Ο ειδικός γυμναστής δρ Γιώργος Λεοντίου στον «Π»: Αναγκαιότητα η ένωση της διαφορετικότητας

Eνα εκπαιδευτικό πρόγραμμα πρέπει να αναγνωρίζει, να σέβεται και να προσαρμόζεται στα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες του κάθε μαθητή, με ή χωρίς αναπηρίες. Η πράξη της ενιαίας εκπαίδευσης, ωστόσο, παραμένει ακόμη ζητούμενο στην Κύπρο. Πρωταρχικός παράγοντας για την επιτυχία της ένταξης μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι το έμψυχο δυναμικό να μπορεί να την υποστηρίξει μέσα στο γενικό σχολείο.

Η λύση για την αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών των ΑμεΑ κάθε κατηγορίας βρίσκεται στη δημιουργία μιας ανοιχτής κοινωνίας, που σέβεται τις ιδιαιτερότητες όλων των πολιτών της. Και το σχολείο αποτελεί καθοριστικό βήμα για αυτή την ανοιχτή κοινωνία.

Ο ειδικός γυμναστής δρ Γιώργος Λεοντίου, μιλώντας στον «Π», μας μεταφέρει την εμπειρία του για τη μαθησιακή διαδικασία στο πλαίσιο της ειδικής εκπαίδευσης, τονίζοντας ότι τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα χωρίς αναπηρία δεν έχουν καμία διαφορά. Παράλληλα, αναφέρεται στις δυσκολίες που έχουν προκύψει λόγω των έκτακτων συνθηκών και εξηγεί την αναγκαιότητα της ενιαίας εκπαίδευσης.



Δραστηριοποιείστε στην ειδική εκπαίδευση πέραν των είκοσι χρόνων. Θα μπορούσατε να συνοψίσετε την εμπειρία σας με αφορμή και την Παγκόσμια Ημέρα για τα Άτομα με Αναπηρίες; 

Η παρουσία μου στην ειδική εκπαίδευση αποτελεί για μένα μια μοναδική διαδρομή στον χρόνο και μια διαδικασία προσωπικής αυτοβελτίωσης και συνεχόμενης ανάγκης για επαγγελματική εξέλιξη, έτσι ώστε να μπορώ να προσφέρω το καλύτερο δυνατό στα παιδιά τα οποία υπηρετώ. Εργάζομαι πέραν των 25 χρόνων στον τομέα της ειδικής εκπαίδευσης και η κάθε μέρα είναι για μένα μια διαφορετική πρόκληση, για υποστήριξη των μαθητών μου έτσι ώστε να φτάνουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Η καθημερινή επαφή και επικοινωνία με τους υπέροχους μαθητές μου είναι ένα μακροβούτι που με συνδέει καρμικά με την παιδικότητά μου. Τα λόγια του Ευάγγελου Παπανούτσου αποτελούν για μένα καθημερινό οδοδείκτη: «Ο αληθινός δάσκαλος είναι αυτός που ενηλικιώνεται παραμένοντας παιδί στην ψυχή. Άνθρωπος δηλαδή εύπλαστος, δροσερός, αγνός».





Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις στην ειδική εκπαίδευση σήμερα στον τόπο μας; Ποιες πρέπει να είναι οι προτεραιότητες; 

Θεωρώ μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας τη διαδικασία εφαρμογής της Ενιαίας Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης καθώς και την εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ΑμεΑ στον τόπο μας σε όλους τους τομείς.





Κάποιες δυσκολίες που έπρεπε να αντιμετωπίσετε πριν από δέκα χρόνια, συνεχίζουν να είναι μπροστά σας στην εκπαιδευτική διαδικασία; 

Τα αργά βήματα, οι χαμηλές ταχύτητες, προς τον εκσυγχρονισμό, αυτό για μένα αποτελεί τη σοβαρότερη δυσκολία, γιατί κατά τα άλλα το σύστημα στην ειδική εκπαίδευση είναι αρκούντως υποστηρικτικό.





Πώς είναι η προσαρμογή των παιδιών στο πλαίσιο της πανδημίας; Ποιες νέες δυσκολίες έχουν φανεί;   

Η διακοπή εξειδικευμένων προγραμμάτων όπως τα προγράμματα συνεκπαίδευσης που έφερναν κοντά τους μαθητές του ειδικού σχολείου με μαθητές της τυπικής εκπαίδευσης, καθώς και προγράμματα στο εξωτερικό που τους έδιναν την ευκαιρία να συναντήσουν συνομήλικούς τους από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι αυτά που έχουν λείψει περισσότερο στα παιδιά. Επίσης, προγράμματα όπως η κολύμβηση, η ιππασία, το μπόουλινγκ, το θέατρο καθώς και άλλες αθλητικές δραστηριότητες συνεκπαίδευσης, που δεν πραγματοποιούνται πια, είναι δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή την περίοδο της πανδημίας. Επιπρόσθετα, υπάρχει μια σχετική δυσκολία να εφαρμοστούν τα μέτρα και τα πρωτόκολλα από πολλούς μαθητές και αυτό κάνει πιο περίπλοκη την καθημερινότητα των μαθητών αλλά και των εκπαιδευτικών, στον σχολικό χώρο.





