Η ισπανική κυβέρνηση δίνει μάχη κατά των σκουπιδιών

"Η ανακύκλωση πρέπει να είναι κανόνας και όχι εξαίρεση": Με βάση τη στρατηγική αυτή, η ισπανική κυβέρνηση άνοιξε τον μακρύ δρόμο της διαχείρισης απορριμμάτων.«Ναι μπορώ να τους σερβίρω νερό βρύσης, αλλά έχει πάρα πολύ άσχημη γεύση». Ο σερβιτόρος του ακριβού εστιατορίου Veles Events στην μαρίνα της Βαλένθια είναι φανερά ενοχλημένος. Όλο και περισσότεροι πελάτες ζητούν νερό βρύσης, αλλά ο σερβιτόρος έχει οδηγία από το αφεντικό του να τους προειδοποιεί πως δεν είναι υγιεινό και οι επισκέπτες θεωρούν πως είναι κόλπο του μαγαζάτορα.

Ο νέος νόμος περί διαχείρισης απορριμμάτων (Ley de residuos y suelos contaminados), ο οποίος ψηφίστηκε τον Απρίλιο και θα τεθεί σε πλήρη ισχύ τον επόμενο χρόνο, ορίζει πως τα εστιατόρια πρέπει να προσφέρουν δωρεάν νερό βρύσης για να αποφύγουν τη χρήση πλαστικών μπουκαλιών νερού. «Εδώ υπάρχει ένα σαφές χάσμα μεταξύ των κανονισμών και της πραγματικότητας» λέει ο Μπόρχα Ματέου, εργαζόμενος στο ερευνητικό κέντρο INESCOP του Αλικαντε, ο οποίος διευθύνει ένα μικρό εργοστάσιο ανακύκλωσης. Είναι γεγονός ότι το νερό στην Κόστα Μπλάνκα έχει χημική γεύση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ουκ ολίγες φορές έχει επιπλήξει την Ισπανία για την ανεπαρκή οργάνωση στις παράκτιες περιοχές της χώρας.

Αρνητικό ρεκόρ για την Ισπανία

Σύμφωνα με την Greenpeace, η Ισπανία κατέχει την 5η θέση στην μεγαλύτερη παραγωγή μπουκαλιών μίας χρήσης, από τα οποία ελάχιστα ανακυκλώνονται. Αναφορικά με τα ευρήματα του Παγκόσμιου Δείκτη Αποβλήτων 2022, η Γερμανία -με παραγωγή 632 κιλά σκουπίδια κατά κεφαλήν, πολύ περισσότερα δηλαδή από την Ισπανία, που αγγίζει τα 455 κιλά κατά κεφαλήν- τα μισά από τα απορρίμματα που παράγει ανακυκλώνονται. Στην Ισπανία το ποσοστό ανακύκλωσης φθάνει τα 86 κιλά απορριμμάτων ανά κάτοικο. Ο νέος φόρος στα πλαστικά μίας χρήσης και στα απόβλητα που πηγαίνουν σε χώρους υγειονομικής ταφής και καύσης αποσκοπεί έως το 2030 να επιτύχει μείωση της παραγωγής των απορριμμάτων κατά 15%.

Τα πράγματα διαγράφονται δύσκολα για τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ ενόψει των επερχόμενων εκλογών το επόμενο φθινόπωρο λόγω των υψηλών απαιτήσεων και φόρων που επιβάλλονται στις εταιρείες από την κυβέρνηση του. Eπιπλέον, Κόμμα των Πρασίνων δεν υπάρχει στην Ισπανία.

Ο νέος νόμος αποβλήτων ορίζει πως τα εστιατόρια και τα σουπερμάρκετ πρέπει να μειώσουν δραστικά τα απόβλητά τους. Το φαγητό που περισσεύει πρέπει να χαρίζεται ή να μετατρέπεται σε τροφή για ζώα. «Η υποδομή για ανάλογα συστήματα μερικές φορές απουσιάζει» αναφέρει ο Ματέου. Τέλος, ούτε στην Ισπανία υπάρχει ένα κεντρικό σύστημα επιστροφής μπουκαλιών αντίστοιχο με αυτό της Γερμανίας.

Ελάχιστα ενημερωμένοι οι Ισπανοί πολίτες σε θέματα ανακύκλωσης

Όταν ο Ματέου μπαίνει στο εργοστάσιο ανακύκλωσης που διευθύνει, το πρόβλημα γίνεται άμεσα ορατό: μια μηχανή τεμαχίζει σε μικρά κομμάτια παπούτσια, κρατώντας στην άκρη τα πολύτιμα τμήματά τους, όπως κουμπιά και σύρματα. «Στην Ισπανία συνήθως καταλήγουν σε χωματερή, παρόλο που περιέχουν πολλές πολύτιμα υλικά» λέει ο ίδιος. Η Inditex και η Mango, κολοσσοί της βιομηχανίας μόδας στηρίζουν τη λεγόμενη γρήγορη μόδα: Οι αγοραστές σχηματίζουν ουρές για να προμηθευτούν ρούχα χαμηλού κόστους τα οποία λίγους μήνες μετά καταλήγουν στα σκουπίδια. Η αγορά μεταχειρισμένων ειδών δεν αποτελεί μέρος της ισπανικής κουλτούρας. Ο Μπόρχα Ματέου αναφέρεται μάλιστα στον όρο "βιωσιμότητα", τον οποίο ελάχιστοι Ισπανοί έχουν ενσωματώσει στον τρόπο ζωής τους, ενώ εκφράζει μεγάλο θαυμασμό για την οικολογική συμπεριφορά των Γερμανών.

Οι έντονοι ρυθμοί της νυχτερινής ζωής των Ισπανών αποτυπώνονται στα ίχνη που αφήνουν πίσω τους. Μια νεαρή παρέα διασκεδάζει σε μια παιδική χαρά - κάτι που βέβαια απαγορεύεται, ωστόσο κανείς δεν νοιάζεται. Αποτσίγαρα, μπουκάλια μπύρας και πλαστικές συσκευασίες βρίσκονται πεταμένα παντού, αλλά το επόμενο πρωί είναι όλα και πάλι καθαρά επομένως είναι σαν να μην έγινε ποτέ. Ήδη από τα μεσάνυχτα περνάνε οι υπηρεσίες καθαρισμού που απαλλάσσουν τους χώρους από κάθε είδους σκουπιδιού. Οι πόλεις της Ισπανίας είναι χωρίς αμφιβολία καθαρότερες από πολλές γερμανικές, αλλά αυτό έχει και το τίμημα του. Σύμφωνα με την εφημερίδα «El Diario» οι δαπάνες για τον καθαρισμό και την αποθήκευση απορριμμάτων στην Μαδρίτη είναι 70% υψηλότερες σε σύγκριση με τα προ πανδημίας επίπεδα.

Στέφανι-Κλάουντια Μίλερ

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου