Ταμπού και η άμβλωση: Εκτός ΓεΣΥ η αντισύλληψη, λόγω θρησκευτικών κωλυμάτων

Συνεχίζουν να κλείνουν μάτια και αφτιά απέναντι στην αντισύλληψη οι αρμόδιοι, με το ενδεχόμενο κάλυψης της αντισύλληψης από το ΓεΣΥ να παραμένει απομακρυσμένο. Την ώρα που άλλες δυτικές χώρες δράττονται της ευκαιρίας της 26^ης Σεπτεμβρίου, η οποία έχει αναγνωριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Αντισύλληψης, για να υπενθυμίσουν στους πολίτες τους τι σημαίνει αντισύλληψη, στην Κύπρο έχουμε ακόμη δρόμο μπροστά μας, τόσο σε θέμα εκπαίδευσης, όσο και στο θέμα της δωρεάν παροχής υπηρεσιών. Παρά τις σχετικές εκκλήσεις που έγιναν προς τον οργανισμό από την κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ίσων Ευκαιριών μεταξύ Ανδρών και Γυναικών, το ζήτημα δεν φαίνεται να προχωρά. Την εισήγηση για να καλύπτεται η αντισύλληψη καθώς και η άμβλωση από το ΓεΣΥ για όλες τις γυναίκες ανεξαιρέτως, και ειδικότερα για τις γυναίκες που δεν έχουν την οικονομική ευχέρεια, έκανε ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Κουκουμάς, με τον ΟΑΥ να σημειώνει ότι επί του παρόντος κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Την ίδια στιγμή που γιατροί συνεχίζουν να αρνούνται σε γυναίκες κάθε ηλικίας να προβούν σε έκτρωση, όχι για ιατρικούς λόγους αλλά για θρησκευτικούς. Παρά τις καταγγελίες που έγιναν εδώ και δύο περίπου μήνες ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η κατάσταση δεν έχει αλλάξει, με κάποιες γυναίκες να καταφεύγουν σε άλλου είδους μεθόδους για να πετύχουν αυτό που επιδιώκουν.

Με συνταγή γιατρού

Σύμφωνα με την ανώτερη λειτουργό του ΟΑΥ, Μόνικα Κυριάκου, τα αντισυλληπτικά αναλώσιμα δεν καλύπτονται από το πλαίσιο του ΓεΣΥ, προσθέτοντας ότι επί του παρόντος δεν υπάρχει κάποιο ενδεχόμενο ένταξης των αντισυλληπτικών αναλώσιμων στο ΓεΣΥ, καθώς οι παροχές στις οποίες επικεντρώνεται ο ΟΑΥ είναι οι ιατρικά... αναγκαίες. Η ίδια σημείωσε παράλληλα ότι στο πλαίσιο του ΓεΣΥ καλύπτεται η ενδομήτρια συσκευή (coil) η οποία παρέχεται μόνο για ιατρικούς λόγους και για κάποιες εξαιρέσεις στο πλαίσιο ενδονοσοκομειακής φροντίδας. Πρόσθεσε ότι αποζημιώνεται μόνο ο γιατρός για την ιατρική πράξη. Με βάση τα στοιχεία του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, οι μέθοδοι αντισύλληψης οι οποίες είναι διαθέσιμες στην Κύπρο είναι τα αντισυλληπτικά χάπια, τα οποία είναι διαθέσιμα με συνταγή γιατρού, το ανδρικό προφυλακτικό, τα ενδομήτρια σπειράματα και η στείρωση. Επίσης, το σπιράλ δεν προσφέρεται στα κρατικά νοσηλευτήρια και κοστίζει €200-€250. Όπως επισημαίνεται από τον Σύνδεσμο Οικογενειακού Προγραμματισμού, θα πρέπει και στην Κύπρο να αναγνωριστεί η σημασία της πρόσβασης σε σύγχρονες μεθόδους αντισύλληψης και της επιλογής που θα διασφαλίσουν την υγεία και την προστασία των ατόμων. Ενδεικτικό του τι συμβαίνει σε άλλες χώρες το γεγονός ότι στη Γαλλία, παρέχεται δωρεάν αντισύλληψη για κάθε γυναίκα κάτω των 25 ετών, ενώ προηγουμένως εξασφαλιζόταν μόνο για γυναίκες κάτω των 18 ετών.

Νόμιμο δικαίωμα;

Εκτός από την ανάγκη για επένδυση σε τομείς όπως η εκπαίδευση και ο οικογενειακός προγραμματισμός, στην Κύπρο έχουμε να αντιμετωπίσουμε ακόμη ένα πρόβλημα το οποίο δεν αφορά άμεσα την αντισύλληψη, αλλά σχετίζεται με το κενό που υπάρχει στο κομμάτι της ενημέρωσης. Πολλές φορές η άγνοια στη σωστή αντισύλληψη, φέρνει ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, με τις γυναίκες που επιθυμούν να προχωρήσουν σε άμβλωση να αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως στιγματισμό ακόμη και από επαγγελματίες υγείας. Σύμφωνα με την εκτελεστική διευθύντρια του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, Μαρία Επαμεινώνδα, στην Κύπρο η άμβλωση ήταν και θα είναι θέμα ταμπού, μιας και δεν είναι εύκολο για μια γυναίκα να λάβει αυτήν την απόφαση. Εκτός των προσωπικών διλημμάτων που έχει η κάθε γυναίκα, κατά την κ. Επαμεινώνδα, αυτό που φαίνεται να δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την κατάσταση είναι οι περιορισμοί που υφίστανται οι γυναίκες σήμερα στην πρόσβαση τερματισμού της εγκυμοσύνης, έστω και αν η νομοθεσία, η οποία τροποποιήθηκε από το 2018, κατοχυρώνει το δικαίωμά τους αυτό. Σε πρόσφατη συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων συζητήθηκε το εν λόγω θέμα με τις αδυναμίες που εντοπίζονται στα ζητήματα αποζημίωσης των αμβλώσεων στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, της παροχής ιατρικών υπηρεσιών από τα κρατικά νοσηλευτήρια αλλά και της ενημέρωσης των γυναικών γύρω από τις αμβλώσεις. Παρά το γεγονός ότι η άμβλωση είναι μια νόμιμη ιατρική διαδικασία σύμφωνα με τη νομοθεσία, εντούτοις οι προσωπικές πεποιθήσεις επαγγελματιών υγείας, η άγνοια πολλές φορές των ίδιων των γυναικών και η μη κάλυψη από το ΓεΣΥ μπορούν εύλογα να οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι τελικά το νόμιμο δικαίωμα αυτό δεν είναι κατοχυρωμένο. Χαρακτηριστικό είναι μάλιστα το παράδειγμα με την ομάδα αναισθησιολόγων του Δημοσίου που αρνείται λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων να δώσει φάρμακο για αναισθησία σε περίπτωση άμβλωσης, την ώρα που και άλλοι επαγγελματίες υγείας αρνούνται το δικαίωμα στην έκτρωση.

Βάσει νόμου

Σύμφωνα με τη νομοθεσία, σε άμβλωση μπορεί να προχωρήσει μια γυναίκα εάν δεν έχουν συμπληρωθεί 12 εβδομάδες εγκυμοσύνης, αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, σεξουαλικής κακοποίησης ή αιμομιξίας και δεν έχουν συμπληρωθεί 19 βδομάδες, όταν κατά την προγεννητική διάγνωση υπάρχουν ενδείξεις ανωμαλίας του εμβρύου, ανεξάρτητα με τις εβδομάδες κύησης, και επίσης όταν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία της μητέρας ή για σωματική ή ψυχική βλάβη, ως αποτέλεσμα της εγκυμοσύνης. Σύμφωνα με την κ. Επαμεινώνδα, υπάρχουν επαγγελματίες υγείας τόσο στον δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, γυναικολόγοι ή αναισθησιολόγοι, οι οποίοι αρνούνται να κάνουν εκτρώσεις, λόγω προσωπικών πεποιθήσεων, με την ίδια να σημειώνει ότι υπάρχουν αναφορές από γυναίκες που όχι μόνο τους αρνήθηκαν, αλλά τις παρέπεμψαν σε άλλη επαρχία, με τη δικαιολογία ότι οι εκτρώσεις είναι παράνομες.