Έτσι παθαίνουμε τροφικές δηλητηριάσεις

Το καλοκαίρι σημειώνονται τα περισσότερα κρούσματα τροφικών δηλητηριάσεων λόγω κακής συντήρησης των τροφίμων, καθώς και της μη τήρησης των κανόνων υγιεινής κατά την προετοιμασία και το μαγείρεμα του φαγητού.

Ο δρ Δημήτρης Δημητρίου, παθολόγος - γαστρεντερολόγος, μας πληροφορεί σχετικά με το θέμα και μας δίνει πρακτικές συμβουλές για πρόληψη ώστε να αποφύγουμε τον κίνδυνο και την ταλαιπωρία από μια ενδεχόμενη τροφική δηλητηρίαση, ειδικά όταν βρισκόμαστε σε διακοπές.

Η μόλυνση της τροφής ή του νερού από παθογόνους μικροοργανισμούς ή τοξίνες, εξηγεί ο δρ Δημητρίου, δεν οφείλεται μόνο στην αλλοίωση μίας τροφής. Πολλές φορές, αναφέρει, έχει να κάνει και με την κακή συντήρηση των τροφίμων (ψύξη, απόψυξη, προετοιμασία, μεταφορά κ.ο.κ.). Γι’ αυτό, επισημαίνει, και μας προκύπτουν συχνότερα οι τροφικές δηλητηριάσεις το καλοκαίρι, εξαιτίας των συνθηκών που ευνοούν την ανάπτυξη των μικροοργανισμών, καθώς και με τη διαδικασία του μαγειρέματος των τροφών, αν δεν τηρούνται οι απαραίτητοι κανόνες υγιεινής.

Μικρόβια

Ο δρ Δημητρίου παραθέτει συγκεκριμένες περιπτώσεις που τα μικρόβια μπορούν να μολύνουν το φαγητό το οποίο στη συνέχεια θα καταναλωθεί:

- Το κρέας ή τα πουλερικά, για παράδειγμα, στα σφαγεία μπορεί να έρθουν σε επαφή με βακτήρια που βρίσκονται φυσιολογικά στο έντερο ενός ζώου κατά τη διάρκεια της κατεργασίας.
- Το νερό που χρησιμοποιείται για καλλιέργειες ή το νερό που μεταφέρεται με βυτιοφόρα μπορεί να περιέχει κοπριά ή ανθρώπινα απόβλητα.
- Χειρισμός ή προετοιμασία των τροφίμων σε μανάβικα, εστιατόρια ή στο σπίτι.
- Οποιοδήποτε φαγητό προετοιμάστηκε από κάποιον που δεν τηρούσε τους κανόνες υγιεινής όσον αφορά στο πλύσιμο των χεριών.
- Τα μαγειρικά σκεύη, οι επιφάνειες κοπής και τα άλλα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν δεν ήταν εντελώς καθαρά.
- Γαλακτοκομικά προϊόντα και άλλα τρόφιμα που έχουν μείνει εκτός ψυγείου για μεγάλο διάστημα.
- Κατεψυγμένα ή παγωμένα τρόφιμα που δεν φυλάσσονται στη σωστή θερμοκρασία ή δεν αποψύχονται κατάλληλα.
- Ωμά ψάρια ή οστρακοειδή.
- Ωμά φρούτα ή λαχανικά που δεν έχουν πλυθεί καλά.
- Γαλακτοκομικά που δεν είναι παστεριωμένα.
- Κρέατα ή αβγά που δεν είναι καλά μαγειρεμένα.

Όσον αφορά τις ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης των μικροβίων, ο δρ Δημητρίου ανέφερε ότι τα βακτήρια, όπως και όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, χρειάζονται τροφή για να διατηρηθούν ενεργά. Τα μικρόβια, εξήγησε, προτιμούν να αναπτύσσονται στο γάλα και στα προϊόντα του γάλακτος, στα αβγά, το κρέας, το ψάρι και τα οστρακοειδή. Για τον πολλαπλασιασμό τους, πρόσθεσε, χρειάζονται κατάλληλη θερμοκρασία (37 βαθμοί Κελσίου), υγρασία και χρόνο.
Σε ιδανικές συνθήκες, σημείωσε, ένα βακτήριο μπορεί να πολλαπλασιαστεί 2.000.000 φορές σε 7 ώρες. Συνεπώς, πρόσθεσε, για να συμβεί μια τροφική δηλητηρίαση χρειάζεται μία αλυσίδα από γεγονότα: μολυσμένη τροφή, κατάλληλες συνθήκες και χρόνος.

Βασικά συμπτώματα

Τα συμπτώματα εκδηλώνονται 2-6 ώρες από την κατανάλωση του τροφίμου. Ο χρόνος μπορεί να είναι μεγαλύτερος ή μικρότερος ανάλογα με το αίτιο της τροφικής δηλητηρίασης. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η γαστρεντερίτιδα διαρκεί 3-5 ημέρες. Η διάρκεια των συμπτωμάτων εξαρτάται από τον συγκεκριμένο μικροοργανισμό που προκάλεσε την τροφική δηλητηρίαση.

