Άπιαστο όνειρο αποτελεί σήμερα για τους περισσότερους εργαζόμενους η απόκτηση οικιστικής μονάδας. Εκτός από τους μισθούς που παραμένουν καθηλωμένοι, εξαιτίας αλλαγών που επήλθαν στις διαδικασίες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, παρατηρείται και αδυναμία δανεισμού. Η αύξηση δε του ενδιαφέροντος για μισθώσεις τύπου Airbnb μείωσε ακόμη περισσότερο το κτηριακό απόθεμα της κλασικά ενοικιαζόμενης κατοικίας. με αποτέλεσμα να εκτοξευθούν τα ενοίκια στα ύψη. Το στεγαστικό πρόβλημα στην Κύπρο οξύνθηκε περαιτέρω και εξαιτίας εξωγενών παραγόντων, όπως ο παγκόσμιος πληθωρισμός, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής κ.ά., που προκάλεσαν αύξηση στις τιμές βασικών οικοδομικών υλικών και αλυσιδωτά επηρέασαν τον ρυθμό παραγωγής του οικιστικού αποθέματος και περιόρισαν την πρόσβαση των χαμηλά και μεσαία αμειβόμενων σε προσιτή στέγη.
Με εννέα μέτρα - Σχέδια, άλλα τρέχουν και άλλα αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή ως τα τέλη του μήνα, η κυβέρνηση επιχειρεί να εξασφαλίσει προσιτή στέγη για νεαρά ζευγάρια και οικογένειες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα και για τους κοινωνικά ευάλωτους, παρεμβαίνοντας στην ελεύθερη αγορά.
Ειδικότερα, η νέα στεγαστική πολιτική της κυβέρνησης επικεντρώνεται στην προσιτή κατοικία και περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα Σχέδια και μέτρα που κινούνται σε δύο άξονες: Αφενός, στην παραγωγή και αύξηση του οικιστικού αποθέματος και αφετέρου, στην ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών.
Τα μέτρα/Σχέδια που βρίσκονται ήδη σε εφαρμογή και άλλα που αναμένεται να εγκριθούν από το Υπουργικό Συμβούλιο εντός του τρέχοντος μηνός, συμπληρώνουν το ένα το άλλο και λειτουργούν ενισχυτικά και συνδυαστικά με άλλες επιδιώξεις της κυβέρνησης, όπως είναι η ενίσχυση των ορεινών περιοχών, η αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας κ.ο.κ.
Όπως μας λέχθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών, οι δράσεις είναι πολυεπίπεδες με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης τα πέντε έτη και συνολικό προϋπολογισμό €77 εκατ. Επιπλέον, ο συντελεστής δόμησης που παραχωρείται μέσω συγκεκριμένων Σχεδίων και αποτελεί περιουσία του κράτους, προσφέρεται δωρεάν προς όφελος των πολιτών.
Η δέσμη των μέτρων / Σχεδίων
1. Αναθεωρημένα πολεοδομικά κίνητρα και Σχέδιο «Built to Rent»: Τα δύο Σχέδια εντάσσονται στον πρώτο πυλώνα της στεγαστικής πολιτικής του κράτους για την παραγωγή/αύξηση του οικιστικού αποθέματος. Τα πολεοδομικά κίνητρα αναθεωρήθηκαν ώστε να είναι πιο ελκυστικά για τον κατασκευαστικό τομέα καθώς τα προηγούμενα δεν είχαν το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Το Σχέδιο «Built to Rent» είναι ένα καινοτόμο Σχέδιο που θα διαθέσει στην αγορά οικιστικές μονάδες με προσιτό ενοίκιο. Τα μέτρα τέθηκαν σε εφαρμογή τον Δεκέμβριο του 2023 και αφορούν στην παραχώρηση σε επαγγελματίες ανάπτυξης γης, επιπλέον, συντελεστή δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος, ως εξής:
Πρόσθετα, παρέχεται η επιλογή εξαγοράς του συντελεστή δόμησης και τα χρήματα διοχετεύονται μέσω του ειδικού ταμείου του Κυπριακού Οργανισμού Ανάπτυξης Γης (ΚΟΑΓ) για ενίσχυση ή ανάπτυξη άλλων στεγαστικών προγραμμάτων παραγωγής προσιτής κατοικίας. Τα μέτρα συνδυάζονται με φορολογικά κίνητρα και ελαφρύνσεις.
