Ασθενείς εκλιπαρούν για καινοτόμες θεραπείες και φτάνουν μέχρι και στο ρουσφέτι

Ο τομέας των φαρμάκων αποτελεί ίσως μία από τις μεγαλύτερες, ενδεχομένως και τη μεγαλύτερη, πληγές του ΓεΣΥ. Η συζήτηση για την πρόσβαση των ασθενών, κυρίως των χρόνιων ασθενών, σε καινοτόμα φάρμακα χρονολογείται και παρόλο που το ΓεΣΥ έχει εφαρμοστεί εδώ και τρία χρόνια, το συγκεκριμένο ζήτημα ακόμη ταλαιπωρεί τους ασθενείς. Η πρόσβαση των πολιτών σε υπηρεσίες υγείας έχει αλλάξει, ωστόσο τα κενά και οι εκκρεμότητες που εξακολουθούν να υφίστανται, ιδιαίτερα σε σχέση με τα φάρμακα και δη τα καινοτόμα φάρμακα, διαμορφώνουν ένα σκηνικό αβεβαιότητας στους δικαιούχους του συστήματος για την επόμενη μέρα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι το Παρατηρητήριο των οργανωμένων ασθενών δέχεται κάθε μήνα γύρω στα 40-50 παράπονα ασθενών, η πλειονότητα των οποίων αφορά διαδικασίες στις οποίες οι πολίτες υποχρεώνονται προκειμένου να εξασφαλίσουν τις θεραπείες. Όπως παραδέχθηκε πρόσφατα και ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χατζηπαντέλα, αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότερα από 200, συγκεκριμένα 220, καινοτόμα φάρμακα τα οποία δεν διατίθενται στους ασθενείς μέσω του ΓεΣΥ. Το πρόβλημα δεν αφορά τόσο τον αριθμό των φαρμάκων αυτών όσο τις διαδικασίες που ακολουθούνται, οι οποίες είναι χρονοβόρες και στερούν στους πάσχοντες την άμεση πρόσβαση σε θεραπείες, οι οποίες μπορούν να αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής τους. Κάτι τέτοιο έχει ως αποτέλεσμα ασθενείς να συνεχίζουν να εκλιπαρούν για πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα και να καταφεύγουν ακόμη και στο ρουσφέτι προκειμένου να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες για εκείνους θεραπείες.

Κατάλογοι και ημίμετρα

Σήμερα πραγματοποιείται στο Υπουργείο Υγείας νέα σύσκεψη μεταξύ των υπουργείου, ΟΑΥ, οργανωμένων ασθενών (ΟΣΑΚ) και της Κυπριακής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ). Στην τελευταία σύσκεψη, η οποία πραγματοποιήθηκε στα μέσα Οκτωβρίου, αποφασίστηκε ΟΑΥ και Φαρμακευτικές Υπηρεσίες να προχωρήσουν στον καταρτισμό τριών διαφορετικών καταλόγων θεραπειών. Ο πρώτος κατάλογος θα αφορά τα φάρμακα που ο ΟΑΥ εκτιμά ότι θα ενταχθούν στο ΓεΣΥ εντός του 2022, ο δεύτερος τα φάρμακα που εκτιμάται ότι θα ενταχθούν στο σύστημα μέχρι τον Ιούνιο του 2023 και ο τρίτος τις θεραπείες που θα παραμείνουν στο Υπουργείο Υγείας και θα χορηγούνται στους ασθενείς μέσω των διαδικασιών της Επιτροπής Ονομαστικών Αιτημάτων. Παράλληλα και μετά από αρκετή συζήτηση, συμφωνήθηκε ότι θα καθοριστεί και το πλαίσιο στη βάση του οποίου θα καταλήγουν οι θεραπείες αυτές στους ασθενείς. Κάτι τέτοιο αποτελεί και πάλι προσωρινή λύση, καθώς θα αποφέρει μεν την ένταξη νέων σκευασμάτων στο σύστημα, αλλά δεν θα αλλάξουν οι διαδικασίες που ακολουθούνται, επομένως όταν θα έρθει κάποιο νέο φάρμακο πάλι θα υπάρχει καθυστέρηση στην εισαγωγή του στο ΓεΣΥ.

