Εν έτει 2022, πετούν στον δρόμο τους οροθετικούς

Μέχρι και τα μέσα Αυγούστου του 2022, είχαν εντοπιστεί 200 νέοι φορείς του ιού HIV, την ώρα που πέρσι, καθ' όλη τη διάρκεια του 2021, τα νέα περιστατικά δεν ξεπέρασαν τα 130. Στο σύνολό τους, οι οροθετικοί στην Κύπρο ξεπερνούν τους 1.500, με τις ηλικίες των ασθενών να κυμαίνονται μεταξύ 23 και 45 ετών, ενώ οι πλείστοι είναι άνδρες. Η αύξηση των περιστατικών προδίδει κενά στην ενημέρωση των πολιτών, τόσο σε σχέση με τον ιό όσο και γενικότερα στο θέμα της σεξουαλικής αγωγής και αντισύλληψης. Πέραν των περιστατικών που αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο, οι οροθετικοί συνεχίζουν να αποτελούν εύκολο στόχο για πειράγματα και διακρίσεις εις βάρος τους, με την προκατάληψη να μεγαλώνει και αυτή μαζί με τον αριθμό των νέων περιστατικών. Τι και αν έχουν περάσει 40 χρόνια από τότε που ανιχνεύθηκαν τα πρώτα περιστατικά στον κόσμο, η προκατάληψη καλά κρατεί, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για κλειστές κοινωνίες, όπως η κυπριακή. Σ’ αυτό το ευρωπαϊκό κατά τα άλλα κράτος, οροθετικοί ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, την ίδια στιγμή που επαγγελματίες υγείας αρνούνται να τους περιθάλψουν.

Ούτε τα μισά

Όπως ανέφερε η Χρυσή Μιχαηλίδου, νομικός σύμβουλος του Κέντρου Υποστήριξης Ατόμων που ζουν με HIV/AIDS(ΚΥΦΑ), δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ατόμων που βρέθηκαν στον δρόμο, με τους σπιτονοικοκύρηδές τους να τους διώχνουν επειδή έμαθαν ότι είναι οροθετικοί. Η ίδια μάλιστα σημείωσε ότι υπάρχει αυτή τη στιγμή γυναίκα η οποία δεν μπορεί να εργαστεί, παίρνει 480 ευρώ και άλλα 300 ευρώ, που είναι το βοήθημα που δίνει η κυβέρνηση στους οροθετικούς, και καλείται να πληρώσει 450 ευρώ ενοίκιο, νερό, ρεύμα, αλλά και να αγοράσει φάρμακα, τα οποία δεν παρέχονται εντός του ΓεΣΥ.

Άλλη μια περίπτωση που καταδεικνύει το πρόβλημα που υπάρχει, είναι μητέρα στη Λάρνακα της οποίας, σύμφωνα με την κ. Μιχαηλίδου, οι αρμόδιες υπηρεσίες της απέκοψαν το ΕΕΕ, εξαιτίας των 300 ευρώ, τα οποία το κράτος θεωρεί ότι είναι αρκετά για τους φορείς του HIV. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε κανένα άλλο ευρωπαϊκό κράτος, το επίδομα για τους οροθετικούς είναι τόσο χαμηλό. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, παρέχεται στα άτομα αυτά 690 ευρώ μηνιαίο βοήθημα, από το 1998. Εικοσιτέσσερα χρόνια έχουν περάσει από τότε και στην Κύπρο, το αντίστοιχο επίδομα δεν πλησιάζει ούτε τα μισά. Την ίδια στιγμή που σύμφωνα με την κ. Μιχαηλίδου, η πολιτεία πέραν του ότι δεν διαθέτει αρκετά χρήματα για τους φορείς του ιού, δεν διαθέτει και ικανοποιητικό κονδύλι για σκοπούς διαφώτισης του κοινού. Κατά την ίδια, το κονδύλι αυτό μόλις που ακουμπά τις 90.000 ετησίως, και δεν αρκεί για να καλυφθεί το κενό που υπάρχει και να δημιουργηθεί μια νέα κουλτούρα στο μυαλό των Κυπρίων, απαλλαγμένη από στερεότυπα και προκαταλήψεις.

Μια κλινική του 1990

Εκτός από τα κενά στο θέμα της διαφώτισης του κοινού, προβλήματα εντοπίζονται και στο θέμα της περίθαλψης των οροθετικών. Δεν είναι λίγες οι φορές που στο παρελθόν καταγγέλθηκαν γιατροί, οι οποίοι αρνήθηκαν να περιθάλψουν φορείς του ιού. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα γυναίκας οροθετικής, η οποία μεταφέρθηκε τραυματισμένη στο Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών ιδιωτικού νοσοκομείου και αφού πέρασε από τις προκαταρκτικές εξετάσεις και διαπιστώθηκε ότι παρουσίαζε αιμάτωμα και θλαστικό τραύμα και έχρηζε νοσηλείας, την ενημέρωσαν ότι δεν μπορούν να την περιθάλψουν και την παρέπεμψαν στη Γρηγόριο Κλινική του Νοσοκομείου Λάρνακας, η οποία αποτελεί κλινική αναφοράς για οροθετικά άτομα. Πέραν της προκατάληψης και της άγνοιας που υπάρχει από μερίδα γιατρών, πρόβλημα αποτελεί, κατά την κ. Μιχαηλίδου, και η κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Γρηγόριος Κλινική, η οποία βρίσκεται υπό πλήρη εγκατάλειψη. Όταν πας εκεί νομίζεις ότι μπαίνεις σε μια κλινική τριάντα χρόνια πριν, μια κλινική του 1990, ανέφερε η κ. Μιχαηλίδου, επισημαίνοντας παράλληλα ότι δεν είναι δυνατό ο ένας γιατρός ο οποίος στελεχώνει την κλινική αυτή τη στιγμή, να αντεπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες που υπάρχουν. Το πρόβλημα με τη Γρηγόριο Κλινική είναι διαχρονικό, και πριν από μερικούς μήνες αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Βασικά ζητήματα που είχαν τεθεί επί τάπητος ήταν η στελέχωση της Γρηγορίου Κλινικής, η επαναξιολόγηση όλων των νομοθεσιών και διαταγμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας που περιέχουν διατάξεις που θυματοποιούν τα οροθετικά άτομα και η αναθεώρηση του επιδόματος των 300 ευρώ που δίνεται στα οροθετικά άτομα, ως κίνητρο για να συνεχίζουν την αγωγή τους. Όπως ανέφερε ο αναπληρωτής πρόεδρος της επιτροπής Γιώργος Κουκουμάς, συνιστά διπλό δυστύχημα όταν η επιστήμη κάνει άλματα αλλά τα συστήματα υγείας μένουν πίσω και όταν κρατικές νομοθεσίες και πρακτικές μένουν αγκυλωμένες στο παρελθόν. Παρατήρησε επίσης ότι οι κοινωνικές αντιλήψεις μένουν ακόμα βασισμένες σε απάνθρωπες προκαταλήψεις σε βάρος των οροθετικών ατόμων, οι οποίες δεν βασίζονται στα δεδομένα και στα επιτεύγματα της επιστήμης. Συνεχίζοντας, ανέφερε ότι η επιτροπή, αφού συζήτησε το θέμα, έθεσε συγκεκριμένες προτεραιότητες, όπως το ζήτημα της στελέχωσης της Γρηγορίου Κλινικής, που όπως είπε, αντί να έχει τουλάχιστον δύο γιατρούς, έχει μόνο έναν.

Η συζήτηση αυτή έγινε στις αρχές του περασμένου Απριλίου και μέχρι σήμερα δεν έχει αλλάξει κάτι. Πέραν της Γρηγόριου Κλινικής και της κατάστασης στην οποία βρίσκεται αυτή, πρόβλημα για τους οροθετικούς συνανθρώπους μας αποτελεί η ελλιπής πρόσβαση σε καινοτόμα φάρμακα. Μπορεί το κράτος να παρέχει δωρεάν φαρμακευτική αγωγή στους οροθετικούς συνανθρώπους μας, ωστόσο σύμφωνα με την κ. Μιχαηλίδου, έχουν περάσει τέσσερα χρόνια, από την τελευταία φορά που προστέθηκαν στο συνταγολόγιο νέα φάρμακα. Αξίζει να σημειωθεί, παράλληλα, ότι την ώρα που στην υπόλοιπη Ευρώπη υπάρχουν εδώ και χρόνια νέα-καινοτόμα φάρμακα, στην Κύπρο το ζήτημα βρίσκεται ακόμη υπό συζήτηση, την ώρα που έχουμε ΓεΣΥ.