Τι θα λέγατε για την κουλτούρα της κυπριακής κοινωνίας όσον αφορά την αντιμετώπιση συνανθρώπων μας με αναπηρίες, προχωρώντας και σε μια σύγκριση με χώρες του εξωτερικού; 

Η κυπριακή κοινωνία είναι ευαισθητοποιημένη και πολύ πρόθυμη να υποστηρίξει οποιαδήποτε θετική τάση που αφορά τα ΑμεΑ. Αυτό που λείπει είναι η εκπαίδευση προς την ορθή κατεύθυνση.



Όταν μιλάμε για ανάπτυξη ή/και αλλαγή της εκπαιδευτικής κουλτούρας στην Κύπρο σε σχέση με τα άτομα με αναπηρίες, τι πρέπει να λάβουμε υπόψη; 



Αυτό που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αλλαγή της εκπαιδευτικής κουλτούρας είναι η ευαισθητοποίηση μέσω της συνύπαρξης και της ουσιαστικής συνεκπαίδευσης από τα πρώτα σχολικά χρόνια.



Ποια είναι η δική σας προσωπική στόχευση για τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες; 



Οι μαθητές στα ειδικά σχολεία φοιτούν μέχρι τα 21 τους χρόνια. Προσωπική στόχευση αποτελεί, οι μαθητές αποφοιτώντας να έχουν αξιοπρεπή και ισότιμη συμμετοχή στο κοινωνικό περιβάλλον που ο καθένας θα ζήσει. Όσο αφορά το όραμά μου γενικότερα, είναι να φτάσει εκείνη η ώρα όπου όλοι οι μαθητές θα φοιτούν στα ίδια σχολεία, θα παίζουν στις ίδιες αυλές, θα εκπαιδεύονται στις ίδιες τάξεις, ισότιμα χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις.



Ποιο είναι το μεγάλο και καθημερινό μάθημα για εσάς μέσα από την επαφή σας με ΑμεΑ, το οποίο θα θέλατε να μεταφέρετε σε όλους μας; 



Αυτό που αποτελεί μήνυμα για όλους είναι ότι τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα χωρίς αναπηρία δεν έχουν καμία διαφορά. Είμαστε όλοι άνθρωποι, κάτω από τον ίδιο ουρανό, με τις ίδιες συναισθηματικές ανάγκες, με ίσα δικαιώματα και όλοι αναζητούμε τον σεβασμό, την αξιοπρέπεια και την ποιότητα ζωής, σε έναν κόσμο με ίσες ευκαιρίες, χωρίς αποκλεισμούς.



Προϋπόθεση η πολιτική βούληση 

Ένα σχολείο για όλους 

Ο προσανατολισμός για μία εκπαίδευση για όλους, το δικαίωμα κάθε παιδιού να διδάσκεται τα ίδια μαθήματα στις ίδιες αίθουσες διδασκαλίας μαζί με όλα τα άλλα παιδιά της ηλικίας του αποτελεί αναγκαιότητα τονίζει ο δρ Λεοντίου, επισημαίνοντας ότι προς την κατεύθυνση αυτή απαιτείται πολιτική βούληση σε όλα τα επίπεδα. «Μέσα από τη διαδικασία των διδακτορικών μου σπουδών, αλλά κυρίως μέσα από την πολύχρονη εμπειρία και πρακτική που αποκόμισα όλα αυτά τα χρόνια, θα έλεγα ότι η ένωση της διαφορετικότητας δεν είναι απλά εφικτή, αλλά αποτελεί αναγκαιότητα», σημείωσε. Αυτό που αναζητούν περισσότερο οι μαθητές του, επεξήγησε, είναι τα προγράμματα που σχετίζονται με το γενικό σχολείο και την ενιαία εκπαίδευση και την ουσιαστική δημιουργική επαφή και επικοινωνία με συνομήλικούς τους που φοιτούν σε σχολεία τυπικής εκπαίδευσης. Από την άλλη, πρόσθεσε, οι μαθητές της τυπικής εκπαίδευσης έχουν να κερδίσουν πολλές και χρήσιμες εμπειρίες, οι οποίες τους οδηγούν σε νέες εκπαιδευτικές και κοινωνικές διαδρομές. Βασική προϋπόθεση, ωστόσο, ανέφερε, για να γίνει η ενιαία εκπαίδευση πραγματικότητα, είναι πολιτική βούληση σε όλα τα επίπεδα.



Παράλληλα, κάνοντας αναφορά στην ειδική εκπαίδευση στον διεθνή χώρο, σημείωσε ότι μέσα από το Erasmus+, οι μαθητές, καθώς και οι εκπαιδευτικοί, είχαν την ευκαιρία να συνεργαστούν με διάφορες δομές ειδικής και τυπικής εκπαίδευσης σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο. Το γενικό συμπέρασμα, δήλωσε, είναι ότι η Κύπρος αποτελεί μία χώρα από αυτές που δεν έχει μόνο να πάρει αλλά και να δώσει στον εν λόγω τομέα, παρ' όλο που τα ζητήματα της ενιαίας εκπαίδευσης αποτελούν συχνή πρακτική σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.