Λευτέρης Χριστοφόρου: Τα εγκεφαλικά πρώτη αιτία αναπηρίας στην Κύπρο

Τα εγκεφαλικά επεισόδια στην Κύπρο αποτελούν την πρώτη αιτία αναπηρίας σε ενήλικες. Η ξαφνική αλλαγή στις ικανότητες και δραστηριότητες του ατόμου επηρεάζει άμεσα όλες της πτυχές της ζωής του. Ο βασικός στόχος της φυσιοθεραπείας στην αποκατάσταση των εγκεφαλικών επεισοδίων είναι η βελτίωση των κινητικών δυσλειτουργιών των ασθενών με σκοπό την ανεξαρτησία τους και την επανένταξή τους στο κοινωνικό και επαγγελματικό τους περιβάλλον.

Γενικότερα, η φυσιοθεραπευτική παρέμβαση σε περιπτώσεις αναπηριών αποσκοπεί στη βελτίωση της κινητικής κατάστασης του ατόμου. Ο φυσιοθεραπευτής, Λευτέρης Χριστοφόρου, μιλώντας στον «Π» υπογραμμίζει τη σημασία της έγκαιρης αξιολόγησης, του καθορισμού ρεαλιστικών στόχων και της εξατομικευμένης παρέμβασης.

Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της φυσιοθεραπευτικής παρέμβασης σε περιπτώσεις ατόμων με αναπηρίες;
Οι βασικοί στόχοι της φυσιοθεραπευτικής παρέμβασης σε περιπτώσεις ΑμεΑ ποικίλλουν ανάλογα με τις κινητικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει το κάθε άτομο. Κοινός στόχος  είναι η διατήρηση όσο γίνεται της ποιότητας ζωής σε υψηλά επίπεδα. Συνήθως, η αντιμετώπιση ΑμεΑ είναι μακροχρόνια και σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει προοδευτική επιδείνωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο έλεγχος των συμπτωμάτων αποτελεί σημαντική προσπάθεια για να σταματήσει η εξέλιξή τους και να αποτραπούν οι όποιες εξάρσεις μπορεί να υπάρξουν καθώς στις περισσότερες από αυτές δεν υπάρχει οριστική θεραπεία. Πολλές φορές οι στόχοι δεν είναι εφικτοί και ρεαλιστικοί και εκεί είναι που θα πρέπει να παρέμβει ο ψυχολόγος.

Ποια είναι η πιο συχνή αναπηρία στην Κύπρο την οποία καλείστε να αντιμετωπίσετε και φυσιοθεραπευτικά;
Από τις πιο συχνές αναπηρίες στη χώρα μας είναι αυτές που προέρχονται από τα εγκεφαλικά επεισόδια τα οποία χωρίζονται στα αιμορραγικά και αγγειακά επεισόδια. Τα εγκεφαλικά επεισόδια θεωρούνται πρώτη αιτία αναπηρίας σε ενήλικες. Βασικός στόχος της φυσιοθεραπείας είναι η βελτίωση των κινητικών δυσλειτουργιών των ασθενών με σκοπό την ανεξαρτησία τους και την ομαλή επανένταξή τους στο κοινωνικό και επαγγελματικό τους περιβάλλον. Τα προβλήματα που παρουσιάζονται μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η αδυναμία, η παράλυση στη μια πλευρά του σώματος, η σπαστικότητα (αυξημένος μυϊκός τόνος), η μυϊκή δυσκαμψία, μυϊκός σπασμός, διαταραχή ισορροπίας, άγνωστα παθολογική πλευράς προβλήματα όπως προβλήματα στην έκφραση και κατανόηση, διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης και ενδεχομένως και κατάθλιψη.

Όλα αυτά αντιμετωπίζονται κυρίως από τη φυσιοθεραπεία με ταυτόχρονη συμβολή των αρμόδιων γιατρών καθώς επίσης και άλλων ειδικοτήτων όπως λογοθεραπευτών, εργοθεραπευτών, διατροφολόγων, ψυχολόγων και ψυχιάτρων.

Η πρώιμη παρέμβαση πώς αλλάζει την ποιότητα ζωής των ΑμεΑ σε συνάτηση με ένα στοχευμένου πρόγραμμα θεραπείας;
Τα εξατομικευμένα προγράμματα αποκατάστασης δημιουργούνται μετά από συνεννόηση όλων των θεραπευτών αφού προκύψει η αξιολόγηση του ασθενή με τον κάθε θεραπευτή ξεχωριστά. Όσο πιο γρήγορα παρεμβούμε θεραπευτικά τόσο πιο γρήγορα θα υπάρξει η βελτίωση που θέλουμε. Έτσι προλαβαίνουμε τυχόν παραμορφώσεις μυών και αρθρώσεων κάτι που θα μας περιόριζε στο μέλλον από το να πετύχουμε τους στόχους μας καθώς επίσης και κύρια αναπνευστικά προβλήματα που σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να καθυστερήσουν τη βελτίωση.