Όπως είπε, τα περισσότερα άτομα ανακάμπτουν πλήρως από τους πιο κοινούς τύπους τροφικής δηλητηρίασης μέσα σε 12-48 ώρες. Κάποιες φορές τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και 7 ημέρες.

Τα συμπτώματα μιας τροφικής δηλητηρίασης περιλαμβάνουν: Κοιλιακές κράμπες, διάρροια, πυρετό και ρίγη, πονοκέφαλο, ναυτία και εμετό, αδυναμία (μπορεί να είναι σοβαρή και να οδηγεί σε αναπνευστική ανακοπή, όπως στην περίπτωση της αλλαντίασης), σημάδια αφυδάτωσης, όπως ξηροστομία, μειωμένη ούρηση, ζάλη ή βυθισμένα μάτια. Εφιστά την προσοχή ιδιαιτέρως ο δρ Δημητρίου στις περιπτώσεις όπου μπορούν να υπάρχουν συμπτώματα όπως: Μερική απώλεια ομιλίας ή όρασης, μυϊκή αδυναμία ή παράλυση, δυσκολία στην κατάποση - αλλαντίαση, μυϊκοί πόνοι, δυσκαμψία αυχένα, σύγχυση, απώλεια της ισορροπίας, σπασμοί - λιστερίωση.

Η σωστή αντιμετώπιση της δηλητηρίασης

Μην κάνετε πειράματα

Για την αντιμετώπιση της τροφικής δηλητηρίασης, σημείωσε ο δρ Δημήτρης Δημητρίου, συνήθως δεν απαιτείται ειδική θεραπεία. «Από τις συνεχείς υδαρείς κενώσεις και τους εμετούς μπορεί να προκληθεί αφυδάτωση και διαταραχή ηλεκτρολυτών. «Πρωταρχικό ρόλο, λοιπόν, παίζει η ενυδάτωση του ασθενούς από το στόμα. Αυτό επιτυγχάνεται με την κατανάλωση νερού, αφεψημάτων (π.χ. τσάι) και ισοτονικών διαλυμάτων (είναι διαλύματα που περιέχουν ηλεκτρολύτες και παρέχουν ενέργεια με τη μορφή υδατανθράκων) σε μικρές ποσότητες και σε τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να αναπληρώνουμε τα υγρά».

Ο ασθενής, τόνισε, πρέπει να αποφύγει τη λήψη στερεών τροφών μέχρι την πλήρη υποχώρηση της διάρροιας, καθώς και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν έντονη διάρροια. Όταν, όμως, νιώσει καλύτερα μπορεί να καταναλώσει μικρές ποσότητες μπανάνας και μήλου, που είναι πλούσιες πηγές καλίου. Έτσι, θα αναπληρώσει άλλον ένα «χαμένο» ηλεκτρολύτη.

Η διατροφή, συστήνει, σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες, χωρίς κατανάλωση φρέσκων φρούτων και λαχανικών και να προτιμώνται οι απλοί υδατάνθρακες, όπως είναι το λευκό ψωμί, τα λευκά μακαρόνια, το ρύζι και οι φρυγανιές. Μια καλή επιλογή είναι επίσης η κατανάλωση στήθους κοτόπουλου, χωρίς πέτσα, με πιλάφι ή πατάτα ή σούπα με κοτόπουλο, μοσχάρι ή ψάρι (άπαχα, βραστά ή ψητά). Απαραίτητες, πρόσθεσε, είναι η ξεκούραση και η τήρηση των κανόνων υγιεινής.

Ο δρ Δημητρίου συμβουλεύει το κοινό σε περίπτωση τροφικής δηλητηρίασης να επισκεφθεί αμέσως τον γιατρό του όταν υπάρχουν διάρροιες και συνεχίζονται πέραν των 2-3 ημερών και πυρετός πάνω από 38 βαθμούς, ζαλάδες, στεγνά χείλη ή αν διψά υπερβολικά, κάνει συνέχεια εμετό μία ολόκληρη ημέρα ή δεν μπορεί να πιει υγρά, έχει έντονους πόνους στην κοιλιά που διαρκούν πάνω από 2 ώρες ή παρατηρεί αίμα στα κόπρανα.

Το ίδιο θα πράξουν, τονίζει, και όσοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Ο δρ Δημητρίου συστήνει να μην λαμβάνει ο ασθενής οποιοδήποτε φάρμακο χωρίς τη συμβουλή του γιατρού. Τα αντιβιοτικά, επεσήμανε, ενδείκνυνται σε ορισμένες περιπτώσεις, π.χ. λιστέρια, αλλαντίαση κ.λπ., πάντα με ιατρική συνταγή.