Πόσα κουταλάκια ζάχαρη τρώμε κάθε μέρα;

Μιλώντας στον «Π», η διατροφολόγος Αλεξία Ποταμίτου εξήγησε πως η πρόσθετη ζάχαρη, όπως και το αλάτι, αποτελούν τα βασικά συντηρητικά των προπαρασκευασμένων τροφίμων. Για αυτό και βρίσκουμε κρυμμένη ζάχαρη στα πλείστα προϊόντα, τα οποία δεν είναι κατ’ ανάγκη γλυκά.

Ένας πρακτικός τρόπος για να ελέγξουμε εάν οι τροφές που θα αγοράσουμε από την υπεραγορά είναι πολύ επιβαρυμένες, είναι να κοιτάξουμε την ετικέτα με τα συστατικά και τη διατροφική τους αξία. Εάν περιέχουν περισσότερο από 15 γραμμάρια πρόσθετης ζάχαρης στα 100 γραμμάρια προϊόντος θα πρέπει, σύμφωνα με τη διατροφολόγο, να μας κτυπήσει καμπανάκι. Αντιθέτως, μας εξηγεί, ένα προϊόν έχει χαμηλή περιεκτικότητα όταν έχει λιγότερο από 5 γραμμάρια πρόσθετης ζάχαρης ανά 100 γραμμάρια προϊόντος.

Εάν πάρουμε για παράδειγμα την ανάλυση από τα δημητριακά, αυτά θα περιέχουν ζάχαρη ούτως ή άλλως λόγω του ότι η ίδια η σύστασή τους είναι υδατάνθρακες, και οι υδατάνθρακες, σημειώνει η Αλεξία Ποταμίτου, δεν είναι τίποτα λιγότερο από πολλά-πολλά χεράκια γλυκόζης μαζί. Όπως μας εξηγεί, αυτό που θα πρέπει να προσέξουμε είναι η πρόσθετη ζάχαρη που περιέχει το προϊόν (κι όχι τα απλά σάκχαρα λόγω της φύσης του προϊόντος). Αυτές οι οδηγίες απευθύνονται βεβαίως στον υγιή πληθυσμό, γιατί τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη παίρνουν οδηγίες από τον προσωπικό τους γιατρό.

12 κουταλάκια το πολύ

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ο οποίος τα τελευταία χρόνια συστήνει περιορισμό της κατανάλωσης ελεύθερων σακχάρων (π.χ. γλυκόζη, φρουκτόζη, επιτραπέζια ζάχαρη), πρέπει ένας υγιής άνθρωπος να καταναλώνει λιγότερο από το 10% των ημερήσιων θερμίδων σε ζάχαρη. Τονίζοντας μάλιστα ότι η περαιτέρω μείωση σε λιγότερο από 5% παρέχει πρόσθετα οφέλη, απομακρύνοντας σημαντικά τον κίνδυνο της παχυσαρκίας και της τερηδόνας των δοντιών, που συνδέονται με την υπερκατανάλωσή της.

Σύμφωνα με τις μετρήσεις, ο μέσος Δυτικοευρωπαίος προσλαμβάνει καθημερινά περίπου 101 γραμμάρια πρόσθετης ζάχαρης, καμουφλαρισμένης συνήθως μέσα στα επεξεργασμένα τρόφιμα του εμπορίου. Πρακτικά η οδηγία του ΠΟΥ προτείνει αρχικά τον περιορισμό της ημερήσιας πρόσληψής της στο μισό, δηλαδή 50 γραμμάρια ή 10-12 κουταλάκια του γλυκού για τους ενηλίκους, που αντιστοιχούν σε 193 θερμίδες.

Πώς να το μετρήσω;

Πρακτικά, η κ. Ποταμίτου μας εξηγεί πώς να εφαρμόσουμε αυτά τα 10-12 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρης. Με μια απλή διαίρεση που μπορεί να ανοίξει τα μάτια σε πολλούς καταναλωτές. «Παίρνεις τα γραμμάρια των υδατανθράκων που αναγράφονται πάνω στην ετικέτα και τα διαιρείς διά του πέντε και αμέσως έχεις πόσα κουταλάκια ζάχαρης σου δίνει το προϊόν που έχεις στα χέρια σου». Τα νούμερα αυτά ισχύουν για τους ενήλικες, για αυτό σύμφωνα με τη διατροφολόγο, επειδή ακριβώς δεν υπάρχουν σαφείς οδηγίες για παιδιά, οι γονείς θα πρέπει να είναι προσεκτικοί όσον αφορά τη διατροφή των παιδιών τους σε σχέση με την υπερκατανάλωση ζάχαρης, η οποία παίζει σημαντικό ρόλο στην παιδική παχυσαρκία.

