"Παρουσιασμός» στην εργασία: ένα επικίνδυνο φαινόμενο

Όταν έναν υπάλληλος έχει διαγνωστεί με κορωνοϊό, μένει στο σπίτι του. Τι συμβαίνει όμως όταν νιώθει κάποια άλλη σωματική ή ψυχική διαταραχή; Συνεχίζει να εργάζεται.Τα προηγούμενα χρόνια και ειδικά τα χρόνια της πανδημίας, όταν κάποιος ασθενεί, απουσιάζει απο την εργασία του, δεν έχει επαφή με την δουλειά του, δεν μετέχει σε συναντησεις με τους συναδέλφους του. Σήμερα όμως υπάρχει και η μερίδα των υπαλλήλων που συνεχίζουν να πηγαίνουν στην δουλειά αντί να λαμβάνουν αναρρωτικές άδειες όταν πραγματικά τις χρειάζονται - ένα φαινόμενο που οι ειδικοί αποκαλούν «παρουσιασμό» (präsentismus) και παίρνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις. Τόσοι οι άρρωστοι εργαζόμενοι όμως, όσο και οι εργοδότες δεν επωφελούνται από αυτή την τακτική. Ειδικά στην μετά COVID-19 εποχή, οι ψηφιακές υπηρεσίες και εφαρμογές που προσφέρονται για την αντιμετώπιση θεμάτων ψυχικής και σωματικής υγείας των εργαζομένων μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων που ταλαιπωρούν.

Στη Γερμανία συγκεκριμένα, ένας στους δύο εργαζόμενους συχνά ή πολύ συχνά πηγαίνει στη δουλειά του ενώ είναι άρρωστος, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας της Κωνσταντίας για λογαριασμό της ασφαλιστικής εταιρείας Techniker Krankenkasse. Οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανιστούν στην εργασία τους απ’ ότι οι άνδρες συνάδελφοι, αναφέρει η έρευνα. Ο Ομοσπονδιακός Οργανισμός για την Υγεία και την Ασφάλεια στην Εργασία αναφέρει πως από οικονομικής απόψεως το κόστος είναι το ίδιο με το να απουσιάσει κανείς λόγω ασθένειας. Ο ψυχολόγος Σίμον Χάντσογκ θεωρεί πως το κόστος είναι μεγαλύτερο. Οι εταιρείες λόγω του «παρουσιασμού» ζημιώνονται στο διπλάσιο συγκριτικά με το κόστος των υπαλλήλων που απουσιάζουν.

Επικίνδυνη "συνήθεια" για τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις

Πολλές εταιρείες ανησυχούν περισσότερο για τους υπαλλήλους που παριστάνουν τους άρρωστους ενώ δεν είναι, επενδύοντας χρήματα και ενέργεια για την καταπολέμηση αυτού του φαινομένου, γνωστού και ως «απουσιασμού». Ο ψυχολόγος Σίμον Χάντσογκ όμως τονίζει την έλλειψη παραγωγικότητας των εργαζόμενων που ασθενούν, κάτι που προκαλεί αναπόφευκτα έξοδα στην εκάστοτε εταιρεία. «Από τις οχτώ ώρες που θα δουλέψει κάποιος που ασθενέι θα είναι αποδοτικός μόνο τις πέντε, προκαλώντας ένα ντόμινο εξελίξεων καθώς ένα λάθος του μπορεί να σημαίνει μια ώρα παραπάνω εργασίας για τους υπόλοιπους» σημειώνει ο ψυχολόγος και σύμβουλος επιχειρήσεων επί του θέματος.

Σημαντική αύξηση επίσης παρατηρείται στα ατυχήματα που συμβαίνουν στους υπαλλήλους που εργάζονται όντας άρρωστοι, ενώ μακροπρόθεσμα αυξάνεται ο κίνδυνος καρδιαγγειακών παθήσεων και ψυχικών διαταραχών. Τα τελευταία χρόνια πριν την πανδημία είχε κλιμακωθεί το ποσοστό απουσίας των υπαλλήλων από τη δουλειά λόγω προβλημάτων ψυχικής υγείας, γεγονός που μειώθηκε με την επέλαση του κορωνοϊού, δηλώνει ο διευθυντής του Ψυχιατρικού Κέντρου Κωνταντίας/Ράιχεναου, Σίμον Σένερ. «Ίσως το αίσθημα του φόβου για επιβίωση ανάγκασε πολλούς να επιστρέψουν στην εργασία τους». Ο ψυχολόγος Σίμον Χάντσογκ βλέποντας πως εξελίσσεται η κατάσταση λόγω της τηλεργασίας, πιστεύει πως το φαινόμενο τώρα θα λάβει μεγαλύτερες διαστάσεις.

Ο χρόνος ξεκούρασης στο σπίτι μειώνεται, οι ευθύνες των εργαζομένων αυξάνονται, με αποτέλεσμα ακόμη και ως ασθενείς να ασχολούνται με τη δουλειά τους, να στέλνουν e-mail, και να συμμετέχουν σε τηλεδιασκέψεις.Σύμφωνα με τον νόμο για την Υγεία και την Ασφάλεια των Εργαζομένων, οι εργοδότες είναι υποχρεωμένοι να προβαίνουν σε ψυχολογική αξιολόγηση των υπαλλήλων τους, όπως τονίζει ο Σίμον Σένερ, αλλά μόνο οι μισοί το κάνουν. Δεν μπορούν να ληφθούν εύκολα μέτρα για την αντιμετώπιση του ψυχολογικού στρες, όπως συμβαίνει στην περίπτωση σωματικού κινδύνου. Οι μάνατζερ θα πρέπει επομένως να μάθουν πώς να αναγνωρίζουν πιθανές ψυχικές διαταραχές, ώστε να μπορούν να προσφέρουν αντίστοιχα την κατάλληλη στήριξη.

Η τεχνολογία ως μέσο αντιμετώπισης ψυχικών διαταραχών

Ψηφιακές πλατφόρμες και εφαρμογές στήριξης ατόμων που αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως το εργασιακό στρες, άγχος, σωματική και ψυχική υγεία στον εργασιακό χώρο έχουν δημιουργηθεί το τελευταίο διάστημα. Επενδύονται χρήματα, επισημαίνει ο Σίμον Σένερ, για θέματα όπως η ψυχική υγεία.

Ένα παράδειγμα είναι η νεοφυής επιχείρηση «Heyvie» που ιδρύθυκε από τον Μάριους Κρέμερ και τον Χάντυ Νταβούλ το 2021 στην Καρλσρούη, με στόχο να βοηθήσουν άτομα που ταλαιπωρούνται από ημικρανίες μέσω μιας νευροκεντρικής θεραπείας. «Η τεχνολογία αναγνωρίζει τις περιοχές του εγκεφάλου που δεν δουλεύουν στο βέλτιστο βαθμό λόγω παλαιών μοτίβων και τραυματισμών και προσπαθεί να εξαλείψει αυτούς τους περιορισμούς το συντομότερο δυνατό» αναφέρουν οι ιδρυτές.

Μερικές «ασκήσεις» είναι διαθέσιμες δωρεάν απο την εφαρμογή της εταιρείας, ενώ ανάλογα με τις ανάγκες του ασθενή υπάρχουν διάφορα πακέτα επί πληρωμή. Μέχρι στιγμής η εφαρμογή έχει πολύ θετικά αποτελέσματα για τους χρήστες της, δηλώνει ο ένας εκ των ιδρυτών. Η αγορά διευρύνεται όλο και περισσότερο με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερη πρόσβαση σε θέματα ψυχικής υγείας, καθώς πολλές ιστοσελίδες όπως το helloeasy. de προσφέρουν θεραπείες καταπολέμησης του άγχους, των φοβιών ή προβλημάτων ύπνου και προορίζονται για εταιρική χρήση. Ο Σίμον Σένερ που συμβουλεύει τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα θεωρεί πως η ψηφιοποίηση στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης καθιστά ταχύτερη και πιο εξατομικευμένη τη θεραπεία, τονίζοντας πόσο σημαντικό είναι να ζητά κανείς βοήθεια χωρίς να φοβάται το στίγμα της ψυχικής νόσου.

Το Κέντρο Καταναλωτή επισημαίνει τέλος ότι δεν υπάρχει κάποιο κριτήριο ποιότητας των διαδικτυακών αυτών υπηρεσιών και πως σε κάθε περίπτωση θα πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να συμβουλεύονται τον οικογενειακό τους γιατρό.

Μάρκο Κρέφτινγκ, dpa

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου