Τερματικό/Βασιλικό: Από τον Μάρτιο ζήτησε έρευνα η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία - Η Κύπρος κοστολογεί σενάρια...

Στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) βρίσκεται πλέον η υπόθεση που αφορά τη σύμβαση κατασκευής του τερματικού φυσικού αερίου (LNG) στο Βασιλικό, στη βάση των εκθέσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η οποία προειδοποιούσε από νωρίς για τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η εν λόγω διαδικασία, την ώρα που η κυβέρνηση εξετάζει πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο ενοικίασης πλωτής μονάδας (FSRU) για εισαγωγή φυσικού αερίου στην Κύπρο.

Οι διαβουλεύσεις μεταξύ της ΕΤΥΦΑ και της κινέζικής κοινοπραξίας βρίσκονται σε εξέλιξη με στόχο την παράδοση της πλωτής μονάδας αεριοποίησης φυσικού αερίου (πλοίο «Προμηθέας»), αλλά σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας, η διαπραγματευτική ομάδα του υπουργείου ετοιμάζεται για το χείριστο σενάριο, που δεν είναι άλλο από την ενοικίαση πλωτής μονάδας FSRU για εισαγωγή ΦΑ.

Μάλιστα, το Υπουργείο Ενέργειας άρχισε ήδη τις διαδικασίες κοστολόγησης του σεναρίου ενοικίασης πλωτής μονάδας, για να είναι έτοιμη σε περίπτωση που η κινεζική πλευρά δεν αποδεχτεί τελικά να παραδώσει τον «Προμηθέα».

Ενδεικτική προς αυτή την κατεύθυνση είναι η αναφορά του Γιώργου Παπαναστασίου ότι, «αν και υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να παραδοθεί το πλοίο, ωστόσο εργαζόμαστε πάνω στο χείριστο σενάριο, διότι οι πιθανότητες να απεγκλωβιστεί το πλοίο χωρίς περαιτέρω δυσκολίες, ή να συνεχίσει ο εγκλωβισμός του στη Σαγκάη, είναι 50 – 50. Γι’ αυτό εμείς θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε για την εφαρμογή του χείριστου σεναρίου».

Πάντως, με βάση τις τιμές της αγοράς, η ενοικίαση μιας τέτοιας πλωτής μονάδας υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ ημερησίως, ένα ποσό που αυξάνεται συνεχώς εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης που υπάρχει διεθνώς για τέτοια πλοία FSRU. Ο υπουργός Ενέργειας επεσήμανε μέσα σε αυτό το πλαίσιο ότι δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσει τις 300 χιλιάδες, «για να μπορούμε να γνωρίζουμε ακριβή τιμή», προσθέτοντας ότι «θα πρέπει να βγούμε σε προσφορές που αυτό έχουμε σκοπό να κάνουμε διότι τα FSRU είναι πλοία που έχουν ζήτηση σε πολλές χώρες που χρησιμοποιούν τέτοιες μονάδες. Πρέπει να δούμε το κόστος συνολικά και όχι αποσπασματικά ότι η πλωτή σε περίπτωση σεναρίου ενοικίασης θα κοστίσει τόσα την ημέρα». Το υπουργείο θα βγει σε προσφορές, ενώ στη συμφωνία που θα συναφθεί, σύμφωνα με τον υπουργό, θα περιλαμβάνεται ρήτρα η οποία θα προβλέπει προειδοποίηση κάποιων μηνών για λύση της συμφωνίας και παράδοση της ενοικιασμένης πλωτής μονάδας πίσω στην εταιρεία.

Κόστος-όφελος

Στην εξίσωση μπαίνει το υφιστάμενο μεγάλο κόστος ηλεκτροπαραγωγής και το υφιστάμενο μεγάλο κόστος των ρύπων που μετακυλίεται στους καταναλωτές. Το αποτέλεσμα της εξίσωσης θα πρέπει να δείξει εάν το όφελος ενοικίασης μιας τέτοιας πλωτής μονάδας υπερτερεί του κόστους της.

Σύμφωνα πάντως με την πρόσφατη παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ΑΗΚ από τον πρόεδρο της Αρχής, Γιώργο Πέτρου, το κόστος των δικαιωμάτων εκπομπής θερμοκηπιακών αερίων αυξήθηκε το 2023 κατά 8 εκατ. και ανήλθε γύρω στα €256 εκατ. Η αύξηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην άνοδο της μέσης τιμής των δικαιωμάτων ρύπων που αγοράστηκαν κατά τη διάρκεια του 2023, η οποία ανήλθε σε €83,93/δικαίωμα, σε σύγκριση με €80,02/δικαίωμα το 2022.

Από τις αρχές του 2024, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΑΗΚ, παρατηρείται μείωση στην τιμή των δικαιωμάτων ρύπων και η ΑΗΚ έχει προχωρήσει σε αγορά σημαντικού αριθμού επιπρόσθετων δικαιωμάτων με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει όταν η τιμή τους στην αγορά αυξηθεί. Η μέση τιμή αγοράς των επιπρόσθετων δικαιωμάτων ανέρχεται σε €64 περίπου.

Η εισαγωγή του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή εκτιμάται ότι θα περιορίσει κατά 1/3 το κόστος αγοράς δικαιωμάτων ρύπων, κόστος που επιβαρύνει τον τελικό καταναλωτή. Την ίδια ώρα, το ποσό των €256 εκατ. για την αγορά ρύπων (ποσό που δεν αναμένεται να διαφοροποιηθεί φέτος) θα μειωθεί κατά € 76,8 εκατ., που σημαίνει ότι με την ενοικίαση της πλωτής μονάδας, το όφελος αυτό για την οικονομία εξαφανίζεται.

Συμφέρει, λέει ο υπουργός

Ωστόσο, ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου παρουσίασε χθες μια διαφορετική εικόνα για την οικονομική επίπτωση της λύσης της ενοικίασης. «Αν τελικά το κόστος ενοικίασης θα ανέρχεται στις €300.000 την ημέρα, δηλαδή €100 εκατ. σε έναν χρόνο, συγκρίνοντας το ποσό με τα €300 εκατ. σε ρύπους που πλήρωσαν οι καταναλωτές το 2023, λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι οι ρύποι με φυσικό αέριο θα μειωθούν στα €150 εκατ., άρα θα πληρώνουμε μόνο €100 εκατ. στην πλωτή μονάδα, συνεπώς μας συμφέρει η ενδιάμεση λύση της ενοικίασης», είπε. Το τοπίο αναμένεται να ξεκαθαρίσει, ωστόσο, μετά την ολοκλήρωση της κοστολόγησης του ενοικίου και αφού μπει στο ζύγι μαζί με το υφιστάμενο κόστος ηλεκτροπαραγωγής και το υφιστάμενο κόστος των ρύπων.

Ερευνά Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας

Την ίδια ώρα, σε σχέση με την έναρξη της έρευνας για το τεματικό από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, η κυβέρνηση αναφέρει ότι ενημερώθηκε από τον περασμένο Μάρτιο από την Εισαγγελία της Ευρωπαϊκής Ένωσης «για την έναρξη έρευνας για τις διαδικασίες και συνθήκες ανάθεσης το 2019 του έργου που αφορά τη δημιουργία τερματικού σταθμού εισαγωγής φυσικού αερίου στο Βασιλικό».

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή κυβερνητικό εκπρόσωπο, Γιάννη Αντωνίου, έκτοτε οι κυπριακές Αρχές βρίσκονται σε πλήρη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, ώστε να υπάρξει εις βάθος διερεύνηση της υπόθεσης και να αποδοθούν τυχόν ευθύνες εκεί και όπου υπάρχουν.

Παρέπεμψε, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, σε οδηγίες του Προέδρου της Δημοκρατίας προκειμένου να υπάρξει πλήρης διερεύνηση γύρω από το θέμα αυτό, προσθέτοντας ότι «κανείς δεν είναι υπεράνω της νομιμότητας και δεν θα υπάρξει καμμιά έκπτωση στις αρχές της διαφάνειας και λογοδοσίας».

Στον ΠτΔ η απόφαση έρευνας

Στο μεταξύ, σχολιάζοντας την αναφορά του Προέδρου της Δημοκρατίας ότι το έργο στο Βασιλικό δεν έπρεπε ποτέ να είχε ανατεθεί στην κινεζική εταιρεία, ο υπουργός Ενέργειας εξέφρασε τη θέση ότι η απόφαση για το ενδεχόμενο διενέργειας έρευνας για τους χειρισμούς της προηγούμενης κυβέρνησης σε σχέση με το τερματικό στο Βασιλικό ανήκει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Σύμφωνα με τον Γιώργο Παπαναστασίου, «το συγκεκριμένο θέμα αφορά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, γι’ αυτό αναμένεται ότι θα ανακοινώσει σύντομα την απόφασή του».