Κλειδί η αποσυμφόρηση

Την εκτίμηση ότι το κλειδί για την επίλυση του προβλήματος της στασιμότητας που παρατηρείται στην ένταξη καινοτόμων φαρμάκων στο σύστημα υγείας βρίσκεται στην αποφόρτιση των αρμόδιων επιτροπών από τις συσσωρευμένες αιτήσεις αξιολόγησης που έχουν μαζευτεί όλα τα προηγούμενα χρόνια εξέφρασε, μιλώντας στον «Π», ο πρόεδρος της Κυπριακής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών Έρευνας και Ανάπτυξης (ΚΕΦΕΑ) Κυριάκος Μικέλλης. Σύμφωνα με τον κ. Μικέλλη, όλα αυτά τα χρόνια έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος, κυρίως λόγω της προσπάθειας των αρμόδιων αρχών να δημιουργήσουν ή να επικαιροποιήσουν κυπρογενείς κατευθυντήριες οδηγίες, με αποτέλεσμα να παρατηρείται καθυστέρηση στις διαδικασίες και να συσσωρεύονται δεκάδες αιτήσεις για ένταξη νέων φαρμάκων στο σύστημα υγείας. Όπως είπε, στην κατάσταση που έχουν περιέλθει σήμερα τα πράγματα, απαιτούνται δραστικές και άμεσες λύσεις αν θέλουμε να διευκολύνουμε την πρόσβαση των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα. Ο πρόεδρος της ΚΕΦΕΑ εξέφρασε την άποψη ότι λύσεις υπάρχουν, αρκεί όλοι να είναι διατεθειμένοι να κάνουν ένα βήμα πίσω και να επιδειχθεί πολιτική βούληση για την υιοθέτηση δραστικών μέτρων. Η ΚΕΦΕΑ εστιάζει σε τρία βασικά σημεία τα οποία θεωρεί πως δίνουν άμεση λύση στο πρόβλημα:

• Άμεση υιοθέτηση των διεθνώς αναγνωρισμένων κατευθυντήριων Οδηγιών με τη συνδρομή, ανά θεραπευτική κατηγορία ή ασθένεια, των τοπικών ιατρικών επιστημονικών εταιρειών.
• Άμεση ένταξη όλων των φαρμάκων που εμπίπτουν στις κατευθυντήριες αυτές Οδηγίες, η αίτηση των οποίων εξακολουθεί να εκκρεμεί ενώπιον των αρμόδιων επιτροπών ή/και γι' αυτά για τα οποία υπάρχει μεγάλος αριθμός εγκρίσεων από την Επιτροπή Ονομαστικών Αιτημάτων.
• Συναίνεση των φαρμακευτικών εταιρειών για παραχώρηση, σε πρώτη φάση, μιας έστω μικρής έκπτωσης για ένταξη των εν λόγω φαρμάκων και άμεση έναρξη διαβουλεύσεων με τη Συμβουλευτική Επιτροπή Αποζημιώσεων Φαρμάκων (ΣΕΑΦ), με την όποια συμφωνία επιτευχθεί να έχει αναδρομική ισχύ. Στην περίπτωση μη συμφωνίας, θα πρέπει άμεσα το Υπουργικό Συμβούλιο να διορίσει το Αναθεωρητικό Συμβούλιο Φαρμάκων, όπως προνοεί και η νομοθεσία περί ΓεΣΥ, για να επιληφθεί του οποιουδήποτε ζητήματος προκύψει.

Με την υιοθέτηση των τριών αυτών σημείων, τα οποία ήδη βρίσκονται ενώπιον των αρμοδίων και έχουν συζητηθεί στο πλαίσιο πρότασης της ΟΣΑΚ, ο κ. Μικέλλης εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα επιτευχθεί η αποφόρτιση των επιτροπών, γεγονός που θα επιτρέψει μελλοντικά την ομαλή ένταξη των νέων καινοτόμων φαρμάκων το συντομότερο δυνατόν. Πρόκειται για λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν αμέσως, ενώ παράλληλα θα μπορούσε να ξεκινήσει και ένας διάλογος για πιο μακροπρόθεσμες και μόνιμες λύσεις, οι οποίες έχουν να κάνουν με τον τρόπο λειτουργίας και την ανεξαρτησία των αρμόδιων επιτροπών, ζητήματα όμως η επίλυση και εφαρμογή των οποίων είναι πιο χρονοβόρα και απαιτεί νομοθετική ρύθμιση.