Ο Ερντογάν κοιτά στη Δύση, καθώς η τουρκική οικονομία παραπαίει

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν της Τουρκίας επέκρινε τη Σουηδία επειδή φιλοξενεί «αχρείους και τρομοκράτες». Αποκάλεσε την κυβέρνησή της «κακή» επειδή επέτρεψε να καεί ένα Κοράνι στους δρόμους της Στοκχόλμης. Ο Τούρκος Πρόεδρος είπε κάποια στιγμή ακόμη στη Σουηδία «να μην ασχοληθεί» με την αίτησή της για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Στη συνέχεια, σε μια Σύνοδο Κορυφής στη Λιθουανία τη Δευτέρα, ο Ερντογάν είπε ναι. Υπό τα χειροκροτήματα που ακούστηκαν, ενέκρινε την ένταξη της Σουηδίας στη στρατιωτική συμμαχία, επαίνεσε τις διαπραγματευτικές ικανότητες του Πρωθυπουργού της, Ουλφ Κρίστερσον, και ουσιαστικά δεσμεύτηκε να υπερασπιστεί τα σύνορα της Σουηδίας όπως και τα σύνορα της Τουρκίας.

Ελιγμός

Ο επιδέξιος πολιτικός ελιγμός του Ερντογάν έγινε δεκτός με ανακούφιση σε ολόκληρη τη Συμμαχία και σηματοδότησε την τελευταία από μια σειρά αποφάσεων που έχουν «αποκλιμακώσει» τις εντάσεις μεταξύ της Άγκυρας και της Δύσης. «Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή των σχέσεων Τουρκίας-Δύσης», δήλωσε ο Μουράτ Γεσίλτα, διευθυντής μελετών εξωτερικής πολιτικής στη Seta, μια τουρκική δεξαμενή σκέψης με στενούς δεσμούς με τον Ερντογάν και την κυβέρνησή του.

Ωστόσο, παραμένει βαθύς σκεπτικισμός σχετικά με το αν ο Ερντογάν βλέπει αυτό ως μέρος μιας ευρύτερης αλλαγής στην εξωτερική πολιτική ή απλώς ως μια πολιτική συναλλαγή προς το άμεσο συμφέρον της Άγκυρας.

Η οικονομία

Η αλλαγή τόνου της Τουρκίας έρχεται καθώς προσπαθεί απεγνωσμένα να προσελκύσει πίσω τους ξένους επενδυτές που έφυγαν κατά τη διάρκεια της πολυετούς οικονομικής κρίσης.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της Τουρκίας έφτασε τα 37,7 δισ. δολάρια τους πρώτους πέντε μήνες του 2023, επίπεδο ρεκόρ. Η κυβέρνηση Ερντογάν ελπίζει ότι οι διεθνείς εισροές θα βοηθήσουν στη χρηματοδότηση του τεράστιου κενού.

Ενώ η Ρωσία και οι χώρες του Κόλπου έχουν παράσχει χρηματοδοτική στήριξη τα τελευταία χρόνια, η νεοδιορισθείσα οικονομική ομάδα του Ερντογάν ελπίζει επίσης να εξασφαλίσει επενδύσεις από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

«Η εξωτερική πολιτική επηρεάζεται άμεσα από τις οικονομικές σχέσεις. Έτσι, αν η Δύση και η Τουρκία μπορούν να ανοίξουν μια νέα σελίδα, η οικονομία θα είναι το νούμερο ένα θέμα», δήλωσε ο Γιεσίλτα, προσθέτοντας ότι ο Ερντογάν επαναπροσδιορίζει την εξωτερική του πολιτική μετά τη νίκη του στις εκλογές του Μαΐου.

Κακή σχέση από το 2002

Οι σχέσεις με τη Δύση είχαν χαλάσει άσχημα από τότε που ο Ερντογάν ανέβηκε για πρώτη φορά στην εξουσία το 2002, με τους Αμερικανούς και Ευρωπαίους ηγέτες να ανησυχούν όλο και περισσότερο για τη διολίσθηση του Τούρκου Προέδρου προς την απολυταρχία. Η απόφαση της Τουρκίας να εμβαθύνει τους οικονομικούς της δεσμούς με τη Μόσχα μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία πέρυσι, έχει επίσης ενοχλήσει τους δυτικούς εταίρους της Τουρκίας. Ο Ερντογάν νωρίτερα φέτος δήλωσε ότι η Τουρκία είναι πιο κοντά στον Πούτιν παρά στην Ουάσινγκτον.

Η προσπάθεια να πεισθεί ο Ερντογάν να υποστηρίξει την υποψηφιότητα της Σουηδίας για το ΝΑΤΟ χρειάστηκε μήνες επίπονης διπλωματίας. Αφού η Τουρκία απαίτησε την καταστολή των κουρδικών μαχητικών ομάδων, η Σουηδία συμφώνησε αυτήν την εβδομάδα να καταρτίσει έναν «οδικό χάρτη» για τη μάχη της κατά της τρομοκρατίας, μια νέα παραχώρηση, αφού η Σουηδία νωρίτερα φέτος ψήφισε νέα αντιτρομοκρατική νομοθεσία.

Παράλληλες συζητήσεις πραγματοποιήθηκαν επίσης με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν σχετικά με τα σχέδια της Τουρκίας να ολοκληρώσει μια συμφωνία πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών F-16, η οποία έχει καθυστερήσει στο Κογκρέσο. Ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, δήλωσε την Τρίτη ότι ο Μπάιντεν «ενδιαφέρεται να φτάσουν αυτά τα F-16 στην Τουρκία», δεν έθεσε «καμία επιφύλαξη και κανέναν όρο» για τη μεταφορά και θα συνεργαστεί με το Κογκρέσο για να εξασφαλίσει την έγκριση.

Σχέσεις με ΕΕ

Πραγματοποιήθηκαν επίσης συνομιλίες με τις Βρυξέλλες για στενότερες σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Ο Σαρλ Μισέλ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είπε στον Ερντογάν ότι η συμφωνία για την ένταξη της Σουηδίας είναι ζωτικής σημασίας. «Αν κινηθείτε τώρα, έχετε την ευκαιρία να δημιουργήσετε μια καλή ατμόσφαιρα μεταξύ των ανθρώπων που θέλουν να σας βοηθήσουν», του είπε ο Μισέλ.

Ένας ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι η αλλαγή για τη Σουηδία «θα ανοίξει χώρο για εργασία σε πολλούς τομείς», προσθέτοντας ότι «για τον Ερντογάν, όλα αφορούν την οικονομία». Η Τουρκία επιδιώκει εδώ και καιρό την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης της Τουρκίας με την ΕΕ, την απελευθέρωση της βίζας και την επέκταση της συμφωνίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ για τη μετανάστευση με το μπλοκ. Ο Ερντογάν έθεσε όλα αυτά τα θέματα στις επαφές του.

	© The Financial Times Limited [2023]. All Rights Reserved. FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Limited Not to be redistributed, copied or modified in any way. politis.com.cy is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation.