Από τι αποτελείται το Σύμπαν; Ο «Ευκλείδης» θα απαντήσει στο θεμελιώδες ερώτημα

Το κοσμικό μυστήριο της συνεχόμενης διαστολής του Σύμπαντος με επιταχυνόμενο ρυθμό θα εξετάσει το νέο διαστημικό σκάφος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος Euclid, που ξεκίνησε ήδη το ταξίδι του ανοίγοντας μια χρυσή εποχή έρευνας της αστρονομίας που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την ιστορία και τη δομή του Σύμπαντος, ρίχνοντας φως στην σκοτεινή ύλη και την σκοτεινή ενέργεια.

Η επιτυχημένη εκτόξευση σηματοδοτεί την αρχή μιας φιλόδοξης αποστολής για την αποκάλυψη της φύσης δύο μυστηριωδών συστατικών του Σύμπαντος μας, της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας και για να μας βοηθήσει να απαντήσουμε στο θεμελιώδες ερώτημα "από τι αποτελείται το Σύμπαν;"

Το διαστημικό τηλεσκόπιο θα υποβληθεί σε μια σειρά ελέγχων προτού αρχίσει να συλλέγει επιστημονικά δεδομένα σε περίπου τρεις μήνες. Η SpaceX εκτόξευσε το σκάφος προς τον τελικό προορισμό του, 1,5 εκατ. χλμ μακριά, κοντά στο σημείο όπου βρίσκεται σε τροχιά το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb. Θα χρειαστεί ένας μήνας για να φτάσει εκεί και άλλοι δύο μήνες πριν ξεκινήσει τη φιλόδοξη εξαετή έρευνα.

Υπενθυμίζεται ότι σε πρόσφατη συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ ο Πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και Καθηγητής Αστροφυσικής και Επιστημονικού Υπολογισμού, Ανδρέας Ευσταθίου είπε ότι η σκοτεινή ενέργεια, είναι η μυστηριώδης μορφή ενέργειας που πιστεύεται ότι διαπερνά το Σύμπαν και που προκαλεί την επιταχυνόμενη διαστολή του.

«Μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει μια πειστική εξήγηση για τη φύση και την προέλευση της σκοτεινής ενέργειας», τόνισε στο ΚΥΠΕ ο Καθηγητής.

Ο Γενικός Διευθυντής της ESA Josef Aschbacher είπε ότι η «επιτυχημένη εκτόξευση σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας επιστημονικής προσπάθειας για να μας βοηθήσει να απαντήσουμε σε ένα από τα πιο συναρπαστικά ερωτήματα της σύγχρονης επιστήμης».

Πρόσθεσε ότι η αποστολή κατέστη δυνατή χάρη στην προσπάθεια και την τεχνογνωσία εκατοντάδων ευρωπαϊκών βιομηχανικών και επιστημονικών ιδρυμάτων και μέσω της συνεργασίας με διεθνείς εταίρους.

"Η αναζήτηση της απάντησης σε θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τον κόσμο μας είναι αυτό που μας κάνει ανθρώπους. Και, συχνά, είναι αυτό που οδηγεί την πρόοδο της επιστήμης και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών" είπε ο αξιωματούχος.

Οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν τον όρο «σκοτεινή ενέργεια» σε σχέση με την άγνωστη αιτία της επιταχυνόμενης διαστολής του σύμπαντος.

Ο Ευκλείδης θα δημιουργήσει έναν κοσμικό χάρτη που θα καλύπτει σχεδόν το ένα τρίτο του ουρανού, χαρτογραφώντας τη θέση εκατομμυρίων γαλαξιών και μετρώντας τη μέση απόσταση μεταξύ τους - ένας δείκτης της επιρροής της σκοτεινής ενέργειας. Σημειώνεται ότι επειδή το φως από μακρινά ουράνια σώματα χρειάζεται χρόνο για να φτάσει σε εμάς, η αποστολή θα παρατηρήσει τους γαλαξίες όταν το σύμπαν ήταν περίπου 3 δισεκατομμυρίων ετών. Εξετάζοντας επίσης πιο κοντινούς γαλαξίες, η αποστολή θα μελετήσει πώς έχει αλλάξει η επίδραση της σκοτεινής ενέργειας με την πάροδο του χρόνου.

Ο Ευκλείδης θα μελετήσει τη σκοτεινή ενέργεια χαρτογραφώντας την παρουσία ενός άλλου μυστηριώδους κοσμικού φαινομένου που ονομάζεται σκοτεινή ύλη.

Παρά το γεγονός ότι αποτελεί το 85% του σύμπαντος και επηρεάζει την εξέλιξή του, η σκοτεινή ύλη είναι δύσκολο να ανιχνευθεί επειδή δεν αλληλεπιδρά με το φως ή άλλες μορφές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, αλλά από όσο γνωρίζουμε αλληλεπιδρά μόνο με τη βαρύτητα.

Πέντε φορές πιο κοινή στο σύμπαν από την κανονική ύλη, η σκοτεινή ύλη είναι κατανεμημένη σε όλο το διάστημα. Ενώ η σκοτεινή ύλη δεν απορροφά ούτε αντανακλά το φως, οι επιστήμονες μπορούν να την ανιχνεύσουν μέσω της βαρυτικής της επίδρασης στην 'κανονική' ύλη όπως αστέρια και γαλαξίες, και η κατανομή της σε όλο το σύμπαν επηρεάζεται από την ώθηση της σκοτεινής ενέργειας προς τα έξω.

Η αποστολή θα βοηθήσει τους επιστήμονες να προσδιορίσουν εάν η κατανόησή μας για τη βαρύτητα πρέπει να γραφτεί ξανά ή εάν χρειάζεται ένας εντελώς νέος μηχανισμός για να εξηγήσει την επιταχυνόμενη διαστολή του σύμπαντος.

Σημειώνεται ότι η επικείμενη αποστολή της NASA, Nancy Grace Roman, θα μελετήσει επίσης τη σκοτεινή ενέργεια, λαμβάνοντας πολύτιμα τα δεδομένα από την αποστολή της ESA.