Τι ερμηνεία δίνει το Ανώτατο στην απόφασή του για την υπόθεση Άστρασολ

Η διασύνδεση της ιδιωτικής οχληρίας με την πρόκληση σωματικών βλαβών έγινε χωρίς νομικό ή νομολογιακό έρεισμα και συνεπώς, ούτως ή άλλως, δεν θα μπορούσαν να δοθούν αποζημιώσεις για σωματικές βλάβες και ειδικά για πρόκληση καρκίνου στη βάση της ιδιωτικής οχληρίας που απέμεινε ως η επιτυχούσα πτυχή των αγωγών.

Αυτό αποφάνθηκε το Ανώτατο Δικαστήριο στην απόφασή του που εκδόθηκε την Τετάρτη για το εργοστάσιο 'Αστρασολ. Το Ανώτατο εξέτασε σε δευτεροβάθμιο επίπεδο την πολύκροτη υπόθεση λειτουργίας του εργοστασίου στα Λατσιά, ύστερα από έφεση που κατέθεσαν οι δικηγόροι υπεράσπισης του ιδιοκτήτη του εργοστασίου.

Το Ανώτατο έκανε αποδεκτή την απόφαση αναφορικά με πρόκληση οχληρίας από το εργοστάσιο και της εκπομπής καρκινογόνων ρύπων, όμως αποφάνθηκε ότι δεν υπάρχει διασύνδεση με τα περιστατικά καρκίνων που καταγράφονται σε περίοικους.

Στην απόφασή του, έκτασης 136 σελίδων, των Ανώτατο αναφέρει μεταξύ άλλων ότι σε αριθμό αγωγών ζητήθηκαν αποζημιώσεις μόνο για οχληρία, λόγω οσμών και θορύβου από το Εργοστάσιο και σε άλλες αγωγές ζητήθηκαν (περιλαμβανομένης και της αγωγής του εργαζομένου) αποζημιώσεις σε σχέση με την πρόκληση καρκίνων διαφόρων τύπων, ως συνέπεια της έκθεσης στο διχλωρομεθάνιο (ΔΧΜ) και στις πλείστες από αυτές ως αποτέλεσμα του καρκίνου επήλθε ο θάνατος.

Στην απόφαση τονίζεται ότι η στοιχειοθέτηση αιτιώδους συνάφειας είναι καίριας σημασίας σε τέτοιας φύσεως αγωγές και προστίθεται πως η δικηγόρος δύο εκ των εναγομένων εισηγήθηκε ειδικότερα ότι «δεν αποδείχθηκε ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου η απαιτούμενη εκ του νόμου αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της συγκεκριμένης ζημιάς που έπαθε έκαστος ενάγοντας σε σχέση με τη διαπίστωση του δικαστηρίου. Είναι ένα θέμα, όπως πολύ καλά γνωρίζετε, η διαπίστωση της αδικοπραξίας, και είναι άλλο θέμα, πολύ σημαντικό, η διασύνδεση της ζημιάς που έπαθε ένας ενάγοντας με τη διαπιστωθείσα αδικοπραξία ως προς το αν τα δύο αλληλοσυνδέονται και υπάρχει αλληλουχία. Είναι η άποψη μας ότι δεν υπήρξε τέτοια μαρτυρία η οποία να επιτρέπει το πρωτόδικο δικαστήριο να καταλήξει σε συμπεράσματα».

Το Ανώτατο επίσης αναφέρει ότι σε περιπτώσεις όπως η παρούσα, το ζητούμενο είναι η στοιχειοθέτηση της αιτιώδους σχέσης μεταξύ πρόκλησης μιας νόσου και της έκθεσης σε κάποια χημική ουσία.

Αναφέρεται λεπτομερώς στις αγωγές και στην απουσία ευρημάτων ότι οι σωματικές βλάβες είναι συνεπεία της λειτουργίας του εργοστασίου. Σε μια εξ αυτών σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «το πρωτόδικο δικαστήριο στην απόφαση του για την ευθύνη δεν διατύπωσε εύρημα ότι η ενάγουσα απεβίωσε και ότι αυτή μάλιστα απεβίωσε συνεπεία του καρκίνου. Το εύρημα του ήταν ότι «τον Ιούλιο του 2010 διαγνώστηκε ότι έπασχε από αδενικό καρκίνωμα τραχήλου της μήτρας».

Προσθέτει ότι «ωστόσο, στη μεταγενέστερη απόφαση του που αφορούσε στις ζημιές προέβη σε εύρημα θανάτου από καρκίνο».

Σύμφωνα με το Ανώτατο, το πρωτόδικο δικαστήριο δεν μπορούσε να εκφύγει από τα ευρήματα στα οποία είχε προβεί με την απόφαση του ημερ. 29.12.2017 για την ευθύνη.

