Ηλεκτρισμό και GPS επηρεάζουν οι ηλιακές καταιγίδες - Πολικό σέλας και στην Κύπρο;

Διακοπή ηλεκτρισμού, διαδικτύου, συστημάτων πλοήγησης, ακόμη και πυρκαγιές, μπορούν να προκληθούν από έντονες ηλιακές καταιγίδες και ως εκ τούτου πρέπει να ληφθούν μέτρα, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος Γιώργος Δανός.

Παράλληλα, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο, το πολικό σέλας, το εντυπωσιακό αυτό πολύχρωμο ουράνιο φαινόμενο, το οποίο κινείται όλο και πιο νοτιότερα, να παρατηρηθεί ακόμη και στην Κύπρο λόγω της έξαρσης του ήλιου.

Μιλώντας στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων για το θέμα του διαστημικού καιρού με αφορμή την πρόσφατη ισχυρή ηλιακή έκλαμψη (έκρηξη ακτινοβολίας), ο Πρόεδρος του Κυπριακού Οργανισμού Εξερεύνησης Διαστήματος Γιώργος Δανός, δήλωσε ότι ο ήλιος προχωρά σε μία έξαρση η οποία είναι στον κύκλο του ήλιου, κάθε 11 χρόνια.

Ωστόσο, εξέφρασε την άποψη ότι αυτή τη φορά το μέγιστο του ήλιου θα είναι εντονότερο.

"Πιστεύω αυτή τη φορά δεν θα είναι απλά το συνηθισμένο μέγιστο του ήλιου, το εντεκάχρονο του, αλλά ίσως μεγαλύτερο από ό,τι αναμένεται και ίσως να είναι και υπερμέγιστο" είπε.

Η πρόσφατη καταιγίδα, πρόσθεσε, δείχνει χαρακτηριστικά -όπως έχουμε ήδη δει σιγά-σιγά από το περσινό καλοκαίρι και τον χειμώνα- να υπάρχει μία σταδιακή ανάπτυξη ηλιακών κηλίδων οι οποίες δημιουργούν ηλιακές καταιγίδες και αυτές οι ηλιακές καταιγίδες ήδη άρχισαν να επηρεάζουν τον πλανήτη μας.

Πολικό σέλας και στην Κύπρο;

Ο κ. Δανός σημείωσε ότι ήδη το πολικό σέλας έχει κατεβεί σε νοτιότερες περιοχές και πιθανόν να παρατηρηθεί και στην Ιταλία ή την Ελλάδα ή ακόμη και στην Κύπρο εάν υπάρξει μεγάλη έξαρση.

"Εχουμε παρατηρήσει ότι τις προηγούμενες ημέρες και στο πρόσφατο παρελθόν το πολικό σέλας έχει κατέβει σε πολύ νοτιότερες περιοχές από ό,τι είναι συνηθισμένο, δηλαδή το πολικό σέλας που παρατηρούμε τις Σκανδιναβικές χώρες, τον Καναδά ή στις Βόρειες Πολιτείες της Αμερικής, τώρα άρχισε να κατεβαίνει πολύ πιο χαμηλά" είπε.

Είναι πιθανόν, ανέφερε, το πολικό σέλας να κατέβει νοτιότερα ακόμη και ίσως να εμφανιστεί και στην Κύπρο.

"Είναι πιθανό να παρατηρηθεί ακόμη και σε χώρες όπως η Ιταλία, ακόμη και στην Ελλάδα, ίσως του χρόνου αν υπάρξει μεγάλη έξαρση να παρατηρηθεί και τόσο χαμηλά όσο η Κύπρος".

Προβλήματα ηλιακών καταιγίδων σε ηλεκτρισμό και επικοινωνίες

Ο κ. Δανός είπε στο ΚΥΠΕ ότι το σημαντικό είναι ότι εφόσον βλέπουμε ότι ο ήλιος είναι σταθερός στα ραντεβού του, δηλαδή πάει προς μία έξαρση, είναι άκρως απαραίτητο οι αρμόδιες υπηρεσίες που διαχειρίζονται θέματα κυρίως του ηλεκτρισμού, δηλαδή της παραγωγής και της διακατανομής του ηλεκτρισμού, να λάβουν μέτρα.

Διότι, εξήγησε, αν αυτές οι καταιγίδες χτυπήσουν σε μεγάλο βαθμό - που αναμένεται αυτό να συμβεί ίσως του χρόνου ή και ακόμα και φέτος - πρέπει εμείς να έχουμε λάβει τα μέτρα μας ώστε να μην κάνει ζημιά στις γεννήτριες. "Αν δεν έχουμε αντικατάσταση τότε οι περιοχές θα βυθιστούν στο σκοτάδι" τόνισε.

