Πώς οι Ολυμπιακοί Αγώνες προσπαθούν να γίνουν πράσινοι

των Attracta Mooney και Jana Tauschinski στο Λονδίνο και Leila Abboud στο Παρίσι

Όχι άλλες γεννήτριες ντίζελ για την τροφοδοσία των ζωντανών μεταδόσεων, λιγότερο κρέας στο μενού των αθλητών και ελάχιστες κατασκευές νέων εγκαταστάσεων - οι διοργανωτές των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού θέλουν να αποδείξουν ότι το μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός στον κόσμο μπορεί να γίνει οικολογικό.

Θα είναι μια δοκιμασία όχι μόνο για τα οικολογικά διαπιστευτήρια της γαλλικής πρωτεύουσας, αλλά και για τη φιλοδοξία της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής να φιλοξενήσει βιώσιμα μεγα-γεγονότα σε μια εποχή κλιματικής αλλαγής. Για τους Αγώνες, οι οποίοι ξεκινούν στις 26 Ιουλίου, το Παρίσι έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά το ήμισυ σε σύγκριση με τα επίπεδα του Λονδίνου το 2012 και του Ρίο ντε Τζανέιρο το 2016.

Ωστόσο, ακαδημαϊκοί και ακτιβιστές έχουν ζητήσει ακόμη μεγαλύτερη αναθεώρηση των Ολυμπιακών Αγώνων εν μέσω μεγάλων ερωτημάτων σχετικά με το αν τέτοιου είδους εκδηλώσεις μεγάλης κλίμακας μπορούν να γίνουν πραγματικά πράσινες, δεδομένων των αεροπορικών ταξιδιών και των κατασκευών που απαιτούν. Η πίεση ασκείται καθώς η ΔΟΕ αντιμετωπίζει ζητήματα όπως η διαφαινόμενη μείωση του αριθμού των χωρών που μπορούν να φιλοξενήσουν τους χειμερινούς Αγώνες καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται.

Ο Τόμας Μπαχ, πρόεδρος της ΔΟΕ, δήλωσε ότι η κλιματική αλλαγή είναι «μία από τις μεγαλύτερες απειλές για το μέλλον του αθλητισμού». Είπε χαρακτηριστικά: «Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλο και περισσότερο το πού, πότε και πώς μπορεί να διεξαχθεί ο αθλητισμός. Επηρεάζει ήδη την απόδοση των αθλητών και την εμπειρία των θεατών».

Η Μαρί Σαλλουά, διευθύντρια εταιρικής και βιώσιμης ανάπτυξης της ΔΟΕ, δήλωσε ότι το Παρίσι θα αποτελέσει τη δοκιμαστική περίπτωση για τη νέα στρατηγική βιωσιμότητας της ΔΟΕ. «Το Παρίσι είναι η πρώτη διοργάνωση που θα επιδείξει αυτή τη φιλοδοξία», δήλωσε η ίδια.

Ο Γουόκερ Ρος, λέκτορας αθλητικής διαχείρισης στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, δήλωσε ότι οι Αγώνες θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διάδοση της σημασίας της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι μια απίστευτα ορατή εκδήλωση όχι μόνο του αθλητισμού, αλλά και του παγκόσμιου πολιτισμού. Μεταδίδονται στα σπίτια όλου του πλανήτη και όλοι δίνουμε προσοχή», είπε.

Πρόσθεσε όμως ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες βρίσκονται επίσης σε «λειτουργία επιβίωσης», ειδικά για τις χειμερινές διοργανώσεις που μαστίζονται από τη συρρίκνωση των χιονοπτώσεων και τον απρόβλεπτο καιρό. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της ΔΟΕ ανέφερε ότι ο αριθμός των βιώσιμων φιλοξενουσών χωρών θα μπορούσε να μειωθεί σε μόλις 10 χώρες παγκοσμίως μέχρι το 2040.

«Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να αντιληφθεί κανείς τη φιλοξενία ενός τόσο μεγάλου γεγονότος, ειδικά όταν δεν μπορείς να εγγυηθείς ότι θα υπάρχει χιόνι στο έδαφος», δήλωσε.

