Με το διαζύγιο θα αποκαλύπτονται κρυφές περιουσίες και εισοδήματα - Τι αλλάζει στο Οικογενειακό Δίκαιο

Ο υπουργός Δικαιοσύνης Μάριος Χαρτσιώτης κατέθεσε στη Βουλή τέσσερα νομοσχέδια που επιφέρουν τεράστιες αλλαγές στο Οικογενειακό Δίκαιο και συγκεκριμένα σε ζητήματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, τα διαζύγια και τα περιουσιακά στοιχεία των πρώην συζύγων, τον καθορισμό του ύψους της διατροφής, τις σχέσεις των διαζευγμένων γονιών με τα παιδιά τους κ.ά. Τα εν λόγω νομοσχέδια κατατέθηκαν, μαζί με άλλα τέσσερα, στη Βουλή κατά το έτος 2018 και αποσύρθηκαν στη συνέχεια με σκοπό να επέλθουν αλλαγές στη βάση των εισηγήσεων/παρατηρήσεων που υποβλήθηκαν, στο πλαίσιο της εξέτασής τους, ενώπιον της Επιτροπής Νομικών της Βουλής.

Συγκεκριμένα, οι βασικότερες πρόνοιες των τεσσάρων αναθεωρημένων νομοσχεδίων προβλέπουν τα εξής:

1 «Ο περί Ρυθμίσεως των Περιουσιακών Σχέσεων των Συζύγων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024». Με το νομοσχέδιο εισάγονται διατάξεις με τις οποίες ρυθμίζεται η υποχρέωση καθενός από τους εν διαστάσει συζύγους και τους πρώην συζύγους να δίνει στον άλλο σύζυγο, εντός 15 ημερών από την έκδοση του δικαστικού διατάγματος, ακριβείς πληροφορίες για την περιουσία και τα εισοδήματά του με ένορκη δήλωση στο δικαστήριο, εφόσον οι πληροφορίες αυτές είναι χρήσιμες για τον καθορισμό του ύψους της διατροφής. Το δικαστήριο δύναται, ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε διαδίκου, να διατάξει τον άλλο διάδικο να εμφανιστεί ενώπιον του δικαστηρίου, ώστε να αντεξεταστεί σε σχέση με την ορθότητα των περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στην ένορκη δήλωσή του. Επιπρόσθετα, προβλέπονται κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με την ως άνω υποχρέωση.

Περαιτέρω, προστίθεται η δυνατότητα καταχώρισης αίτησης στο δικαστήριο με σκοπό την έκδοση διατάγματος που να διατάζει τον εργοδότη ή την αρμόδια υπηρεσία ή τον αρμόδιο οικονομικό φορέα να παραχωρήσει κάθε χρήσιμη πληροφορία για την περιουσιακή κατάσταση του άλλου συζύγου σε σχέση με τα εισοδήματά του.

Επίσης, προστίθεται μαχητό τεκμήριο ότι ο αιτητής/τρια (πρώην σύζυγος) δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματά του ή την περιουσία του και ότι δικαιούται διατροφή για περίοδο που δεν θα ξεπερνά τα δύο έτη σε περίπτωση που κατά τον χρόνο καταχώρισης της αίτησης και τουλάχιστον τον τελευταίο χρόνο του γάμου δεν εργαζόταν επειδή είχε αναλάβει τη φροντίδα των τέκνων, και ο καθ' ου η αίτηση έχει επαρκή εισοδήματα.

2 «Ο περί Διαθηκών και Διαδοχής (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024». Με το νομοσχέδιο ρυθμίζεται, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα διαδοχής του τέκνου στην περίπτωση κατά την οποία το τέκνο θα γεννηθεί μετά τον θάνατο της μητέρας του ή και των δύο γονιών του.

3 «Ο περί Τέκνων (Συγγένεια και Νομική Υπόσταση) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024». Με το νομοσχέδιο προστίθενται διατάξεις για σκοπούς ρύθμισης του τεκμηρίου πατρότητας και της αναγνώρισης τέκνου στις περιπτώσεις που το τέκνο γεννηθεί με μέθοδο ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Επίσης, προστίθενται διατάξεις για σκοπούς εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας, όπως η δυνατότητα προσβολής της ιδιότητας του τέκνου ως τέκνου γεννημένου σε γάμο πρόσθετα από το πρόσωπο με το οποίο η γυναίκα είχε σχέση με σαρκική συνάφεια κατά το κρίσιμο διάστημα της σύλληψης, καθώς επίσης ο περιορισμός του δικαιώματος παρουσίασης μαρτυρίας στο δικαστήριο από το πρόσωπο που αρνείται ή παραλείπει να συμμορφωθεί με τις οδηγίες του δικαστηρίου για διεξαγωγή αιματολογικών ή γενετικών εξετάσεων.