Παράλληλα, είπε, αν αυτές οι καταιγίδες δημιουργήσουν σπινθίρες στα ηλεκτρικά καλώδια υπάρχει ο κίνδυνος έξαρσης πυρκαγιών.

Από τον ηλιακό καιρό, πρόσθεσε, υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι, όπως για παράδειγμα η διακοπή του διαδικτύου, η διακοπή του συστήματος πλοήγησης GPS.

"Υπάρχει κίνδυνος εάν το GPS σταματήσει να λειτουργεί η επηρεαστεί έστω και προσωρινά να επηρεάσει τις συναλλαγές στο χρηματιστήριο -όπου η ακριβής ώρα που δίνεται από το GPS καταγράφεται πάνω στις συναλλαγές για να γνωρίζουμε ποιος αγόρασε πρώτος και ποιος δεύτερος" εξήγησε.

Ακόμα και η παραγωγή πετρελαίου μπορεί να επηρεαστεί από μια ηλιακή καταιγίδα άρα χρειάζεται ετοιμότητα.

"Ο ήλιος, μας δείχνει μία πρώτη γεύση του τι μπορεί να κάνει προς τον πλανήτη μας και πρέπει να λάβουμε μέτρα" κατέληξε.

Η ισχυρή ηλιακή έκλαμψη που έπληξε την ατμόσφαιρα της Γης την Κυριακή προκάλεσε προβλήματα στις ραδιοσυχνότητες σε περιοχές των ΗΠΑ και του Ειρηνικού Ωκεανού.

Η ηλιακή έκλαμψη εξερράγη από την ηλιακή κηλίδα AR3354, που είναι επτά φορές το πλάτος της Γης.

Οι ηλιακές εκλάμψεις δεν είναι σπάνιες. Δημιουργούνται όταν τα μαγνητικά πεδία γύρω από τις ηλιακές κηλίδες μπλέκονται, σπάνε και μετά επανασυνδέονται, μια διαδικασία που ονομάζεται επανασύνδεση. Ωστόσο, η έκλαμψη της Κυριακής ήταν στην ισχυρότερη δυνατή βαθμίδα.

Το ηλικοδυναμικό παρατηρητήριο της NASA κατέγραψε την ηλιακή έκλαμψη που την κατέταξε ως X-flare, δηλαδή τον ισχυρότερο τύπο ηλιακής έκλαμψης που υπάρχει.

Η ακτινοβολία από την έκλαμψη ιονίστηκε στην κορυφή της ατμόσφαιρας της Γης, με αποτέλεσμα ένα βαθύ μπλακ άουτ βραχέων κυμάτων στα δυτικά τμήματα των ΗΠΑ και του Ειρηνικού Ωκεανού που διήρκεσε περίπου 30 λεπτά.

Η NASA ανέφερε ότι η επιβλαβής ακτινοβολία από μια έκλαμψη δεν μπορεί να διαπεράσει τη γήινη ατμόσφαιρα και να επηρεάσει με φυσικό τρόπο τους ανθρώπους στο έδαφος.

Είναι πιθανόν όμως να επηρεάσει κυρίως τις ραδιοεπικοινωνίες, όπως και συνέβη την Κυριακή.

Επιπρόσθετα, ηλιακές εκλάμψεις μπορούν να επηρεάσουν τον ηλεκτρισμό παρεμβάλλοντας στα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, όπως και τα σήματα πλοήγησης, ακόμα και τα διαστημόπλοια, τον διεθνή διαστημικό σταθμό ή και αστροναύτες.

Οι εκλάμψεις του ήλιου ομαδοποιούνται ανάλογα με τη δύναμή τους, με τις μικρότερες να ονομάζονται B-flares, οι οποίες ακολουθούνται από C-flares και μετά M-flares. Η ισχυρότερη κατηγορία ηλιακών εκλάμψεων είναι οι εκλάμψεις X όπως αυτές που φάνηκαν από το AR3354 την Κυριακή.

Οι κατηγορίες ηλιακών εκλάμψεων αυξάνονται σε ισχύ ανάλογα με το μέγεθος, όπως η κλίμακα Ρίχτερ κατατάσσει τους σεισμούς. Αυτό σημαίνει ότι μια έκλαμψη κατηγορίας Χ είναι δέκα φορές μεγαλύτερη από την ισχύ μιας έκλαμψης κατηγορίας Μ και είναι 1.000 πιο ισχυρή από μια έκλαμψη κατηγορίας Β.

Ο Ιούνιος του 2023 κατέγραψε τον υψηλότερο μηνιαίο μέσο όρο σε αριθμούς ηλιακών κηλίδων τα τελευταία 21 χρόνια.