Αναρχία και ανομία στις κυπριακές θάλασσες - Εκκρεμεί η αναθεώρηση της τρύπιας νομοθεσίας για τα ταχύπλοα

Πλήρης αναρχία επικρατεί με τα ιδιωτικά ταχύπλοα σκάφη και τα τζετ σκι στις θάλασσες της Κύπρου. Τόσο τα ταχύπλοα σκάφη όσο και τα τζετ σκι εντάσσονται στην ίδια κατηγορία αυτή των μικρών σκαφών. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στο θέμα τζετ σκι, όπου ενώ το Υφυπουργείο Ναυτιλίας έχει εγγεγραμμένα στα μητρώα του 8.000, ο αριθμός, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι πολλαπλάσιος. Πρόκειται για περιπτώσεις όπου ιδιώτες δεν προχωρούν στην εγγραφή των τζετ σκι ή χρησιμοποιούν κενό στη νομοθεσία που τους δίνει τη δυνατότητα να εγγράφουν το σκάφος με σημαία άλλου κράτους, με αποτέλεσμα να μην ισχύει η νομοθεσία της Κυπρου. Από την πλευρά της, η Λιμενική Αστυνομία, η οποία είναι η αρμόδια αρχή για έλεγχο της τήρησης της νομοθεσίας, παρά το πλάνο που υπάρχει και παρά τις προσπάθειες που καταβάλλει, αδυνατεί να ασκήσει επαρκεί έλεγχο, κυρίως λόγω της σημαντικής αύξησης των τζετ σκι που κινούνται στη θάλασσα.

Με αφορμή το τραγικό δυστύχημα που στοίχησε τη ζωή σε ένα 6χρονο κορίτσι, ο «Π» ανακίνησε εκ νέου το θέμα της ασυδοσίας στη θάλασσα, με την έρευνά μας να φέρνει εκ νέου στην επιφάνεια τα κενά που παρατηρούνται στην υφιστάμενη νομοθεσία, αλλά και τις παραβιάσεις.

Το κενό

Το μεγαλύτερο κενό που υπάρχει σήμερα και είναι κάτι το οποίο έχουν εντοπίσει, τόσο το Υφυπουργείο Ναυτιλίας όσο και η Λιμενική Αστυνομία, και έχει να κάνει με την παρουσία στην Κύπρο ταχύπλοων σκαφών τα οποία είναι γραμμένα σε ξένη σημαία. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως κάποιο πρόσωπο έχει το δικαίωμα να προχωρήσει σε αγορά του ταχύπλοου σκάφους και να το εγγράψει σε άλλη χώρα. Κάνοντας αυτή τη διαδικασία, με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία ο ιδιοκτήτης δεν είναι υποχρεωμένος να εγγράψει το σκάφος στο μητρώο ναυτιλίας της Κύπρου. Αυτό εμποδίζει τις αρχές να γνωρίζουν τον ακριβή αριθμό σκαφών. Το παραθυράκι αυτό του νόμου, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι υπάρχουν και αυτοί ο οποίοι αγοράζουν τα σκάφη και δεν τα εγγράφουν ποτέ, αλλά ούτε εξασφαλίζουν άδεια χειριστή σκάφους, δημιουργούν ένα κενό σε ό,τι αφορά τον έλεγχο αλλά και τους αριθμούς των ταχύπλοων και των jet ski που υπάρχουν στις θάλασσες της Κύπρου κάθε καλοκαίρι.

Πανάρχαια νομοθεσία

Κατά τη διερεύνηση του θέματος εντοπίσαμε την αδυναμία του κράτους να προωθήσει αλλαγές που θα εκσυγχρονίσουν τη νομοθεσία και θα βάλουν τάξη στην ανεξέλεγκτη κατάσταση που υπάρχει. Ενδεικτικό της αδυναμίας του υφυπουργείου να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας, είναι το γεγονός ότι, το καλοκαίρι 2018, μετά και από άλλο σοβαρό συμβάν στη Λεμεσό, 400 μέτρα από την αποβάθρα, όπου εκτιμάται ότι αποφεύχθηκε πολύνεκρο δυστύχημα, είχε αναγκαστεί το νεοσυσταθέν τότε Υφυπουργείο Ναυτιλίας να παραδεχτεί με επιστολή στη Βουλή ότι είναι αναχρονιστικός ο νόμος για τα ταχύπλοα.

Άλλη μία παραδοχή της αδυναμίας του κράτους να επιτηρήσει τον τομέα και να διαβεβαιώσει την ασφαλή χρήση των ταχύπλοων. Όπως τότε ενημέρωνε η υφυπουργός Ναυτιλίας, το υφυπουργείο είχε επεξεργαστεί προσχέδιο νομοσχεδίου το οποίο είχε θέσει σε διαβούλευση με όλες τις κρατικές υπηρεσίες, οι παρατηρήσεις των οποίων τότε βρίσκονταν υπό αξιολόγηση. Ο στόχος ήταν το φθινόπωρο του 2018 να ολοκληρωθεί η δημόσια διαβούλευση και αφού περάσει από νομοτεχνικό έλεγχο και Υπουργικό να οδηγηθεί στη Βουλή για ψήφιση... Το νομοσχέδιο βρίσκεται μέχρι σήμερα σε ένα συρτάρι, χωρίς μάλιστα να υπάρχει, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, κάποια πρόθεση για προώθησή του, με αποτέλεσμα να έχει σκαλώσει η προσπάθεια για σύσταση ενός νέου θεσμικού πλαισίου που θα διόρθωνε τις ασάφειες, τις ελλείψεις και γενικά τις αδυναμίες του τομέα των ταχύπλοων σκαφών που αφήνουν περιθώρια για μη ασφαλή χρήση τους.

