Η Κύπρος ως δεύτερη πανεπιστημιακή Ολλανδία

Στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, η Κύπρος δεν αποτελούσε ιδιαίτερα δημοφιλή προορισμό για κάποιον που ήθελε να σπουδάσει, αφού η πλειοψηφία των εν δυνάμει φοιτητών είχε ως πρώτη επιλογή κάποια χώρα της Ευρώπης, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία. Κάποιοι, ωστόσο, διέβλεψαν την προοπτική που είχε η Κύπρος να μετεξελιχθεί σε ένα εκπαιδευτικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, βγήκαν μπροστά και κατάφεραν να αλλάξουν το μέχρι τότε σκηνικό. Αρκεί μόνο να πούμε ότι σήμερα, ο συνολικός αριθμός των φοιτητών στην Κύπρο ξεπερνά τις 54.000, εκ των οποίων σχεδόν οι μισοί προέρχονται από κάποια άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εδώ και 30 χρόνια

Η ανάπτυξη των πανεπιστημίων στην Κύπρο είναι αδιαμφισβήτητα εντυπωσιακή. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι τα τελευταία επτά χρόνια, και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έδωσε στο φως της δημοσιότητας το Υπουργείο Παιδείας (ΥΠΠΑΝ), οι φοιτητές στα πανεπιστήμια της χώρας έχουν διπλασιαστεί, ξεπερνώντας πλέον τις 54.000. Μάλιστα, οι μισοί εξ αυτών είναι ξένοι, αφού προέρχονται είτε από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε από τρίτες χώρες. Τα πανεπιστημιακά ιδρύματα (δημόσια και ιδιωτικά) και οι σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Κύπρο, παρά το γεγονός ότι έχουν ξεκινήσει την πορεία τους εδώ και μόλις τρεις δεκαετίες, αποτελούν σήμερα τα διαμάντια του νησιού. Τα τελευταία χρόνια, η Κύπρος έχει μετατραπεί σε κέντρο φοιτητών, αφού παρέχει εκατοντάδες επιλογές, διαθέτοντας τρία δημόσια πανεπιστήμια, έξι ιδιωτικά και περίπου πενήντα σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι εξαιρετικές επιδόσεις τους και η συνεχής άνοδος που σημειώνουν στα παγκόσμια rankings, είναι πραγματικά αξιοσημείωτες. Μάλιστα, τουλάχιστον τρία κυπριακά πανεπιστήμια είναι μέσα στη λίστα των «Times Higher Education World University Rankings», με τα 1.000 καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου.

Τι επιλέγουν;

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που έδωσε στο φως της δημοσιότητας το Υπουργείο Παιδείας, σε προπτυχιακό επίπεδο παρατηρείται ένα γενικότερο ενδιαφέρον σε σχολές που σχετίζονται με πληροφορική και διοίκηση, ενώ σε μεταπτυχιακό, σε σχολές που σχετίζονται με την εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, η πλειονότητα του φοιτητικού πληθυσμού των πανεπιστημίων για τη χρονιά που μας πέρασε, φοιτούσε σε προγράμματα σπουδών από τα επιστημονικά πεδία σπουδών Διοίκηση Επιχειρήσεων και Νομική (28%), Εκπαίδευση (24%) και Επιστήμες Υγείας (15%). Οι περισσότεροι φοιτητές που φοιτούσαν σε προγράμματα σπουδών προπτυχιακού επιπέδου προέρχονταν από τα επιστημονικά πεδία σπουδών Διοίκηση Επιχειρήσεων και Νομική (31%), Επιστήμες Υγείας (23%) και Μηχανική και Κατασκευές (11%). Οι περισσότεροι φοιτητές μεταπτυχιακού προέρχονταν από τα Επιστημονικά Πεδία Σπουδών Εκπαίδευση (46%), Διοίκηση Επιχειρήσεων και Νομική (25%) και Κοινωνικές Επιστήμες, Δημοσιογραφία και Ενημέρωση (9%). Τέλος, οι περισσότεροι φοιτητές διδακτορικού προέρχονται από τα επιστημονικά πεδία σπουδών Διοίκηση Επιχειρήσεων και Νομική (19%), Μηχανική και Κατασκευές (17%) και Τέχνες και Ανθρωπιστικές Επιστήμες (15%).