Οι πρόνοιες των δύο πιο πάνω μέτρων/Σχεδίων δίνουν ένα ισχυρό κίνητρο στους επαγγελματίες ανάπτυξης γης με στόχο την ενίσχυση της αγοράς με επιπρόσθετες οικιστικές μονάδες εντός των επόμενων τριών χρόνων. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, επιδεικνύεται μεγάλο ενδιαφέρον από επαγγελματίες ανάπτυξης γης για αξιοποίηση των δυο πιο πάνω Σχεδίων και ήδη έχουν υπογραφεί οι πρώτες συμφωνίες με τον ΚΟΑΓ.
2. Σχέδιο «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω».
Πρόκειται για βραχυπρόθεσμο μέτρο, το οποίο προνοεί την παραχώρηση οικονομικής χορηγίας σε ιδιοκτήτες οικιστικών μονάδων που παραμένουν αδρανείς, με συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ώστε να προχωρήσουν στην ανακαίνιση ή/και αναβάθμιση των μονάδων τους, με υποχρέωση να τα διαθέσουν στη συνέχεια με προσιτό ενοίκιο για περίοδο τεσσάρων συνεχόμενων ετών. Η επιδότηση κυμαίνεται από €15.000 μέχρι €35.000 ανάλογα με τον τύπο της οικιστικής μονάδας και τις δαπάνες που θα γίνουν για ανακαίνιση/επισκευή. Οι δικαιούχοι του προσιτού ενοικίου θα καθορίζονται με βάση εισοδηματικά κριτήρια και τη σύνθεση του νοικοκυριού κατ’ αντίστοιχο τρόπο με τα κριτήρια που ισχύουν σε υφιστάμενα σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας και του ΚΟΑΓ.
Το Σχέδιο εμπίπτει στον πυλώνα της αύξησης του διαθέσιμου οικιστικού αποθέματος και συμβάλλει στην αξιοποίηση του αδρανούς οικιστικού αποθέματος, το οποίο, έχει προεκτάσεις στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον.
Ο αναλυτικός οδηγός του Σχεδίου αναμένεται να υποβληθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση και να τεθεί σε εφαρμογή. Το «πάντρεμα» των ιδιοκτητών των οικιστικών μονάδων και των δικαιούχων του προσιτού ενοικίου θα γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας που δημιουργήθηκε από τον ΚΟΑΓ ως ο εκτελεστικός βραχίονας της στεγαστικής πολιτικής του κράτους.
3. Σχέδιο Χορηγίας Νέων και Νεαρών Ζευγαριών κάτω των 41 ετών.
Το εν λόγω Σχέδιο προβλέπει την παροχή εφάπαξ οικονομικής βοήθειας σε νεαρά ζευγάρια ή νέους μέχρι 41 χρονών για την ανέγερση ή και την αγορά πρώτης κατοικίας. Το Σχέδιο θα παραχωρηθεί σε 400 δικαιούχους (200+200) που θα υποβάλουν αίτηση μέσω ειδικής πλατφόρμας του Υπουργείου Εσωτερικών που έχει ετοιμαστεί. Σκοπός του Σχεδίου είναι η άμβλυνση του σοβαρού προβλήματος στέγασης που απασχολεί τους νέους και έχει ορατές συνέπειες σε άλλους τομείς της κοινωνίας, όπως είναι η υπογεννητικότητα.
Η χορηγία θα παραχωρηθεί εφάπαξ. Το Σχέδιο εντάσσεται στον πυλώνα της ενίσχυσης της αγοραστικής ικανότητας των πολιτών και της δυνατότητας πρόσβασης σε στέγη. Προβλέπει προϋπολογισμό €15 εκατ. Το ύψος της επιδότησης θα κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €50.000 στη βάση εισοδηματικών και άλλων κριτηρίων.
Ο οδηγός του Σχεδίου θα υποβληθεί τις επόμενες ημέρες ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου για έγκριση ώστε να τεθεί σε εφαρμογή.
Σε υποδείξεις του «Π» ότι, με την επιδότηση 400 μόνο δικαιούχων δεν επιλύεται το πρόβλημα και ότι ο αριθμός των νέων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες πρόσβασης σε στέγη είναι πολλαπλάσιος, το Υπουργείο Εσωτερικών απάντησε πως δεν μπορούν να επιχορηγηθούν περισσότεροι δικαιούχοι αυτή τη στιγμή, διότι, «θα αυξηθεί η ζήτηση την ίδια ώρα που η προσφορά παραμένει χαμηλή και, συνεπώς, θα οδηγηθούμε σε αύξηση των τιμών».
Μας αναφέρθηκε, επίσης, ότι το υπό αναφορά Σχέδιο θα επαναξιολογηθεί συνδυαστικά με το Σχέδιο για τα πολεοδομικά κίνητρα και το Σχέδιο «Built to Rent» όταν πρακτικά, πλέον, θα έχει δημιουργηθεί οικιστικό απόθεμα.
Σημαντικό ρόλο στην αύξηση των δικαιούχων του εν λόγω Σχεδίου θα παίξει και το ποσό που θα συγκεντρωθεί και μέσω της εξαγοράς συντελεστή δόμησης και των εσόδων από το Σχέδιο Πολεοδομικής Αμνηστίας που θα βρίσκεται σε εξέλιξη μέχρι τις 23/3/2025.
4. Σχέδιο παραχώρησης 300 μέχρι 500 οικοπέδων σε οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα.
Στόχος του Σχεδίου είναι η κάλυψη των στεγαστικών αναγκών οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων σε περιοχές της υπαίθρου. Θα επιδιωχθεί η ανάπτυξη 300 μέχρι 500 νέων οικοπέδων σε βάθος τριετίας. Αιτήσεις για οικοπεδοποίηση εντός των ορίων τους θα γίνονται από τα κοινοτικά συμβούλια.
Το Σχέδιο συνδυάζεται με την προσπάθεια και την πολιτική της κυβέρνησης για στήριξη της υπαίθρου και συγκράτησης του νέου πληθυσμού σε κοινότητες που γνωρίζουν μαρασμό ώστε να επιτευχθεί, αφενός, η αναζωογόνησή τους και αφετέρου, η αποκέντρωση του πληθυσμού από τα αστικά κέντρα. Η προσέλκυση πληθυσμού σε περιοχές της υπαίθρου θα συμβάλλει και στην αύξηση της ανάγκης για επιχειρηματική δραστηριοποίηση, στη δημιουργία θέσεων εργασίας καθώς και στην ανάπτυξη υποδομών και έργων.
Ο οδηγός του Σχεδίου βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο.
5. Στεγαστικά Σχέδια για την αναζωογόνηση ορεινών, απομακρυσμένων και ακριτικών περιοχών και περιοχών της υπαίθρου.
Πρόκειται για Σχέδια που υλοποιούνται από το 2019 με επιτυχία και έχουν εξαγγελθεί τον περασμένο Μάιο επικαιροποιημένα και αναθεωρημένα για να συμπεριλάβουν περισσότερους δικαιούχους και κοινότητες. Από την έναρξη της εφαρμογής τους έχουν εγκριθεί 1.500 αιτήσεις με συνολικό ποσό χορηγίας τα €56 εκατ. περίπου.
Τα Σχέδια υλοποιούνται σε συνάρτηση με την απόφαση της κυβέρνησης για ενίσχυση της Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων με στόχο τη δημιουργία συνθηκών για την αναβίωση και την πολιτιστική, κοινωνική, τουριστική και οικονομική ανάπτυξη των περιοχών αυτών. Στόχος, επίσης, η δημιουργία ισχυρών και ανθεκτικών κοινοτήτων προς όφελος των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών στο πλαίσιο και της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
6. Σχέδιο «κτίΖΩ».
Το Σχέδιο εκπονήθηκε στο πλαίσιο της προσφυγικής στεγαστικής πολιτικής της κυβέρνησης. Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο Σχέδιο που εκτιμάται ότι, θα δώσει οριστική λύση στα υπαρκτά προβλήματα που αντιμετωπίζουν εκατοντάδες πρόσφυγες που διαμένουν σήμερα σε ακατάλληλες πολυκατοικίες στους κυβερνητικούς οικισμούς στέγασης. Το εν λόγω Σχέδιο αποτελεί την πιο δραστική παρέμβαση στον τομέα της στέγασης των προσφύγων από τη δεκαετία του ’70 καθώς προβλέπεται η κατεδάφιση δεκάδων ακατάλληλων και γερασμένων πολυκατοικιών και την ανέγερση νέων στους ίδιους χώρους, με μικρή συνεισφορά από τους πρόσφυγες δικαιούχους που θα λάβουν τους τίτλους ιδιοκτησίας . Παρά τις προκλήσεις και τα προβλήματα που προέκυψαν και προκύπτουν στην πορεία, το Σχέδιο προχωρά και σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, αναμένεται εντός του τρέχοντος μηνός να αρχίσει η ανέγερση των πρώτων πολυκατοικιών στους κυβερνητικούς οικισμούς στέγασης.
7. Στεγαστικά Σχέδια Υπηρεσίας Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων.
Το Υπουργείο Εσωτερικών βρίσκεται στο στάδιο αναθεώρησης των κριτηρίων των στεγαστικών σχεδίων που εφαρμόζει η Υπηρεσία Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων με σκοπό να επωφελούνται από αυτά περισσότεροι δικαιούχοι. Ενδεικτικά, οι προωθούμενες τροποποιήσεις αφορούν:
Τα τροποποιημένα κριτήρια έχουν εγκριθεί από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Κριτηρίων και θα υποβληθούν για έγκριση στο Υπουργικό Συμβούλιο εντός Οκτωβρίου.
8. Αύξηση των επιδομάτων ενοικίων.
Από την 1η Ιανουαρίου τέθηκε σε εφαρμογή η απόφαση της κυβέρνησης για την οριζόντια αύξηση των επιδομάτων ενοικίου που παραχωρούνται σε εκτοπισθέντες, παθόντες και άλλα πρόσωπα. Σκοπός της αύξησης είναι να βοηθηθούν οι δικαιούχοι να ανταποκριθούν στις στεγαστικές τους ανάγκες μέχρι την απόκτηση ιδιόκτητης στέγης. Η αύξηση καθορίστηκε σε 15% για μονήρη άτομα, οικογένειες και φοιτητές και 25% για οικογένειες. Από το εν λόγω Σχέδιο επιδοτούνται ετησίως περίπου 4.500 δικαιούχοι με συνολικό προϋπολογισμό που φτάνει τα €8,5 εκατ.
9. Σχέδιο χορηγιών για φοιτητικές εστίες/δωμάτια
Το Σχέδιο Χορηγιών για τη μετατροπή κτηρίων σε φοιτητικές εστίες ή δωμάτια στην εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας εμπίπτει στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που επιχορηγεί η ΕΕ με συνολική επένδυση ύψους €15 εκατ.
Το Σχέδιο προσφέρει χρηματοδοτικό κίνητρο σε ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές ακινήτων για την αποκατάσταση των κτηρίων τους με βασικό σκοπό τη μετατροπή τους σε φοιτητικές εστίες ή δωμάτια, τα οποία θα ενοικιάζονται στους φοιτητές σε λογικό, ελεγχόμενο και προκαθορισμένο από το Υπουργείο Οικονομικών κόστος. Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως σε συνεργασία με τον Επαρχιακό Οργανισμό Αυτοδιοίκησης Λευκωσίας εφαρμόζουν διαδικασία ταχείας αδειοδότησης για να διευκολύνονται οι ενδιαφερόμενοι.
Στόχος της δράσης είναι η δημιουργία 380 φοιτητικών δωματίων με ιδιωτική πρωτοβουλία μέσω Σχεδίου Χορηγιών, και η δημιουργία 70 φοιτητικών δωματίων από τον Δήμο Λευκωσίας με αγορά κτηρίων και διαμόρφωσή τους ως φοιτητικές εστίες.
Δέον να σημειωθεί, ότι εντός του 2027 αναμένεται να λειτουργήσει το Τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Κύπρου στο διατηρητέο κτήριο του Παρθεναγωγείου της Φανερωμένης, δίπλα από το οποίο ανεγείρεται τριώροφο κτήριο για την κάλυψη των αναγκών του Τμήματος Αρχιτεκτονικής.
Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων
Οι ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας www.politis.com.cy διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρούν σχόλια αναγνωστών, δυσφημιστικού και/ή υβριστικού περιεχομένου, ή/και σχόλια που μπορούν να εκληφθεί ότι υποκινούν το μίσος/τον ρατσισμό ή που παραβιάζουν οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Οι συντάκτες των σχολίων αυτών ευθύνονται προσωπικά για την δημοσίευση τους. Αν κάποιος αναγνώστης/συντάκτης σχολίου, το οποίο αφαιρείται, θεωρεί ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν το αληθές του περιεχομένου του, μπορεί να τα αποστείλει στην διεύθυνση της ιστοσελίδας για να διερευνηθούν. Προτρέπουμε τους αναγνώστες μας να κάνουν report / flag σχόλια που πιστεύουν ότι παραβιάζουν τους πιο πάνω κανόνες. Σχόλια που περιέχουν URL / links σε οποιαδήποτε σελίδα, δεν δημοσιεύονται αυτόματα.