Αγωγή εναντίον της Δημοκρατίας

Αξίζει να σημειωθεί πως η οικογένεια της 32χρονης Κινέζας, η οποία το καλοκαίρι του 2017 έχασε τη ζωή της στη θαλάσσια περιοχή Blue Lagoon στον Ακάμα, όταν το ταχύπλοο στο οποίο επέβαινε μαζί με άλλα φιλικά της πρόσωπα κτύπησε βίαια σε βράχια, άσκησε αγωγή ύψους 2 εκατ. ευρώ κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ειδικά στην περιοχή του Ακάμα, ακόμα και σε παραλίες που χρησιμοποιούνται από λουόμενους, επικρατεί ανομία και αναρχία, αφού ταχύπλοα και τζετ σκι μπορούν να αγκυροβολούν όπου θέλουν. Αυτό συμβαίνει γιατί η περιοχή δεν είναι σηματοδοτημένη, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι τα ταχύπλοα μπορούν να εισέρχονται με μεγάλη ταχύτητα στον χώρο όπου βρίσκονται οι λουόμενοι.

Και οι παράνομοι

Πέραν όμως των ιδιωτών, υπάρχει ακόμη και το ζήτημα των παράνομων που δραστηριοποιούνται στα θαλάσσια αθλήματα.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», ενώπιον της υπουργού Δικαιοσύνης βρίσκεται λίστα/καταγγελία για 30 περίπου εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται αυτή τη στιγμή παράνομα στα θαλάσσια αθλήματα. Μάλιστα, όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, παρόμοια λίστα υπήρξε και πέρσι με λιγότερους όμως παράνομους. Συγκεκριμένα, για το 2022 είχαν καταγγελθεί περίπου 18 με 20 παράνομες εταιρείες, ενώ φέτος η λίστα περιλαμβάνει 30 εταιρείες. Ο τρόπος δράσης τους, απλός. Διαφημίζουν μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι παρέχουν υπηρεσίες θαλάσσιων αθλημάτων, κλείνουν δουλειές με τουρίστες σε συγκεκριμένες παραλίες και τους ενοικιάζουν τα τζετ σκι παράνομα και χωρίς κανόνες ασφαλείας.

Πάνω από όλα εκπαίδευση

Μιλώντας στον «Π», ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Ιδιοκτητών Μέσων Θαλασσίων Αθλημάτων-Ψυχαγωγίας, Δημήτρης Χατζηδημητρίου, είπε πως στην Κύπρο υπάρχουν περίπου 60 με 65 εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο τομέα των θαλάσσιων αθλημάτων. Όπως εξήγησε, για τις νόμιμες εταιρείες γίνονται έλεγχοι από τις αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους και οι επαγγελματίες φροντίζουν να υπάρχει έλεγχος με συστήματα τα οποία αυτόματα ελαττώνουν την ταχύτητα, όταν τα jet ski πλησιάσουν το ένα το άλλο. Σε σχέση με τη νομοθεσία, ο κ. Δημητρίου παραδέχτηκε ότι χρήζει εκσυγχρονισμού, λέγοντας πως οι εισηγήσεις του συνδέσμου προς το Υφυπουργείο Ναυτιλίας κινούνται σε έναν άξονα ο οποίος θα βοηθήσει στην εμπέδωση εμπειρίας και γνώσεων στους ιδιώτες χειριστές.

Όπως εξήγησε, η κύρια εισήγηση έχει να κάνει με την εκπαίδευση των χειριστών, η οποία σε πρακτικό επίπεδο πρέπει να γίνεται από ιδιωτικές σχολές, όπως γίνεται και στην περίπτωση της εξασφάλισης άδειας οδηγού. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, για να δικαιούνται κάποιος να οδηγεί μικρό σκάφος οφείλει να το εγγράψει αρχικά και να εξασφαλίσει άδεια χειριστή ταχύπλοου. Σύμφωνα με τον κανονισμό 13(1), κανένα πρόσωπο δεν δικαιούται να αποταθεί για απόκτηση άδειας χειριστή ταχύπλοου σκάφους, εκτός εάν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του και ήδη κατέχει άδεια μαθητευόμενου χειριστή. Η άδεια χειριστή ταχύπλοου σκάφους εκδίδεται μετά από επιτυχία σε πρακτικές και θεωρητικές εξετάσεις. Στο πλαίσιο της πρακτικής εξέτασης, οι υποψήφιοι πρέπει να γνωρίζουν ικανοποιητικά και τα ακόλουθα:

• Λειτουργία της μηχανής
• Κίνδυνος πυρκαγιάς και έκρηξης που παρουσιάζονται κατά τον χειρισμό και αποθήκευση καυσίμων, σωληνώσεις καυσίμων και ειδικά στις εύκαμπτες συνδέσεις, αερισμός του διαμερίσματος μηχανής, σωλήνες εξάτμισης, συσσωρευτές, ηλεκτρικές συνδέσεις
• Καταπολέμηση πυρκαγιάς και τρόπος χρήσης των πυροσβεστικών μέσων
• Κίνδυνος εισδοχής νερού που παρουσιάζονται από τις εισαγωγές ή και εξαγωγές θαλάσσιου νερού, σωληνώσεις και
• Στοιχειώδης χρήση σχοινιών και ναυτικών κόμπων

Πέραν από την εκπαίδευση, ο σύνδεσμός ζητά όπως μπει όριο στην ιπποδύναμη των σκαφών που θα μπορούν να οδηγούν οι νεουσερχόμενοι χειριστές. πρόνοιες οι οποίες δεν υπάρχουν σήμερα στον νόμο.