοποίηση των δημόσιωνπανεπιστημίων μας και η προσέλκυση ξένων φοιτητών. Όσον αφορά τώρα τα δίδακτρα, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι τα δημόσια πανεπιστήμια, πέραν της χρηματοδότησής τους από την κυβέρνηση, έχουν και ίδια έσοδα, τα οποία αξιοποιούνται για την περαιτέρω ανάπτυξή τους και ως Πολιτεία οφείλουμε να στηρίζουμε αυτή την προσπάθεια. Με γνώμονα, λοιπόν, τα πιο πάνω, η μεταρρύθμιση που προωθούμε προνοεί ότι τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα θα είναι αυτοχρηματοδοτούμενα, ώστε να μην επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός. Ως εκ τούτου, η κυριότερη πηγή εσόδων τους θα είναι τα δίδακτρα που θα καταβάλλουν οι φοιτητές. Το ύψος των διδάκτρων θα εγκρίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο μετά από υποβολή τεκμηριωμένης εισήγησης των πανεπιστημίων προς το ΥΠΑΝ, που θα προσδιορίζει το πραγματικό κόστος λειτουργίας του κάθε προγράμματος. Τώρα σε σχέση με τις αντιδράσεις που υπήρξαν στο παρελθόν και ενδεχομένως να υπάρξουν και τώρα, το μόνο που έχω να πω είναι ότι και τα δύο νομοσχέδια, όπως και όλα τα άλλα, θα συζητηθούν στη Βουλή, όπου αναμένεται να ακουστούν πολλές και διαφορετικές απόψεις. Σημασία για μας έχει ότι προχωρούμε με τις δράσεις και τις προτάσεις μας για βελτίωση της ποιότητας και στην Ανώτερη Εκπαίδευση.

Αφού μιλάμε για τα δημόσια πανεπιστήμια και την Ανώτερη Εκπαίδευση γενικότερα, πείτε μας και δύο λόγια για τη στρατηγική και τις βλέψεις της κυβέρνησης για την Ανώτερη Εκπαίδευση στην Κύπρο.

Η κυβέρνηση έχει θέσει την αναβάθμιση και βελτίωση της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου ως βασική της προτεραιότητα. Προς υλοποίηση αυτού του σκοπού, ως υπουργείο έχουμε αναπτύξει στρατηγικό πλάνο, το οποίο θα παρουσιάσουμε και στη Βουλή το συντομότερο δυνατόν. Οι βασικοί στόχοι/άξονές του είναι η αναβάθμιση της ποιότητας και η αριστεία στην Ανώτερη Εκπαίδευση, η διασύνδεση της Ανώτερης Εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, η διεθνοποίηση της Ανώτερης Εκπαίδευσης, η παραχώρηση υποτροφιών και η εργοδότηση ξένων φοιτητών. Εκτός από το θέμα της παροχής ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών, προωθούμε, σε συνεργασία με άλλα υπουργεία, νομοθετικές ρυθμίσεις, ώστε το νομικό πλαίσιο των δημόσιων πανεπιστημίων να γίνει πιο ευέλικτο και τα δημόσια πανεπιστήμιά μας να μπορούν να συμμετέχουν σε εταιρείες τεχνοβλαστούς (spin off), με σκοπό τη μετατροπή της επιστημονικής τεχνογνωσίας και επινοήσεων σε εμπορεύσιμα/ες προϊόντα/υπηρεσίες. Επίσης, άλλος ένας στόχος που η κυβέρνηση έχει θέσει για τα δημόσια πανεπιστήμια είναι η σύσταση Διυπουργικής Ομάδας Εργασίας, για εξορθολογισμό του προϋπολογισμού τους, με στόχο να τεθούν στρατηγικές προτεραιότητες και να γίνει διασύνδεσή τους με το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης. Είμαι βέβαιη ότι οι αλλαγές στο πεδίο της Ανώτερης Εκπαίδευσης θα είναι σύντομα ορατές, με θετικό αντίκτυπο τόσο στα Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης όσο και στην κοινωνία και οικονομία του τόπου μας.

Η διαδικασία άρχισε και δεν σταματά μέχρι να μπουν σε όλα τα σχολεία κλιματιστικά

Άλλο ένα ζήτημα για το οποίο δεχθήκατε έντονη κριτική ήταν το θέμα των κλιματιστικών στα σχολεία. Πού βρίσκεται η διαδικασία τοποθέτησης κλιματιστικών στα πρώτα 50 σχολεία;

Παρά τα εμπόδια που παρουσιάστηκαν και το γεγονός ότι οι φορείς υλοποίησης του έργου, που είναι οι Σχολικές Εφορείες, βρίσκονταν σε φάση αλλαγών μετά τις εκλογές του Ιουνίου, η διαδικασία εγκατάστασης κλιματιστικών στα πρώτα πενήντα σχολεία, σε όλες τις επαρχίες, προχωρεί. Σημασία έχει ότι η όλη διαδικασία θα συνεχιστεί κανονικά και δεν μπορεί να σταματήσει μέχρι να έχουμε κλιματιστικά σε όλα τα σχολεία. Στο αμέσως επόμενο διάστημα θα προχωρήσουμε με την υλοποίηση της επόμενης φάσης του έργου σε άλλα 50 σχολεία και στόχος μας είναι η ολοκλήρωσή του ακόμα και πριν από το χρονικό όριο που έχει τεθεί, αφού έχουμε διασφαλίσει, σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, ότι η τρέχουσα διαδικασία υποβολής προσφορών θα μπορεί να αξιοποιηθεί σε όλη τη διάρκεια της τριετίας. Να επισημάνω ότι, παράλληλα με την εγκατάσταση των κλιματιστικών, βρίσκεται σε εξέλιξη και η διαδικασία ενεργειακής αναβάθμισης των κτηρίων όλων των δημόσιων σχολείων (μονώσεις ταρατσών, ανεμιστήρες κ.λπ.).