4 «Ο περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων (Τροποποιητικός) Νόμος του 2024».

Με το νομοσχέδιο τροποποιούνται υφιστάμενες διατάξεις και προστίθενται νέες με τρόπο ώστε να προάγεται η προστασία και ευημερία του τέκνου και να δίδεται περισσότερη έμφαση στα θέματα που επηρεάζουν το συμφέρον του. Συγκεκριμένα:

• Τροποποιείται η πρόνοια που αφορά στην περίπτωση παράλειψης δήλωσης επωνύμου του τέκνου, η οποία στοχεύει στην ίση μεταχείριση των γονέων και προβλέπει ότι το τέκνο θα έχει διπλό επώνυμο αποτελούμενο από το επώνυμο και των δύο γονέων του. Στην περίπτωση που ο ένας ή και οι δυο γονείς έχουν δυο επώνυμα και δεν έχουν κοινό επώνυμο, το επώνυμο του τέκνου θα σχηματισθεί με πρώτο το επώνυμο που προηγείται αλφαβητικά. Εάν το επώνυμο του ενός ή και των δυο γονέων είναι διπλό και υπάρχει κοινό επώνυμο, το επώνυμο του τέκνου θα δημιουργηθεί με πρώτο το κοινό επώνυμο των δυο γονέων.
• Επιβάλλεται η υποχρέωση συνεκτίμησης της γνώμης του τέκνου, του συμφέροντος του τέκνου, όπως επίσης και τυχόν περιστατικών βίας, από διοικητικές ή άλλες αρμόδιες αρχές κατά τη διάρκεια διοικητικών ή άλλων διαδικασιών που σχετίζονται με το τέκνο.
• Επιτρέπεται στον ένα γονέα να ζητήσει την παρακολούθηση του τέκνου από ειδικούς εμπειρογνώμονες, χωρίς να απαιτείται η συναίνεση του άλλου γονέα, στις περιπτώσεις που το τέκνο είναι θύμα βίας στην οικογένεια ή σεξουαλικής κακοποίησης από τον άλλο γονέα, κατόπιν καταδικαστικής απόφασης δικαστηρίου.
• Προβλέπεται η δυνατότητα έκδοσης διατάγματος παρακολούθησης της εφαρμογής απόφασης του δικαστηρίου ως προς την άσκηση της γονικής μέριμνας από λειτουργό των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
• Προβλέπεται ο διορισμός λειτουργού των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, ή και εάν κριθεί απαραίτητο, λειτουργού των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, με σκοπό τη διερεύνηση όλων των περιστάσεων που σχετίζονται με τη γονική μέριμνα του τέκνου και την υποβολή σχετικής έκθεσης προς το δικαστήριο.
• Προβλέπεται η δυνατότητα παραπομπής των γονέων σε υποχρεωτική συμμετοχή σε εκπαιδευτικά ή συμβουλευτικά προγράμματα, ή πρόγραμμα εκμάθησης γονικών δεξιοτήτων, όταν αυτό είναι προς όφελος των σχέσεων γονέων και τέκνων.
• Προβλέπεται η δυνατότητα έκδοσης διατάγματος, αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο, για παροχή συμβουλευτικής ή ψυχολογικής αξιολόγησης ή/και στήριξης προς το τέκνο.
• Προβλέπεται η δυνατότητα ανάθεσης της επιμέλειας του τέκνου στον διευθυντή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας σε περιπτώσεις κακής άσκησής της από τους γονείς, καθώς και σε περίπτωση που διαπιστώσει ο διευθυντής άμεσο κίνδυνο της σωματικής, πνευματικής ή ψυχικής υγείας του τέκνου, εφόσον δοθεί σχετική ενημέρωση προς τον γενικό εισαγγελέα για σκοπούς προώθησης αιτήματος ανάληψης της γονικής μέριμνας του τέκνου.