Εκατοντάδες ξένοι φοιτητές

Παράλληλα, σύμφωνα με τα δεδομένα, στα δημόσια πανεπιστήμια στο καθεστώς πλήρους φοίτησης, η συντριπτική πλειοψηφία είναι Κύπριοι (>80%), ενώ στο καθεστώς μερικής φοίτησης υπάρχει περίπου ίση αντιπροσώπευση των φοιτητών από Κύπρο και Χώρες της ΕΕ (γύρω στο 45%). Ένα πολύ μικρό ποσοστό φοιτητών/φοιτητριών με καθεστώς πλήρους και μερικής φοίτησης, προέρχεται από Τρίτες Χώρες (<5%). Την ίδια ώρα, στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, η πλειοψηφία των φοιτητών που σπουδάζει με καθεστώς πλήρους φοίτησης προέρχεται από Χώρες της ΕΕ (>50%), ένα σημαντικό ποσοστό προέρχεται από Κύπρο (30%) και ένα μικρότερο ποσοστό από Τρίτες Χώρες (<10%). Το ίδιο μοτίβο παρατηρείται και για τους/τις φοιτητές που φοιτούσαν με καθεστώς μερικής φοίτησης, με μικρές διαφοροποιήσεις στα ποσοστά.

Πολυπολιτισμικά πανεπιστήμια

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τα ακαδημαϊκά έτη από το 2013-2014 μέχρι το 2015-2016, η μεγάλη πλειονότητα (>60%) του φοιτητικού πληθυσμού των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου αποτελείτο από Κύπριους φοιτητές και σε πολύ μικρότερο ποσοστό από φοιτητές από χώρες της ΕΕ (20-28%) και από Τρίτες Χώρες (7-10%). Το μοτίβο αυτό αρχίζει σταδιακά να αλλάζει από το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017. Συγκεκριμένα, από το ακαδημαϊκό έτος 2016-2017, το ποσοστό των Κύπριων φοιτητών περιορίζεται γύρω στο 50%, ενώ το ποσοστό των φοιτητών από χώρες της ΕΕ και από Τρίτες Χώρες αρχίζει να ανεβαίνει (γύρω στο 30-35% και 16-18% αντίστοιχα).

Τα ακαδημαϊκά έτη 2019-2020 και 2020-2021, το ποσοστό των Κύπριων φοιτητών περιορίζεται ακόμη περισσότερο (γύρω στο 43-44%), ενώ τις χρονιές 2020-2021, το ποσοστό των φοιτητών από χώρες της ΕΕ ανεβαίνει για πρώτη φορά στο 40%. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό των φοιτητών από Τρίτες Χώρες, ενώ παρουσιάζει αύξηση το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 (22%), το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 επανέρχεται στα προηγούμενα επίπεδα (16%). Μάλιστα, ο υπουργός Παιδείας Πρόδρομος Προδρόμου σε δηλώσεις του ανέφερε ότι υπάρχει αυξητική τάση μερίδας φοιτητών από άλλες χώρες της ΕΕ, με το ποσοστό τους να έχει αυξηθεί από 20% το 2013-14 σε 40% το 2020-21. Το υπόλοιπο, ποσοστό 16%, προέρχεται από Τρίτες Χώρες, συμπληρώνοντας την εικόνα της διεθνοποίησης του πανεπιστημιακού πεδίου.

Λίγα προγράμματα στα αγγλικά

Αυτό το οποίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι μέσα σε αυτήν την επταετία, οι φοιτητές από την ΕΕ που ήρθαν στην Κύπρο για σπουδές διπλασιάστηκαν και έφτασαν σε αριθμό τους Κύπριους φοιτητές. Την ίδια ώρα, σχεδόν διπλασιάστηκαν και οι φοιτητές από Τρίτες Χώρες, γεγονός που καταδεικνύει ότι πλέον τα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Κύπρου έχουν μπει για τα καλά στον παγκόσμιο χάρτη των πανεπιστήμιων. Ωστόσο, πολλοί ξένοι φοιτητές έχουν εκφράσει δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι η γκάμα των προγραμμάτων (ιδίως των προπτυχιακών) που προσφέρονται στα αγγλικά είναι περιορισμένη. Τη θέση του υπέρ της εισαγωγής περισσότερων προγραμμάτων στα αγγλικά έχει δηλώσει και ο υπουργός Παιδείας Πρόδρομος Προδρόμου. Η Κύπρος έχει καταφέρει να εξελιχθεί σε έναν σύγχρονο εκπαιδευτικό κόμβο παγκόσμιας εμβέλειας. Τόσο τα κρατικά πανεπιστήμια, Κύπρου και ΤΕΠΑΚ, όσο και τα ιδιωτικά, προσφέρουν υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, αλλά και πλούσια και ολοκληρωμένη φοιτητική ζωή.