Υπάρχουν νέα δεδομένα σε σχέση με προγράμματα θεραπειών ή/και εξοπλισμού στην Κύπρο;
Στη χώρα μας τα προγράμματα θεραπείας είναι ολιστικά και βλέπουν τον άσθενή από πολλές οπτικές γωνίες και προσαρμόζονται στις ανάγκες. Διάφορα μηχανήματα ανάλυσης βάδισης, συντονισμού και ισορροπίας έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια τα οποία βοηθούν πολύ στην αξιολόγηση και εκπαίδευση των ΑμεΑ για τη δημιουργία πιο στοχευμένων προγραμμάτων αποκατάστασης.

Σε κάποιες περιπτώσεις η φυσιοθεραπεία σε ΑμεΑ συστήνεται να γίνεται κατ’ οίκον;
Οι κατ’ οίκον θεραπείες συνήθως δεν συνιστώνται από τους θεραπευτές καθώς δεν τους παρέχεται και ούτε έχουν τον απαραίτητο εξοπλισμό για να προβούν σε ολοκληρωμένες θεραπείες. Αν το άτομο δεν μπορεί να μετακινηθεί εύκολα ή και καθόλου για εξωτερικές θεραπείες, οι κατ’ οίκον φυσιοθεραπείες κρίνονται αναγκαίες. Το θετικό στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι το άτομο βρίσκεται στο δικό του περιβάλλον και τουλάχιστον ψυχολογικά νιώθει καλύτερα.

Η φυσικοθεραπεία μπορεί να δημιουργήσει καινούργιες ικανότητες;
Μπορεί να δημιουργήσει καινούργιες ικανότητες κυρίως ως προς τον τρόπο που γίνονται αυτές καθώς η εκπαίδευση και η εκμάθηση γίνεται μέσα από τις νέες ικανότητες και ανικανότητες που παρουσιάζει το άτομο και πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτές. Βελτιώνουμε αυτά που εν μέρει μπορεί να κάνει και όχι αυτά που δεν μπορεί να κάνει καθόλου.

Ποια είναι η προσέγγιση των ανθρώπων, που η αναπηρία τους επηρεάζει και την εικόνα του σώματός τους;
Οι αναπηρίες που επηρεάζουν και τη φυσική εικόνα των ΑμεΑ χρήζουν ιδιαίτερης προσέγγισης καθώς δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μόνο κινητικό κομμάτι αλλά και το κομμάτι της εμφάνισης. Ρόλο παίζει ο ψυχολόγος και η συμμετοχή της οικογενείας για να γίνει όσο πιο νωρίς αποδεκτό από το άτομο. Η ενθάρρυνση από τον φυσιοθεραπευτή παίζει σημαντικό ρόλο στην ψυχολογία τους.

Στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων έχουν επηρεαστεί οι θεραπευτικές συνεδρίες;
Τα φυσιοθεραπευτήρια είναι ανοικτά για την εξυπηρέτηση των ασθενών τους τηρώντας όλα τα πρωτόκολλα. Δυστυχώς όμως, οι πλείστοι ασθενείς μας ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού με αποτέλεσμα να σταματήσουν τις θεραπείες τους.

Παιδιατρική φυσικοθεραπεία -"Έχουν βασικό ρόλο οι γονείς"

Η παιδιατρική φυσικοθεραπεία ασχολείται με παιδιά από τη γέννησή τους μέχρι την εφηβική ηλικία. Στα παιδιατρικά περιστατικά, τονίζει ο κ. Χριστοφόρου, ο ρόλος της φυσιοθεραπείας είναι πολύ σημαντικός και επιβάλλεται έγκαιρη/πρώιμη παρέμβαση. «Τα παιδιά με αναπηρίες χρήζουν φυσιοθεραπείας ίσως και καθημερινής. Όσο πιο γρήγορα και ουσιαστικά παρέμβουμε τόσο πιο σημαντική θα είναι η βελτίωση που θα παρατηρηθεί», επεσήμανε. Σημαντικό και ουσιαστικό ρόλο, πρόσθεσε, παίζει η συνεργασία και η συμμετοχή των γονέων οι οποίοι θα πρέπει να χειρίζονται το παιδί τους και να συμβάλλουν με θεραπευτικό τρόπο στις καθημερινές του δραστηριότητες.

Παιδιατρικά περιστατικά:

- Εγκεφαλική παράλυση

- Διάφορα σύνδρομα που παρουσιάζουν κινητικά προβλήματα

- Βλάβες περιφερικού νευρικού συστήματος (π.χ. ψεύτικη παράλυση)

- Αναπτυξιακές διαταραχές (καθυστέρηση στη κινητική ανάπτυξη)

- Μυοπάθειες

- Νεανική αρθρίτιδα

Στα παιδιατρικά περιστατικά, ο κ. Χριστοφόρου ανέφερε ότι οι τεχνικές που εφαρμόζονται είναι βασισμένες στη νευροεξελικτική ανάπτυξη των παιδιών και η πιο διαδεδομένη μέθοδος είναι η BOBATH-NDT. Στόχος της μεθόδου, επεξήγησε, είναι να οδηγήσει τα παιδιά στο να γίνουν όσο το δυνατό πιο ανεξάρτητα, αναχαιτίζοντας τα παθολογικά πρότυπα και επανεκπαιδεύοντας τα φυσιολογικά με σκοπό να τα προετοιμάσει για την καθημερινότητά τους.



Ο φυσιοθεραπευτής, Λευτέρης Χριστοφόρου