Η πρόταση για την επόμενη μέρα του Ζωολογικού Κήπου Λεμεσού: «Limassol Animal Farm Park»

Η «καυτή πατάτα» που ονομάζεται Ζωολογικός Κήπος Λεμεσού βρίσκεται πλέον ενώπιον του δημοτικού συμβουλίου της πόλης. Μετά από αρκετές διακηρύξεις και διαφορετικές σκέψεις, προτάσεις και ιδέες, ο Δήμος Λεμεσού έχει στα χέρια του πλέον συγκεκριμένη πρόταση για το μέλλον του Ζωολογικού Κήπου της πόλης ο οποίος στεγάζεται εδώ και δεκαετίες εντός του Δημόσιου Κήπου Λεμεσού. Το Κυπριακό Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΚΥΚΠΕΕ) της Ιεράς Μητρόπολης Λεμεσού, έχει αναλάβει εδώ και μήνες τη διαδικασία να «τρέξει» τη δημόσια διαβούλευση επί του θέματος η οποία ολοκληρώθηκε και αφού ετοιμάστηκε ολοκληρωμένη πρόταση από το ΚΥΚΠΕΕ για την επόμενη μέρα, αυτή παρουσιάστηκε πριν από μία περίπου βδομάδα στο δημοτικό συμβούλιο Λεμεσού. Προσπαθώντας να συγκεράσει απόψεις και να βρει τη χρυσή τομή, το ΚΥΚΠΕΕ προτείνει όπως ο Ζωολογικός Κήπος Λεμεσού μετατραπεί σε φάρμα, ισορροπώντας κατά κάποιο τρόπο μεταξύ της θέσης για οριστικό κλείσιμο και αναβάθμιση/διατήρηση.

Κατά τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης, είχε «τρέξει» και ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο. Από τα 1.858 άτομα που απάντησαν το ερωτηματολόγιο, οι 1.057 (56,89%) επιθυμούν το κλείσιμο του Ζωολογικού Κήπου Λεμεσού ενώ οι υπόλοιποι 801 (43,11%) τάσσονται υπέρ της αναβάθμισης. Σημαντική όμως είναι η διαφοροποίηση σχετικά με τους κάτοικους Λεμεσού από όπου απάντησαν 1.414 άτομα. Οι Λεμεσιανοί φαίνονται απόλυτα διχασμένοι, με τους 704 και ποσοστό 49,79% να επιθυμεί το κλείσιμο και 710 και ποσοστό 50,21% να τάσσεται υπέρ της αναβάθμισης. Το ερωτηματολόγιο περιελάμβανε σειρά ερωτήσεων, με τις απαντήσεις να λαμβάνοντας υπόψη στην τελική πρόταση.

Η πρόταση

Η αναλυτική παρουσίαση-πρόταση του ΚΥΚΠΕΕ στηρίχθηκε τόσο στα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης στην οποία εκτός από το ερωτηματολόγιο, έλαβαν μέρος και οργανωμένοι φορείς και σύνολα, αλλά και σε βιβλιογραφική έρευνα και βέλτιστα παραδείγματα του εξωτερικού. Όπως αναφέρεται στην παρουσίαση, «αποτελεί μονόδρομο ο τερματισμός της λειτουργίας του Ζωολογικού Κήπου Λεμεσού όπως τον γνωρίζουμε σήμερα», καταγράφοντας την ανάγκη για «αντικατάστασή του με μια νέα καινοτόμο προσέγγιση, που να μην παραπέμπει σε φυλάκιση ζώων». Σημειώνει όμως η έρευνα, ότι υπάρχει ανάγκη για ανάδειξη και προστασίας της τοπικής πανίδας, προώθηση της εκπαίδευσης αλλά και δημιουργία διαδραστικής εμπειρίας με τους επισκέπτες.

«Αστική φάρμα»

Μπαίνοντας στην ουσία της πρότασης, χαρακτηριστικά το νέο «Limassol Animal Farm Park» αναφέρεται ως «μία αστική φάρμα ζώων» που δίνει σημασία πρώτιστα στην ευημερία των ζώων και στη διασφάλιση των «πέντε ελευθερίων τους», υπό τις κατευθυντήριες γραμμές διεθνών προτύπων και συνθηκών, όπως της Waza. Στόχος θα είναι να λειτουργήσει ως εκπαιδευτικό κέντρο αλλά και ως κέντρο διατήρησης των ζωικών γενετικών πόρων της Κύπρου, σε ένα συνολικό πλάνο για τη δημιουργία Βοτανικού Κήπου, εντός του Δημόσιου Κήπου Λεμεσού, στο πλαίσιο ενός ευρύτερο masterplan.

Η πρόταση καταλήγει στην επιλογή της «αστικής φάρμας» ως την καταλληλότερη για την επόμενη μέρα του Ζωολογικού Κήπου Λεμεσού. Πρόκειται για ένα «φορμάτ» που προωθεί την εκπαίδευση και τη φροντίδα των ζώων, την προώθηση της γεωργίας μειώνοντας δραστικά το οικολογικό αποτύπωμα των ζωολογικών. Σε μία αστική φάρμα, υπάρχουν διάφορα κτηνοτροφικά είδη (αγελάδες, γουρούνια, κατσίκες, κότες, κουνέλια, πρόβατα κ.λπ.), ενώ με κατάλληλες δραστηριότητες μπορούν οι επισκέπτες να ασχοληθούν με διάφορους τρόπους με τα ζώα. Μάλιστα ως «προτεινόμενες δραστηριότητες» αναγράφονται το τάισμα των ζώων, οι διαγωνισμοί ζωγραφικής, φωτογραφίσεις με τα ζώα, βόλτες με γαϊδούρια, καμήλες και άλογα, μάζεμα αβγών και άρμεγμα αγελάδας.

Έμφαση στην κυπριακή πανίδα

Η πρόταση του ΚΥΚΠΕΕ δίνει ιδιαίτερη προσοχή στην κυπριακή πανίδα, προτείνοντας σειρά από συγκεκριμένα ζώα (κυρίως οικόσιτα είδη) που θα μπορούσαν να στεγαστούν στη φάρμα. Ο κατάλογος περιλαμβάνει συνολικά 64 είδη, μεταξύ αυτών αγρινά, φλαμίνγκο, αίγες, χελώνες καρέτα-καρέτα, κυπριακά φίδια, λαγούς, κυπριακή αλεπού και ελάφια. Ως μια καινοτόμο πρακτική, προτείνεται και η «περιοδική παρουσία ζώων», δηλαδή η φιλοξενία συγκεκριμένων ειδών για μικρά χρονικά διαστήματα στη φάρμα και ακολούθως η επιστροφή τους πίσω στο φυσικό περιβάλλον.

Συνολικά, προτείνονται για τον χώρο, 20 θηλαστικά, 15 ερπετά και 29 πτηνά εκ των οποίων οικόσιτα είναι τα 11, κτηνοτροφικά τα 17, ενδημικά τα 17 και υπενδημικά τα 33, συνδυάζοντας διάφορες επιλογές. Η πρόταση είναι τόσο αναλυτική που όσα αναγράφονται πιο πάνω, έχουν αποτυπωθεί και σε χάρτες με τους μελετητές να προτείνουν συγκεκριμένη χωροθέτηση, στη βάση του υφιστάμενου χώρου αφού πρώτα αναβαθμιστεί και ρυθμιστεί κατάλληλα, ενώ προτείνουν και αριθμό ανά είδος. Πάντως, είναι άξιον απορίας τι προτείνουν οι μελετητές για την υφιστάμενη κατάσταση και τα ζώα που φιλοξενούνται σήμερα, καθώς στην πρόταση δεν υπάρχει καμία αναφορά. Όπως δείχνει και ο χάρτης, στους χώρους 1 και 10 θα υπάρχουν άγρια θηλαστικά της Κύπρου, 2-3 διάφορες δραστηριότητες αναψυχής, 4 αφιερωμένη στα ερπετά, 5, 11 και 13 στα υδρόβια πτηνά της Κύπρου, 6-7 θα είναι τα οικόσιτα και κτηνοτροφικά είδη, στο 8 θα τοποθετηθούν οι χελώνες, στο 9 τα ενδημικά και υπενδημικά πτηνά της Κύπρου και στο 12 θα είναι ένα μικρό πωλητήριο με καφέ.

​

Διοικητές αλλαγές

Για την επιτυχία της πρότασης, υπάρχει και σειρά διοικητικών αλλαγών που θεωρούνται επιβεβλημένες, όπως για παράδειγμα η αυτονομία του Ζωολογικού Κήπου Λεμεσού και η ένταξή του σε διεθνή δίκτυα ζωολογικών κήπων. Η μελέτη προτείνει τη δημιουργία ανεξάρτητου και σταθερού διοικητικού συμβουλίου αλλά και αναδιοργάνωση της οργανωτικής δομής με μόνιμο διευθυντή που να έχει την ευθύνη για την καθημερινή λειτουργία. Μάλιστα, φέρνει ως παράδειγμα το Παττίχειο Δημοτικό Θέατρο, προτείνοντας παρόμοια διοικητική δομή.

Ποιος θα αποφασίσει;

Αποκλειστική ευθύνη για να παρθεί απόφαση έχει πλέον το δημοτικό συμβούλιο Λεμεσού. Όπως αναφέρθηκε ήδη, η δημόσια διαβούλευση για το τι επιθυμούν οι πολίτες και τα οργανωμένα σύνολα, έχει ήδη ολοκληρωθεί και δεν υπάρχει πρόθεση για νέο κύκλο δημόσιας διαβούλευσης στη βάση της εν λόγω πρόταση. Από εκεί και πέρα, το δημοτικό συμβούλιο καλείται να αποφασίσει αν τον ικανοποιεί ή όχι η πρόταση του ΚΥΚΠΕΕ, έχοντας υπόψη από τη μία τις φωνές για κλείσιμο και κατάργηση του Ζωολογικού Κήπου Λεμεσού και από την άλλη αυτούς που τον συνδέουν με την ιστορία της Λεμεσού και επιμένουν στη διατήρησή του. Η εν λόγω πρόταση συγκεράζει τα δύο, όμως εξακολουθεί να υπάρχει το ερώτημα αν μέσα στο κέντρο της Λεμεσού χρειάζεται ή έχει λόγο ύπαρξης ακόμα και μία «αστικού τύπου φάρμα». Αν και την όλη διαδικασία την προχώρησε το παρόν δημοτικό συμβούλιο, θεωρείται εξαιρετικά απίθανο να προλάβει να πάρει την οριστική απόφαση και μάλλον θα το αφήσει για τους επόμενους άρχοντες της πόλης, που με το καλημέρα της θητείας τους θα κληθούν να λάβουν μία ιστορική απόφαση.