14+1 ερωταπαντήσεις για το Γενικό Σχέδιο Υγείας

Σε λιγότερο από τρεις μήνες (Ιούνιος 2019) αρχίζει η πρώτη φάση του ΓεΣΥ με την εισαγωγή του θεσμού του προσωπικού γιατρού. Στην περίπτωση που ο προσωπικός μας γιατρός, τον οποίο εμείς θα επιλέξουμε, κρίνει ότι θα πρέπει να εξεταστούμε από γιατρό με ειδικότητα, τότε θα μας εκδίδει ένα παραπεμπτικό με το οποίο θα έχουμε πρόσβαση στον ειδικό γιατρό της επιλογής μας. Τα φάρμακά μας θα τα προμηθευόμαστε από όποιο φαρμακείο θέλουμε του ιδιωτικού τομέα – αρκεί να είναι συμβεβλημένο με τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ)- πληρώνοντας μόνο ένα ευρώ ανά συσκευασία φαρμάκου. Από τον Ιούνιο θα μπορούμε επίσης να κάνουμε τις αναλύσεις μας ή/και άλλες εξετάσεις (π.χ. διαγνωστικές) σε εργαστήρια και κέντρα του ιδιωτικού τομέα, με την προϋπόθεση βεβαίως ότι θα ενταχθούν στο σύστημα. Οι απορίες των πολιτών γύρω από το νέο σύστημα υγείας είναι πολλές. Ο «Π» επιχειρεί να απαντήσει, με τη βοήθεια του ΟΑΥ, σε 14+1 ερωτήματα τα οποία συγκέντρωσε μέσα από τηλεφωνήματα ή/και ηλεκτρονικά μηνύματα των αναγνωστών του.

 

1. Πότε και με ποιον τρόπο θα μπορώ να εγγραφώ στο ΓεΣΥ;

Ο δικαιούχος αποκτά το δικαίωμα να λαμβάνει υπηρεσίες υγείας εφόσον εγγραφεί στο ΓεΣΥ και σε κατάλογο προσωπικού γιατρού της επιλογής του. Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας υπολογίζει περί τα μέσα Μαρτίου να καλέσει τους δικαιούχους να εγγραφούν στο σύστημα. Η εγγραφή στο ΓεΣΥ και στον προσωπικό γιατρό θα γίνεται ηλεκτρονικά μέσω διαδικτύου ή κατόπιν επίσκεψης του δικαιούχου στον προσωπικό του γιατρό. Ο προσωπικός γιατρός είναι το πρώτο σημείο επαφής του δικαιούχου με το σύστημα και είναι υπεύθυνος να παρέχει την απαραίτητη φροντίδα υγείας, καθώς και να κατευθύνει και να παραπέμπει τον δικαιούχο σε πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας, όταν και εφόσον χρειάζεται. Ο δικαιούχος έχει τη δυνατότητα να επιλέξει τον ειδικό γιατρό, φαρμακείο, εργαστήριο, νοσηλευτήριο ή άλλο πάροχο του ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα απ’ όπου επιθυμεί να εξυπηρετηθεί.

 

2. Υπάρχει όριο στις επισκέψεις στον προσωπικό μου γιατρό;

Όχι. Το ΓεΣΥ δεν καθορίζει τον αριθμό των επισκέψεων σε προσωπικό γιατρό. Για να μην χρειάζεται να υπερφορτώνονται οι προσωπικοί γιατροί με κίνδυνο την υποβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, έχει καθοριστεί το όριο των 2.500 δικαιούχων ανά γιατρό, πρακτική που εφαρμόζεται και σε συστήματα υγείας άλλων χωρών.

 

3. Θέλω να πάρω δεύτερη γνώμη από προσωπικό γιατρό που δεν είμαι εγγεγραμμένος στον κατάλογο του ΓεΣΥ. Μπορώ;

Μπορείς. Ωστόσο ο γιατρός θα σε χρεώσει κατά την κρίση του. Ο προσωπικός σου γιατρός έχει δικαίωμα να σε χρεώσει με 25 ευρώ όταν τον επισκεφτείς από τις 8 το βράδυ της μιας μέρας μέχρι τις 8 το πρωί της επόμενης μέρας, αργίες και Σαββατοκυρίακα.

4. Πότε μπορώ να έχω απευθείας πρόσβαση στους παρόχους υγείας;

Ως δικαιούχος του ΓεΣΥ μπορεί να έχεις απευθείας πρόσβαση στον προσωπικό σου γιατρό. Μπορείς επίσης να πας στον ειδικό γιατρό, πληρώνοντας όμως 25 ευρώ (συνεισφορά). Έχεις επίσης απευθείας πρόσβαση σε υπηρεσίες ασθενοφόρου και στα τμήματα επειγόντων περιστατικών, καθώς και σε οδοντίατρο για προληπτική οδοντιατρική φροντίδα υγείας.

 

5. Μια γυναίκα η οποία είναι έτοιμη να γεννήσει θα πρέπει πρώτα να επισκεφτεί τον προσωπικό της γιατρό πριν τον μαιευτήρα της;

Όχι, βεβαίως. Εάν είσαι γυναίκα και έχεις συμπληρώσει το 15^ο έτος της ηλικίας σου, έχεις απευθείας πρόσβαση σε υπηρεσίες φροντίδας υγείας από γυναικολόγους /μαιευτήρες.

 

6. Σε περίπτωση που δεν είμαι ικανοποιημένος με τον προσωπικό μου γιατρό, έχω το δικαίωμα να τον αλλάξω;

Όλοι οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ έχουν δικαίωμα να αλλάζουν τον προσωπικό τους γιατρό κάθε έξι μήνες. Οι γονείς παιδιών μέχρι δύο ετών μπορούν να αλλάζουν τον παιδίατρό τους όποτε επιθυμούν.

7. Όταν μιλά ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας για «συμπληρωμές», εννοεί ότι θα πληρώνω έξτρα;

Το κόστος του ΓεΣΥ καλύπτεται από έναν συνδυασμό εισφορών και συμπληρωμών. Τα ποσά που θα καταβάλλονται ως συμπληρωμές του ΓεΣΥ θα είναι μικρά και αποσκοπούν ουσιαστικά στην αποφυγή φαινομένων κατάχρησης. Καμία συμπληρωμή δεν θα πληρώνει ο δικαιούχος όταν επισκέπτεται τον προσωπικό του γιατρό και για την ενδονοσοκομειακή περίθαλψη, όταν δηλαδή χρειαστεί εσωτερική νοσηλεία σε νοσηλευτήριο του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα της υγείας. Δέον να σημειωθεί ότι το μέγιστο συνολικό ποσό που δύναται να καταβληθεί από τον δικαιούχο ανά έτος δεν θα ξεπερνά τα 150 ευρώ εάν ανήκει στον γενικό πληθυσμό. Εάν είσαι συνταξιούχος ή λήπτης Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, το ποσό αυτό δεν θα ξεπερνά τα 75 ευρώ.

 

8. Για αναλύσεις, στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, θα πρέπει να πληρώνω;

Όλοι οι δικαιούχοι του ΓεΣΥ θα καταβάλλουν μικρά ποσά συμπληρωμής κατά τη λήψη υπηρεσιών από ειδικούς γιατρούς, εργαστήρια, φαρμακεία, νοσηλευτές, μαίες, άλλους επαγγελματίες υγείας (π.χ. φυσιοθεραπευτές), όπως για παράδειγμα ένα ευρώ ανά συσκευασία φαρμάκου, έξι ευρώ ανά επίσκεψη σε ειδικό γιατρό (όταν έχει παραπεμπτικό από τον προσωπικό του γιατρό). Για επίσκεψη στα τμήματα επειγόντων περιστατικών, η συμπληρωμή ανέρχεται στα 10 ευρώ. Σε ό,τι αφορά τις εργαστηριακές εξετάσεις (αναλύσεις), ο δικαιούχος θα πληρώνει ένα ευρώ ανά εργαστηριακή εξέταση, με «οροφή» ανά έντυπο παραπομπής για κάθε κατηγορία εργαστηριακής εξέτασης τα 10 ευρώ. Αυτό σημαίνει πως εάν ο γιατρός γράψει 15 διαφορετικές αναλύσεις, την ίδιας όμως κατηγορίας, δεν θα πληρώσεις 15 ευρώ, αλλά 10 ευρώ.

 

9. Είμαι άνεργος. Το ΓεΣΥ θα με καλύπτει;

Το δικαίωμα στην υγεία στο πλαίσιο του ΓεΣΥ είναι ανεξάρτητο από την καταβολή εισφοράς. Δικαιούχοι χωρίς εισοδήματα (άνεργοι, παιδιά, φοιτητές, στρατιώτες κ.ά.) έχουν ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.

 

10. Να τερματίσω το συμβόλαιο που έχω με ιδιωτική εταιρεία για ασφάλεια υγείας;

Το ΓεΣΥ θα καλύπτει ένα ολοκληρωμένο πακέτο υπηρεσιών υγείας (υπηρεσίες από προσωπικούς γιατρούς, από ειδικούς γιατρούς, εξωνοσοκομειακά φάρμακα, εργαστηριακές εξετάσεις, ενδονοσοκομειακή φροντίδα, υπηρεσίες από νοσηλευτές και μαίες, υπηρεσίες από άλλους επαγγελματίες υγείας, υπηρεσίες αποκατάστασης, υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας). Εναπόκειται στον κάθε πολίτη να αποφασίσει εάν θα τερματίσει ή όχι το ιδιωτικό συμβόλαιο ασφάλειας υγείας που έχει. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι το ΓεΣΥ θα εφαρμοστεί σε δύο φάσεις. Στην πρώτη φάση που ξεκινά σε λίγους μήνες (Ιούνιο, 2019) θα ενταχθούν υπηρεσίες από προσωπικούς γιατρούς, ειδικούς γιατρούς, εξωνοσοκομειακά φάρμακα και εργαστηριακές εξετάσεις, ενώ από τον Ιούνιο του 2020 θα ενταχθεί και η ενδονοσοκομειακή περίθαλψη. Καλό είναι λοιπόν να λάβετε υπόψη και αυτό τον παράγοντα πριν καταλήξετε τι θα κάνετε με το προσωπικό σας συμβόλαιο υγείας.

 

11. Στο εξωτερικό θα μας καλύπτει το ΓεΣΥ;

Το ΓεΣΥ θα καλύπτει τις παραπομπές ασθενών στο εξωτερικό κατόπιν σχετικής εισήγησης του Ιατροσυμβουλίου.

 

12. Λαμβάνω συγκεκριμένο φάρμακο το οποίο προμηθεύομαι σήμερα από κρατικό φαρμακείο. Στο ΓεΣΥ θα εξακολουθήσω να το παίρνω δωρεάν;

Οι γιατροί στα πλαίσια του ΓεΣΥ θα είναι ελεύθεροι να συνταγογραφούν φάρμακα και εμβόλια χωρίς κανέναν περιορισμό. Σε περίπτωση που ο γιατρός δεν συνταγογραφήσει το φθηνότερο φάρμακο, τότε ο δικαιούχος θα έχει την επιλογή, είτε να λάβει το συντογογραφούμενο φάρμακο καταβάλλοντας τη διαφορά στην τιμή μεταξύ του εν λόγω φαρμάκου και του φθηνότερου ισοδύναμου, ή να επιλέξει το φθηνότερο, καταβάλλοντας μόνο ένα ευρώ.

 

13. Για τη λειτουργία του ΓεΣΥ θα χρειαστεί να αυξάνονται οι εισφορές από τους πολίτες σε συχνά διαστήματα;

Το κόστος υγείας είναι φυσιολογικό να αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο, λόγω των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών σε υπηρεσίες υγείας, της γήρανσης του πληθυσμού και των νέων τεχνολογιών. Οι εισφορές στο ΓεΣΥ καθορίστηκαν ώστε το σύστημα να παραμείνει οικονομικά βιώσιμο τουλάχιστον μέχρι το 2025, χωρίς να χρειάζεται οποιαδήποτε αύξηση των εισφορών.

 

14. Οι Τουρκοκύπριοι είναι δικαιούχοι του ΓεΣΥ;

Δικαιούχοι στο ΓεΣΥ, σύμφωνα με τη νομοθεσία, είναι όσοι έχουν μόνιμη διαμονή στις περιοχές που ελέγχονται από τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνεπώς, οι Τουρκοκύπριοι που διαμένουν στις ελεύθερες περιοχές είναι δικαιούχοι του συστήματος. Το δ.σ. του ΟΑΥ εξετάζει κατά πόσον οι Τουρκοκύπριοι που εργάζονται στις ελεύθερες περιοχές, άρα θα εισφέρουν στο ΓεΣΥ, θα είναι δικαιούχοι του συστήματος, ανεξάρτητα αν έχουν τη μόνιμη κατοικία τους στις ελεύθερες περιοχές. Ο ΟΑΥ θα ζητήσει πολιτική καθοδήγηση από το Υπουργείο Υγείας σε ό,τι αφορά την κάλυψη από το ΓεΣΥ των εξαρτωμένων των Τουρκοκύπριων που εργάζονται στις ελεύθερες περιοχές, καθώς και των εγκλωβισμένων.

Για το παραπεμπτικό

15. Τι είναι το παραπεμπτικό και πώς θα το χρησιμοποιώ;

Στο πλαίσιο του ΓεΣΥ οι ασθενείς θα πλοηγούνται στο σύστημα με την έκδοση παραπεμπτικών ως ακολούθως:

Α) Από προσωπικό γιατρό προς ειδικό γιατρό

-Κανονικό παραπεμπτικό. Ισχύει για τρεις επισκέψεις για περίοδο 90 ημερών. Με το παραπεμπτικό αυτό ο δικαιούχος θα μπορεί να λάβει 2^η άποψη (από ειδικό γιατρό) αν το επιθυμεί ή να επισκεφτεί τον ίδιο ειδικό γιατρό και για τις τρεις επισκέψεις, εφόσον χρειάζεται.

-Μακροχρόνιο παραπεμπτικό για χρόνιους ασθενείς. Ισχύει για έξι έως δώδεκα επισκέψεις για περίοδο ενός χρόνου.

 

Β) Από ειδικό γιατρό προς ειδικό γιατρό άλλης ειδικότητας

-Κανονικό παραπεμπτικό. Ισχύει για τρεις επισκέψεις για περίοδο ενενήντα ημερών.

-Από ειδικό γιατρό προς ακτινολόγους, παθολογοανατόμους, κυτταρολόγους και πυρηνικούς γιατρούς για διεξαγωγή διαγνωστικών εξετάσεων ισχύει το διαγνωστικό παραπεμπτικό για μια επίσκεψη και για συγκεκριμένη διαγνωστική εξέταση.

 

Γ) Από νοσηλευτήριο προς ειδικό γιατρό

Αφορά τη δεύτερη φάση του ΓεΣΥ (Ιούνιος 2020) και το παραπεμπτικό αυτό ισχύει για τρεις επισκέψεις στον θεράποντα γιατρό του δικαιούχου για περίοδο 90 ημερών.