Πρωτονοθεραπεία: Από τη Φυσική των υψηλών ενεργειών,στην τεχνολογία των κυκλοτρονίων

Όπως είναι προφανές η ημερίδα σκοπό έχει την ενημέρωση της επιστημονικής κοινότητας αλλά και του ευρύτερου κοινού για τα πλεονεκτήματα της μεθόδου αλλά και την σημασία της εγκατάστασης μιας τέτοιας μονάδος στην Κύπρο για την εξυπηρέτηση πέραν των Κύπριων καρκινοπαθών  και πολιτών όμορων χωρών.

1. Τα πρωτόνια είναι σωματίδια των πυρήνων των ατόμων. Η επιτάχυνσή τους από επιταχυντές που ονομάζονται κυκλοτρόνια, έως σχεδόν την ταχύτητα του φωτός και η εστίαση τους από ειδικούς μαγνήτες, δημιουργούν μια πολύ στενή δέσμη ταχέως κινούμενων σωματιδίων με ιδιαίτερες φυσικές ιδιότητες.


2. Μια απ αυτές – ίσως η σημαντικότερη για την χρήση της στην Ακτινοθεραπεία – είναι η ικανότητα τους να εναποθέτουν την μεγάλη τους κινητική ενέργεια σε μεγάλο βάθος από την επιφάνεια εισόδου σε κάποιο υλικό, αφήνοντας τα αρχικά εκατοστά της διαδρομής τους σχεδόν ανέπαφο το υλικό. Αμέσως μετά από ελάχιστα δέκατα του χιλιοστού από το σημείο εναπόθεσης της ενέργειάς  των,   η όποια κινητική η άλλη ενέργεια τους εναπόμεινε, σχεδόν μηδενίζεται.


3. Οι επιστήμονες ήδη από την δεκαετία του 50, αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τέτοιες δέσμες πρωτονίων για να στοχεύσουν και να εξουδετερώσουν καρκινικούς ιστούς εκμεταλλευόμενοι την ανωτέρω μοναδική ιδιότητα των πρωτονίων να «σταματούν εκεί που πρέπει» χωρίς να καταστρέφουν τους πέριξ υγιείς ιστούς. Τα πρώτα αποτελέσματα ειδικά σε παιδιατρικούς όγκους ήταν εντυπωσιακά, όμως η τεράστια δαπάνη κατασκευής και εγκατάστασης τέτοιων μονάδων ήταν αποτρεπτική για την ευρεία διάδοση της μεθόδου.


4. Η τρομακτική ανάπτυξη της τεχνολογίας των επιταχυντών σωματιδίων την τελευταία δεκαετία απέδωσε τους καρπούς της και στον σχεδιασμό και κατασκευή πολύ φθηνότερων και λιγότερο ογκωδών μονάδων Πρωτονοθεραπείας.


5. Εξ αιτίας των ανωτέρω, αρχικά τα μεγάλα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα εγκατέστησαν τις πρώτες μονάδες Πρωτονοθεραπέιας και σήμερα κάθε σύγχρονο  τμήμα Ακτινοθεραπείας, ονειρεύεται η σχεδιάζει η ήδη εγκαθιστά μια η περισσότερες.


6. Ενδεικτικά το 2010 ο συνολικός αριθμός εγκατεστημένων και κλινικά λειτουργούντων μονάδων Πρωτονοθεραπείας ήταν παγκόσμια 62 τον Ιούλιο 2019 έφτασαν τις 160 εκ των οποίων οι 42 στην Ευρώπη.


7. Η Πρωτονοθερεπεία είναι πλέον αναπόσπαστο τμήμα της σύγχρονης Ακτινοθεραπείας και οι τεχνικές της κατακτούν καθημερινά τον τίτλο της θεραπείας εκλογής εξ αιτίας των εντυπωσιακών αποτελεσμάτων της στην μάχη κατά του καρκίνου και στην εξαιρετική βελτίωση της «μετά την θεραπεία» ποιότητας ζωής των ασθενών.


8. Ξεκινώντας από τους περισςότερους παιδιατρικούς κακοήθεις όγκους για τους οποίους η χρήση πρωτονίων έχει αποδειχθεί θεραπευτικός μονόδρομος, η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού (ιδιαίτερα του αριστερού), του προστάτη αδένα, του λαρυγγοφαρυγγικού, του πνεύμονα και άλλων ευρύτατα διαδεδομένων νεοπλασιών, υπόσχεται εξαιρετικά θεραπευτικά αποτελέσματα γι’ αυτήν καθ’ εαυτήν την νόσο αλλά και εντυπωσιακό περιορισμό της τοξικότητας της ακτινοβολίας στους πέριξ υγιείς ιστούς και κρίσιμα όργανα. (Π.χ όγκοι εγκεφάλου και προστασία των οφθαλμών).


9. Δεδομένων των ανωτέρω και λαμβάνοντας υπ’ όψιν την παντελή έλλειψη αντίστοιχης μονάδος Πρωτονοθεραπείας στην Κύπρο αλλά και την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων, η προοπτική εγκατάστασής της στην Κύπρο είναι αναπόφευκτα και αποδεδειγμένα κοινωνικά χρήσιμη και αναγκαία όσο ποτέ, οικονομικά προσοδοφόρος για τους επενδυτές και επιστημονικά υποσχόμενη καθιστώντας την χώρα μας στο επίκεντρο της σύγχρονης έρευνας στην Ιατρική και τις συναφείς με την μέθοδο επιστήμες. (Ιατρική Φυσική, Ραδιοβιολογία, νανοτεχνολογία κτλ)  (βλ εικ. 3)


10. Η Φαρμακευτική Οργάνωσις Κύπρου «Κώστας Παπαέλληνας» σε συνεργασία και με την βοήθεια του Ιδρύματος Καινοτομίας και έρευνας και την Εταιρεία κατασκευής μονάδων Πρωτονοθεραπείας ΙΒΑ Ion Beam S.A., διοργανώνουν την ημερίδα αυτή με σκοπό της ευρύτερη ενημέρωση της Επιστημονικής Κοινότητας, των Κρατικών φορέων, των Συλλόγων φίλων και πασχόντων από καρκίνο αλλά και γενικότερα του ευρύτερου κοινού. Εκθέτουν δημόσια την πρόθεσή τους να συμβάλλουν αποφασιστικά στην επιτάχυνση των ήδη αρξαμένων διαδικασιών και ενεργειών για την εγκατάσταση στην Κύπρο ενός υπερσύγχρονου Κέντρου Ακτινοθεραπείας που θα αλλάξει δραστικά το τοπίο  στην μάχη κατά του καρκίνου στην χώρα μας όπως σαφώς προβλέπεται και στο επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο Δράσης ενάντια στον καρκίνο.


11. Η συνολική επένδυση πλησιάζει το 40 εκ. Ευρώ, θα καλυφθεί από Ιδιωτικά κεφάλαια και θα είναι έτοιμη για κλινική λειτουργία εντός διετίας από την έναρξη των εργασιών. Θα δημιουργήσει τουλάχιστον 30 νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης και επομένως απολαβών.


12. Το έργο αυτό αναμένεται να εξυπηρετήσει περίπου 200 Κύπριους καρκινοπαθείς σε ετήσια βάση που την στιγμή αυτή δεν έχουν πρόσβαση στην θεραπεία ενώ είναι η πλέον ενδεδειγμένη επιστημονικά για την περίπτωσή τους,  η θα αναγκάζονταν να ταξιδέψουν στο εξωτερικό με κρατική επιδότηση που προσεγγίζει τα 12 εκ ευρώ ετησίως.


13. Παράλληλα το κέντρο θα εξυπηρετεί περίπου 120 ασθενείς ετησίως που κυρίως θα προέρχονται από την Ελλάδα, το Ισραήλ και τις Αραβικές χώρες, αυξάνοντας τις δυνατότητες ιατρικού τουρισμού υψηλής στάθμης της χώρας μας.


14. Τέλος η σχεδιαζόμενη διασύνδεση του Κέντρου με Πανεπιστήμια και Κρατικούς Φορείς και Ιδρύματα σχετικούς με τον Καρκίνο θα το καταστήσουν κέντρο αναφοράς και αριστείας στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου με όλα τα ευμενή συνακόλουθα.