Αναφέρει συγκεκριμένα:

«Ο ευπαίδευτος συνήγορος της Δημοκρατίας στο στάδιο επιδίκασης αποζημιώσεων υπέδειξε στο πρωτόδικο δικαστήριο την απουσία μαρτυρίας, ότι ο θάνατος της αποβιωσάσης ήταν αποτέλεσμα της διαπιστωθείσας ασθένειας του καρκίνου. Παρά ταύτα, το πρωτόδικο δικαστήριο βασιζόμενο σε ιατρικό πιστοποιητικό που επισυνάφθηκε στην ένορκη δήλωση της αίτησης τροποποίησης, η οποία, ως ελέχθη, καταχωρίστηκε μετά την έκδοση της απόφασης για την ευθύνη, έκρινε ότι αυτό αποτελούσε μαρτυρικό υλικό που τέθηκε ενώπιον του και απεδείκνυε την αιτία θανάτου της αποβιωσάσης επειδή, ως ανέφερε, δεν υπήρξε ένσταση στην αίτηση τροποποίησης και συνεπακόλουθα, όπως το θεώρησε, δεν είχε προβληθεί και «οιανδήποτε επιφύλαξη για την αιτία θανάτου που αναφέρεται στο επισυναφθέν με την ένορκη δήλωση ιατρικό πιστοποιητικό». Η συγκατάθεση στην αίτηση τροποποίησης δεν εξυπάκουε και αποδοχή των νέων δικογραφημένων ισχυρισμών».

Το Ανώτατο αναφέρει εξάλλου ότι σε τέτοιας φύσης υποθέσεις προκειμένου να ζητηθούν αποζημιώσεις για σωματικές βλάβες, όπως εν προκειμένω η πρόκληση του καρκίνου, τίθενται, ως βάσεις της αγωγής κυρίως η αμέλεια και/ή η παράβαση θεσμίου καθήκοντος και/ή η δημόσια οχληρία.

«Η αγωγή που στηρίζεται σε ιδιωτική οχληρία, δεν δίδει δικαίωμα απαίτησης για αποζημιώσεις για προσωπικές βλάβες», αναφέρει.

Σε άλλο σημείο για την οχληρία αναφέρει πως οι περίοικοι αναμφίβολα υπέστησαν για χρόνια οχληρία και ταλαιπωρία από τη λειτουργία του Εργοστασίου, το οποίο με την εκπομπή ΔΧΜ είχε καταστεί βιομηχανική μονάδα αυξημένου βαθμού οχληρίας, η οποία δεν θα έπρεπε να βρίσκεται εντός μικτής ζώνης κατοικίας και βιοτεχνίας κατηγορίας Β.

Το πρόβλημα, σημειώνει, δεν σταμάτησε παρά μόνο το καλοκαίρι του 2009, όταν περιήλθε τελικά στην κατοχή του Επισήμου Παραλήπτη, μετά που η εναγόμενη 5 εταιρεία, ιδιοκτήτρια του ακινήτου όπου βρισκόταν το Εργοστάσιο, τέθηκε υπό εκκαθάριση.

Υπενθυμίζεται ότι το 2017 το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας είχε δικαιώσει τις 22 οικογένειες που προσέφυγαν και είχε επιδικάσει €50.000 ως αποζημίωση σε κάθε οικογένεια νεκρού ή ασθενή από καρκίνο, τα οποία δεν καταβλήθηκαν εν αναμονή εξέτασης της έφεσης από το Ανώτατο Δικαστήριο.

Τι είπε χθες στο ΚΥΠΕ ο δικηγόρος των θυμάτων

Λανθασμένη χαρακτήρισε την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου σε σχέση με τη λειτουργία του εργοστασίου Astrasol ο δικηγόρος των θυμάτων, Λουκής Λουκαΐδης.

Όπως ανέφερε στο ΚΥΠΕ, η απόφαση αναφέρει πώς δεν αποδεικνύεται ότι οι ενάγοντες, που ασθένησαν από καρκίνο, ασθένησαν λόγω του παρακείμενου εργοστασίου, παρόλο που όπως είπε ο κ. Λουκαΐδης, επιδημιολόγος έδωσε μαρτυρία και ανέφερε ότι το εργοστάσιο εξέπεμπε καρκινογόνες ουσίες.

Ο κ. Λουκαΐδης, ανέφερε ακόμα ότι θα προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) «το οποίο και στο παρελθόν είχε ακυρώσει απόφαση Ανώτατου Δικαστηρίου» και εξέφρασε την πεποίθηση ότι οι ενάγοντες θα δικαιωθούν. Η αίτηση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πρέπει να υποβληθεί εντός έξι μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης, είπε.