Η Γαλλία είχε ελάχιστο ανταγωνισμό όταν διεκδίκησε νωρίτερα φέτος να φιλοξενήσει τους χειμερινούς Αγώνες στις Άλπεις το 2030, μια προσφορά που έκανε παρά το γεγονός ότι η άνοδος της θερμοκρασίας πάνω από τον μέσο όρο έχει μειώσει τις χιονοπτώσεις σε χαμηλότερα υψόμετρα.

Τα πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων των θερμότερων θερμοκρασιών στους θερινούς αγώνες, θα επιβαρύνουν επίσης τόσο τους αθλητές όσο και τους θεατές. Το περασμένο έτος ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί ποτέ.

Ο Μπένια Φέικς, από τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Carbon Market Watch, δήλωσε ότι τα σχέδια της γαλλικής πρωτεύουσας για τη μείωση των εκπομπών δεν προχωρούν αρκετά. «Οι Αγώνες, όπως είναι τώρα, δεν έχουν νόημα μπροστά στην κλιματική αλλαγή», είπε.

Εδώ και χρόνια ασκείται κριτική σχετικά με την κατασκευή κτηρίων ή εγκαταστάσεων για τους Αγώνες, με έρευνα της ΔΟΕ να διαπιστώνει ότι το 15% των χώρων που έχουν κατασκευαστεί από το 1896 δεν χρησιμοποιούνται πλέον.

Ο Ρος είπε ότι ένα μεγάλο πρόβλημα που έχουν αντιμετωπίσει οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι ο «γιγαντισμός», με κάθε διοργανώτρια χώρα να θέλει η διοργάνωσή της να είναι «λίγο μεγαλύτερη, πιο μεγαλοπρεπής».

Οι παριζιάνοι διοργανωτές λένε ότι στόχος τους είναι να διοργανώσουν ένα θεαματικό σόου, ακόμη και όταν σχεδιάζουν ένα γεγονός που θα καταναλώνει λιγότερα υλικά και λιγότερη ενέργεια.

Το νέο χωριό των αθλητών, το οποίο θα μετατραπεί σε κοινωνική κατοικία για 12.000 άτομα, κατασκευάστηκε σε μεγάλο βαθμό με ξύλο και το λεγόμενο τσιμέντο χαμηλών εκπομπών άνθρακα, και διαθέτει φυσικό εξαερισμό αντί για κλιματισμό -όλα αυτά για να εξασφαλίσουν χαμηλότερες εκπομπές ανά τετραγωνικό μέτρο από ό,τι για τα παραδοσιακά κτήρια.

Σε αντίθεση με το Λονδίνο, το οποίο κατασκεύασε έξι νέους αθλητικούς χώρους, το Παρίσι κατασκεύασε μόνο έναν, ένα νέο κέντρο υγρού στίβου στην περιοχή χαμηλού εισοδήματος Saint-Denis, το οποίο θα μετατραπεί αργότερα σε κοινοτική πισίνα -καθώς και έναν χώρο μπάσκετ που οι Γάλλοι δήλωσαν ότι σχεδιαζόταν ούτως ή άλλως. Αντ' αυτού, οκτώ προσωρινές εγκαταστάσεις κατασκευάζονται τώρα κοντά σε ιστορικά μνημεία όπως ο Πύργος του Άιφελ.

Η Τζορτζίνα Γκρενόν, επικεφαλής της βιωσιμότητας για το Παρίσι 2024, δήλωσε ότι οι διοργανωτές είχαν σχεδιάσει την «κυκλικότητα» των προσωρινών χώρων και του εξοπλισμού. «Πολλά έχουν ενοικιαστεί, όπως τα καθίσματα και οι κερκίδες, και έχει εξασφαλιστεί μια δεύτερη ζωή για το 90% του εξοπλισμού», είπε, αναφέροντας πως τα στρώματα από το χωριό των αθλητών θα δωρηθούν στον στρατό.

Μπορούν να αλλάξουν οι Αγώνες;

Ορισμένες κακές συνήθειες παραμένουν: Το Παρίσι δεν είναι πιθανό να επιτύχει τον στόχο του για μείωση της κατανάλωσης πλαστικών μιας χρήσης. Μια αποκλειστική σύμβαση με την Coca-Cola για την παροχή ποτών έχει λάβει μια επίφαση βιωσιμότητας με επαναχρησιμοποιήσιμα ποτήρια και σιντριβάνια, αλλά θα εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε πλαστικά μπουκάλια.

Μια άλλη πρόκληση είναι οι εκπομπές που δημιουργούνται από τους θεατές που ταξιδεύουν στην εκδήλωση. Οι θεατές στους επερχόμενους αγώνες στο Λος Άντζελες και το Μπρίσμπεϊν θα εξαρτώνται ακόμη περισσότερο από τα αεροπορικά ταξίδια σε σύγκριση με το Παρίσι, όπου ορισμένες ευρωπαϊκές ομάδες έχουν δεσμευτεί να ταξιδεύουν με τρένο.

Ο Ντέιβιντ Γκογκισβίλι, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης που έχει μελετήσει τις εκπομπές των Ολυμπιακών Αγώνων, δήλωσε ότι δεν πιστεύει πως είναι δυνατόν να συγκεντρωθούν 12.000 αθλητές και εκατομμύρια θεατές «σε ένα μέρος και αυτό να γίνει με πράσινο τρόπο».

Με τους Ολυμπιακούς Αγώνες υπό τέτοια πίεση, πληθαίνουν οι εκκλήσεις για επανεξέταση της διοργάνωσης. «Ο μόνος τρόπος για να επιτύχουμε πραγματικά πράσινους και βιώσιμους Αγώνες είναι να επανεξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο φιλοξενούμε τους Αγώνες», δήλωσε ο Ρος.

Μια έκθεση του Carbon Market Watch και του Éclaircies, μιας άλλης μη κερδοσκοπικής ομάδας με επίκεντρο το κλίμα, πρότεινε την εξάπλωση των Ολυμπιακών Αγώνων σε όλο τον κόσμο, τη μετατροπή «ενός γεγονότος σε πολλαπλές επιμέρους εκδηλώσεις» και την προτεραιότητα στους τοπικούς θεατές. Οι συντάκτες υποστήριξαν ότι αυτό συμβαίνει ήδη σε μικρότερο επίπεδο, με τα αγωνίσματα του σέρφινγκ του Παρισιού 2024 να λαμβάνουν χώρα στην Ταϊτή της Γαλλικής Πολυνησίας και η ιστιοπλοΐα στη Μασσαλία.

«Η ποσότητα των απαιτούμενων υποδομών νέας κατασκευής θα μειωθεί, δεδομένου ότι καμία πόλη δεν θα κληθεί να παρέχει όλες τις απαραίτητες υποδομές για όλα τα ολυμπιακά αθλήματα», αναφέρει η έκθεση.

Αλλά ο Σαλλουά αντιτάχθηκε σε αυτήν την ιδέα, υποστηρίζοντας ότι «η αποκέντρωση των Αγώνων θα υπονόμευε [την] ενοποιητική τους δύναμη».

«Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ... συνοδεύονται από ένα αποτύπωμα, αλλά, ενώ ιστορικά ήταν σημαντικό, το μειώνουμε δραστικά».

Το Λος Άντζελες, το οποίο θα φιλοξενήσει τη διοργάνωση για τρίτη φορά το 2028, έχει δεσμευτεί να επικεντρωθεί στη «ριζική επαναχρησιμοποίηση», χωρίς την κατασκευή νέων μόνιμων εγκαταστάσεων. Σε μια πόλη όπου η οδήγηση κυριαρχεί στις μετακινήσεις, οι διοργανωτές λένε ότι θα βοηθήσουν στη βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών και θα βγάλουν τους ανθρώπους «έξω από τα αυτοκίνητά τους».

Το Μπρίσμπεϊν, επίσης, δήλωσε ότι «δεσμεύεται να διοργανώσει πιο βιώσιμους Αγώνες» το 2032.

Ο Σαλλουά λέει ότι το να φτάσουμε σε καθαρές μηδενικές εκπομπές δεν είναι «ένα εύκολο ταξίδι, αλλά το κάνουμε πολύ συστηματικά».

	© The Financial Times Limited [2023]. All Rights Reserved. FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Limited Not to be redistributed, copied or modified in any way. politis.com.cy is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation.