Το τέλος του Κυπριακού ξυπνά τους εκτοπισθέντες

ΓΡΑΦΟΥΝ: ΜΙΧΑΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ / ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΝΕΣΤΟΡΟΣ

Επικαιροποιημένα στοιχεία (μέχρι το 2009) της μελέτης του Πανεπιστημίου Κύπρου για λογαριασμό του Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών (ΚΦ), η οποία είχε ολοκληρωθεί το έτος 2000, παρουσιάστηκαν χθες στην εκδήλωση ενημέρωσης του Δήμου Αμμοχώστου για το κόστος της κατοχής. Στην εκδήλωση κεντρικός ομιλητής ήταν ο πρόεδρος του ΚΦ δρ Άκης Πούρος, ο οποίος κατέγραψε ως βασικό αίτημα την ίδρυση ενός νέου ταμείου για τη στήριξη των προσφύγων. Τα έσοδα του εν λόγω ειδικού ταμείου προτείνεται να προέρχονται από αξιοποίηση χαλίτικης γης, από τα έσοδα διαχείρισης των τ/κ περιουσιών, από επιβολή τέλους υπεραξίας στη φορολόγηση ακινήτων, από την επιβολή ΦΠΑ 25% στις πωλήσεις κτημάτων, οικιών και διαμερισμάτων, καθώς και από τα έσοδα του Κεντρικού Φορέα, τα οποία σήμερα καταλήγουν στο πάγιο ταμείο της Δημοκρατίας.

Η μελέτη του Πανεπιστημίου Κύπρου, που διεξήγαγε το 2000 ο εκλιπών σήμερα καθηγητής Π. Πασιαρδής, έκανε χρήση στοιχείων του 1995 και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μέχρι το έτος 1999 το κόστος της απώλειας χρήσης για τους Ε/Κ εκτοπισθέντες έφτανε τα 3,16 δισ. λίρες Κύπρου. Σύμφωνα με τη χθεσινή παρουσίαση των επικαιροποιημένων στοιχείων της μελέτης (μέχρι το 2009), το κόστος της απώλειας χρήσης εκτοξεύθηκε μέχρι πριν δέκα χρόνια στα 15,7 δισ.

Πιο ενδεικτική για την άνιση κατανομή των βαρών της κατοχής είναι η εκτόξευση της μέσης αξίας των οικοπέδων στις ελεύθερες περιοχές από 4.000 λίρες το 1974 σε 190.000 λίρες σήμερα. Με την αξία της ε/κ κατεχόμενης γης να υπολογίζεται σε 65 δισ. λίρες, η οικονομική βοήθεια προς τους εκτοπισθέντες από το κράτος μέχρι το 1997 ήταν 1,1 δισ. από το Ταμείο Ανακούφισης Εκτοπισθέντων και Παθόντων και συνολικά η βοήθεια του κράτους (μέχρι το 1997) προς τους πρόσφυγες ήταν 2,39 δισ. Για να επέλθει ισότιμη κατανομή των βαρών της κατοχής, η οικονομική βοήθεια προς τους εκτοπισθέντες θα πρέπει να αυξηθεί ετησίως σε 1,2 δισ. λίρες (σε τιμές του 2009). Εισήγηση του Κεντρικού Φορέα είναι να παραχωρηθούν στους ιδιοκτήτες κατεχόμενης περιουσίας χρεόγραφα απροσπέλαστης περιουσίας, τα οποία θα έχουν αξία ίση με την αξία της γης στα κατεχόμενα και θα δίνουν μέρισμα, ενώ θα μπορούν να μεταβιβάζονται διά δωρεάς. Αν τα χρεόγραφα θα έχουν αξία ίση με 1,2 δισ., το κόστος στο ετήσιο ΑΕΠ της χώρας, σύμφωνα με αναφορά συμμετέχοντος στη χθεσινή εκδήλωση του Δήμου Αμμοχώστου, δεν θα υπερβαίνει το 6%. Στη χθεσινή εκδήλωση αναφέρθηκε ακόμα πως η αποκατάσταση των εκτοπισθέντων θα πρέπει να συνυπολογίζει και τη βοήθεια που έχει λάβει ο κάθε ένας. Το αρχείο βοήθειας προς εκτοπισθέντες που καταρτίζει ο Κεντρικός Φορέας (και αναμένεται να είναι έτοιμο αρχές του 2018) θα συνεισφέρει στοιχεία προς αυτή την κατεύθυνση.

Ο φόβος της επιτροπής

Το κόστος της κατοχής αποτιμάται σε τιμές του 1995 σε περίπου 4 δισ. λίρες. Το ποσό αφορά το σύνολο της κυπριακής οικονομίας. Ωστόσο, ο επιμερισμός του ανάμεσα σε εκτοπισθέντες και μη εκτοπισθέντες δεν είναι ίσος, όπως δείχνει η εκτόξευση της μέσης αξίας των οικοπέδων στις ελεύθερες περιοχές μετά το 1974. Ένα άλλο δεδομένο που προβλημάτισε στη χθεσινή εκδήλωση είναι η προοπτική, μέσω της λειτουργίας της επιτροπής αποζημιώσεων της Τουρκίας στα κατεχόμενα, η τουρκοκυπριακής ιδιοκτησίας γη στα κατεχόμενα να καταστεί περισσότερη έναντι της ε/κ ιδιοκτησίας γης. Η έκταση της ε/κ κατεχόμενης ακίνητης περιουσίας είναι 2.201.000 σκάλες και, για να αποκτήσουν την πλειοψηφία του εδάφους στα κατεχόμενα, οι Τ/Κ χρειάζεται να αποκτήσουν μέσω της επιτροπής αποζημιώσεων ακόμα 650.000 σκάλες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΚΦ, σε ένα τέτοιο απευκταίο ενδεχόμενο, τα Ηνωμένα Έθνη θα αναγνωρίσουν το δικαίωμα κρατικής υπόστασης στους Τ/Κ.