Ασφαλή τα υποκατάστατα;

Η ανάγκη μας να απολαύσουμε γλυκά, χωρίς να έχουμε ενοχές για τις θερμίδες που μπορεί να μας φορτώσουν ή τα προβλήματα υγείας που μπορεί να προκαλέσουν, μας έχουν οδηγήσει στην εξεύρεση τεχνητών γλυκαντικών ουσιών. Η γκάμα είναι τεράστια, ενώ τα γλυκαντικά θεωρούνται ασφαλή από τους παγκόσμιους οργανισμούς υγείας και τροφίμων. Παρ' όλα αυτά, σύμφωνα με την Αλεξία Ποταμίτου, υπάρχει χάσμα απόψεων για τη χρήση υποκατάστατων της ζάχαρης μεταξύ του επιστημονικού κόσμου, ενώ σε πρόσφατη έρευνα στην Αγγλία, την Ισπανία και την Ιταλία φάνηκε πως ο μέσος καταναλωτής βλέπει με καχυποψία τα γλυκαντικά.

«Προσωπικά πιστεύω ότι από τη στιγμή που φτιάχνεις κάτι στο εργαστήριο για να μιμηθείς κάτι άλλο, δεν μπορεί να μην έχει κάποια επίπτωση στην υγεία όταν το παίρνεις σε μεγάλες ποσότητες και καθημερινά. Εξάλλου, εδώ και 15 χρόνια τρώμε light προϊόντα, κι εντούτοις βλέπουμε να υπάρχει αύξηση της παχυσαρκίας, των κρουσμάτων διαβήτη τύπου 2, των καρδιαγγειακών και των καρκίνων. Συνεπώς, κάτι κάνουμε λάθος».

Στέβια και ζάχαρη καρύδας

Τη ρωτάμε για δύο υποκατάστατα τα οποία έχουν μεγάλη πέραση στην αγορά. Τη στέβια και τη ζάχαρη καρύδας.

«Η ζάχαρη καρύδας», σημειώνει, έχει την ίδια θερμιδική ανάλυση με τη λευκή επιτραπέζια ζάχαρη. Μόνο που η καρύδα θέλει περισσότερη επεξεργασία για να έρθει να μας δώσει τη ζάχαρη. Πρέπει να καταλάβουμε πως και τα εναλλακτικά γλυκαντικά είναι επεξεργασμένα. Και σύμφωνα με τους διεθνείς οργανισμούς, είναι όλα ασφαλή. Για μένα το μέτρο είναι το ποιο τρόφιμο είναι λιγότερο επεξεργασμένο».

Μέλι και καστανή

Η ίδια η κ. Ποταμίτου προτείνει την καστανή και μη επεξεργασμένη ζάχαρη, καθώς επίσης το μέλι, φτάνει κανείς να ξέρει ότι από τον τόπο που το αγοράζει είναι φυσικό και δεν είναι προϊόν ανάμειξης σακχάρων.

«Και η καστανή ζάχαρη έχει την ίδια ανάλυση θερμίδων, 4 θερμίδες ανά γραμμάριο. Όμως αυτή σου προσφέρει την αντιοξείδωση, κάτι που δεν θα είχες στην άσπρη ζάχαρη». Και καταλήγει: «Σίγουρα χρειαζόμαστε και τη ζάχαρη. Δεν είμαστε εδώ για να πούμε μην φάτε μέλι, μην φάτε ένα μήλο, μην κάνετε μαρμελάδα στο σπίτι σας, μην φάτε ένα γλυκό του κουταλιού. Όλα με μέτρο. Φτάνει να ξέρουμε πόση ζάχαρη παίρνουμε και από πού αυτή προέρχεται».