Η ευλογιά των πιθήκων υποχωρεί αλλά η απειλή παραμένει, προειδοποιούν οι ειδικοί

Το παγκόσμιο ξέσπασμα της ευλογιάς των πιθήκων έχει υποχωρήσει εδώ και μήνες, αλλά οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η αναζωπύρωση παραμένει πιθανή και ότι ο ιός εξακολουθεί να κυκλοφορεί στις αφρικανικές χώρες όπου είναι εδώ και πολύ καιρό ενδημικός.

Από τότε που η ευλογιά των πιθήκων άρχισε ξαφνικά να εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο τον Μάιο, περισσότερα από 73.000 κρούσματα και 29 θανάτους έχουν καταγραφεί σε περισσότερες από 100 χώρες, ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Αλλά από τότε που κορυφώθηκε τον Ιούλιο, οι αριθμοί των μολύνσεων μειώνονται σταθερά, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο στα πρώτα στάδια της παγκόσμιας επιδημίας.

Ο αριθμός των νέων παγκόσμιων κρουσμάτων μειώθηκε κατά 20 τοις εκατό την εβδομάδα έως την Κυριακή σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα, ανέφερε ο ΠΟΥ.

Ωστόσο, οι αριθμοί των κρουσμάτων εξακολουθούν να αυξάνονται σε ορισμένες περιοχές, συμπεριλαμβανομένης της Νότιας Αμερικής, με τις λοιμώξεις να αυξάνονται κατά 7 τοις εκατό στο Περού εκείνη την περίοδο.

«Οδεύουμε προς το τέλος, αλλά δεν είμαστε ακόμη εκεί», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Ζαν Κλοντ Μανουγκέρα, επικεφαλής της μονάδας περιβάλλοντος και μολυσματικών κινδύνων στο Ινστιτούτο Παστέρ της Γαλλίας.

Ο επικεφαλής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «ένα φθίνον ξέσπασμα μπορεί να είναι το πιο επικίνδυνο ξέσπασμα, γιατί μπορεί να μας παρασύρει στη σκέψη ότι η κρίση έχει τελειώσει και να προκαλέσουμε απογοήτευση».

Κλειδί ευαισθητοποίησης

Αρκετοί ειδικοί είπαν στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι ο κύριος λόγος για τον οποίο μειώθηκαν τα κρούσματα ήταν η αλλαγή στη συμπεριφορά των κοινοτήτων που βρίσκονται σε κίνδυνο, ιδιαίτερα των ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες, αν και ο εμβολιασμός έπαιξε επίσης ρόλο.

Έρευνες έχουν δείξει ότι περίπου οι μισοί άνδρες που κάνουν σεξ με άνδρες μείωσαν τον αριθμό των σεξουαλικών συναναστροφών τους, ιδιαίτερα σε σεξουαλικές εκδηλώσεις ή χώρους, λόγω της ευλογιάς των πιθήκων.

Εκστρατείες από οργανισμούς σε αυτές τις κοινότητες βοήθησαν στην ευαισθητοποίηση, είπε ο Μανουγκέρα.

Ο Κάρλος Μαλουκέρ ντε Μότες, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο Surrey του Ηνωμένου Βασιλείου, είπε ότι ο εμβολιασμός κατά της ευλογιάς των πιθήκων «βοήθησε, αλλά ο αριθμός των διαθέσιμων δόσεων παραμένει χαμηλός».

Ωστόσο, τα εμβόλια, τα οποία αναπτύχθηκαν αρχικά για την καταπολέμηση της ευλογιάς, εξακολουθούν να συνιστώνται για την προστασία από την ευλογιά των πιθήκων.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι «εξακολουθούν να λείπουν» ισχυρά δεδομένα για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.

Ωστόσο, μια προκαταρκτική ανάλυση από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ τον περασμένο μήνα διαπίστωσε ότι τα μη εμβολιασμένα άτομα κινδύνευαν 14 φορές περισσότερο να προσβληθούν από ευλογιά των πιθήκων.

Πιθανά σενάρια

Προειδοποιώντας ότι «παραμένουν σημαντικές αβεβαιότητες», το ECDC παρουσίασε τέσσερα πιθανά σενάρια για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί η επιδημία.

Το χειρότερο σενάριο είναι ότι η ευλογιά των πιθήκων έχει αναζωπυρωθεί παγκοσμίως καθώς η συμπεριφορά των ομάδων υψηλού κινδύνου επιστρέφει στο φυσιολογικό.

Ένα πιθανό σενάριο είναι ότι ο ιός παραμένει σε σχετικά χαμηλό επίπεδο, με σποραδικά κρούσματα «σχεδόν αποκλειστικά» μεταξύ ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες, ανέφερε το ECDC.

Τα άλλα δύο σενάρια είναι ότι η ευλογιά των πιθήκων θα μπορούσε να εξαλειφθεί ή ακόμη και να εξαλειφθεί εντελώς.

Η ευλογιά των πιθήκων είναι πολύ λιγότερο μεταδοτική από τον Covid-19 και δεν μεταλλάσσεται σε άλλες παραλλαγές τόσο γρήγορα.

Ωστόσο, «όσο περισσότεροι κύκλοι μόλυνσης υπάρχουν, τόσο πιο πιθανό είναι η ευλογιά των πιθήκων να αλλάξει και να προσαρμοστεί», είπε ο Μαλουκέρ ντε Μότες.

Παρά την εξάπλωση σε όλο τον κόσμο φέτος, η πλειονότητα των θανάτων σημειώθηκε εκεί όπου η ευλογιά των πιθήκων σκοτώνει εδώ και πολύ καιρό ανθρώπους: στις 11 αφρικανικές χώρες όπου παραμένει ενδημική.

Αλλού η ευλογιά των πιθήκων έχει εξαπλωθεί μέσω ανθρώπινης επαφής, αλλά σε αυτές τις αφρικανικές περιοχές, τα κρούσματα εμφανίζονται κυρίως όταν οι άνθρωποι την πιάνουν από ζώα, κυρίως τρωκτικά, σε αγροτικές περιοχές.

Αυτό σημαίνει ότι η πηγή του ιού στην Αφρική παραμένει, προειδοποίησε ο Στιβ Αχούκα-Μουντέκε, επικεφαλής ιολογίας στο ινστιτούτο ιατρικής έρευνας INRB της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό.

«Μπορεί να έχουμε νέα εξαγόμενα κρούσματα και νέο κύμα επιδημίας ανά πάσα στιγμή», είπε.

Τους τελευταίους μήνες «είδαμε ξανά ότι οι παγκόσμιες στρατηγικές αναπτύσσονται μόνο όταν επηρεάζονται βόρειες χώρες - κάτι που δεν απαλλάσσει καθόλου τις αφρικανικές υγειονομικές αρχές», πρόσθεσε.