Λεμεσός: Γειτονιά με πύργους η «Ακταία Οδός» {εικόνες}

Δέκα χρόνια έχουν περάσει από τότε που ξεκίνησε η ουσιαστική συζήτηση για τη Λεμεσό της επόμενης μέρας και της ανάγκης για ολιστικό σύγχρονο πολεοδομικό σχεδιασμό της πόλης. Το 2014 έγιναν μάλιστα και οι πρώτες μελέτες, με τα πρώτα masterplan για την «Ακταία Οδό». Από τότε, η φράση «μεταξύ νέου και παλιού λιμανιού θα κτιστεί η νέα Λεμεσός» είναι κάτι που οι Λεμεσιανοί έχουν ακούσει ή διαβάσει εκατοντάδες φορές. Στην πραγματικότητα, εκείνο που θα γίνει μεταξύ νέου και παλιού λιμανιού, παρά την Ακταία Οδό, είναι μερικώς γνωστό… και αρκετά άγνωστο. Από τους δεκάδες νέους πανύψηλους πύργους που θα κατασκευαστούν στην περιοχή μέχρι την πραγματική και ουσιαστική ανάπλαση της Ακταίας Οδού και όλων των χώρων περιμετρικά από αυτήν και τις ιστορικές διατηρητέες βιομηχανικές μονάδες που καλούνται να «ζωντανέψουν» στη «νέα Λεμεσό».

Όλα τα πιο πάνω, σε συνδυασμό με την απαραίτητη πρόσβαση στην παραλία, βρίσκονται υπό την αίρεση ενός νέου ολοκληρωμένου masterplan για όλη την περιοχή, που θα χωροθετεί κάθε πιθανή ανάγκη και χρήση. Το «Σχέδιο Περιοχής Κέντρου Λεμεσού» δημοσιεύτηκε στις 13/01/2023 με τη σύμφωνη γνώμη του Δήμου Λεμεσού και για πρώτη φορά εντάχθηκαν τα νέα κίνητρα και οι νέοι συντελεστές δόμησης που προβλέπονται για την «ειδική περιοχή μεταξύ Παλιού και Νέου Λιμανιού». Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της ανάπτυξης, σύμφωνα με ειδικούς που έχουν ασχοληθεί με την περιοχή και έκαναν προσομοιώσεις, υπάρχει η δυνατότητα για ανέγερση 30-40 νέων πύργων που θα στεγάσουν σε διάφορες υποδομές μέχρι και 20.000 νέους κατοίκους ή χρήστες της περιοχής. Οι πύργοι και όλες οι αναπτύξεις θα εκτείνονται τόσο κατά μήκος της παραλίας (1,7 χλμ), αλλά και βορειότερα προς τη λεωφόρο Φραγκλίνου Ρούσβελτ, όπου η απόσταση από την παραλία είναι 300μ. περίπου.

Η περιοχή αυτή μεταξύ νέου και παλιού λιμανιού της πόλης λειτουργούσε για πολλές δεκαετίες ως βιομηχανική περιοχή. Πρόκειται για μία έκταση περίπου μισού εκατομμυρίου τετραγωνικών χιλιομέτρων που εκτείνεται νοτίως της λεωφόρου Φραγκλίνου Ρούσβελτ. Τα τελευταία χρόνια αρκετές βιομηχανίες μετέφεραν τις υποδομές τους σε πιο σύγχρονες βιομηχανικές περιοχές. Εμβληματικά ακίνητα των μεγάλων οινοβιομηχανιών της Λεμεσού (ΣΟΔΑΠ, ΛΟΕΛ, Σφαγείο, Λανίτη κ.λπ.) πωλήθηκαν προς δεκάδες εκατομμύρια ευρώ σε ξένους επενδυτές, με μοναδική εξαίρεση το εργοστάσιο της ΚΕΟ που παραμένει εκεί. Στην ίδια περιοχή, πιο νότια και επί της παραλίας βρίσκεται το Καρνάγιο όπου στεγάζονται καραβομαραγκοί. Η βιομηχανική χρήση της περιοχής για δεκαετίες, το Καρνάγιο, αλλά και η εγκατάλειψη που βιώνει τα τελευταία χρόνια, έχουν δημιουργήσει και εξαιρετικά δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες.

Μέχρι 30 ορόφους και 120 μέτρα ύψος

Όταν πρωτοξεκίνησε η συζήτηση για την Ακταία Οδό, διαβλέποντας τις ανάγκες για «αύξηση του ύψους της πόλης», αρχικός στόχος ήταν να δημιουργηθεί μία νέα ζώνη στην οποία να χωροθετηθούν εκεί τα νέα ψηλά κτήρια της Λεμεσού. Η άναρχη ανάπτυξη της τελευταία δεκαετίας πρόλαβε τις εξελίξεις και ουσιαστικά το παραλιακό μέτωπο της Λεμεσού γέμισε άναρχα από πύργους, οι οποίοι όλοι πήραν άδειες κατά παρέκκλιση και χωρίς να εντάσσονται στο σχέδιο περιοχής.

Η μεγάλη διαφορά είναι πως. στην Ακταία Οδό, το ίδιο το Σχέδιο Περιοχής προβλέπει εξαρχής συντελεστή δόμησης 300%, με μέγιστο αριθμό ορόφων τους 30 και ύψος τα 120 μέτρα, σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν μεγάλα τεμάχια γης και μπορούν να υποστηρίξουν όλα τα πολεοδομικά κίνητρα. Μέσα στις ίδιες πρόνοιες δίδεται μεγάλη σημασία όπως παραχωρηθούν μεγάλοι χώροι πρασίνου από τους επενδυτές (μέχρι και 15-20% των τεμαχίων), όπως επίσης και γενεές αυξήσεις στους συντελεστές δόμησης σε περίπτωση αξιοποίησης και χρήσης των διατηρητέων -και όχι μόνο- βιομηχανικών μονάδων που βρίσκονται στην περιοχή. Στις λεπτομέρειες του Σχέδιου Περιοχής, όπως αυτό είναι δημοσιευμένο, υπάρχουν υποκατηγορίες διαφοροποίησης των συντελεστών δόμησης και επιτρεπόμενου ύψους, ανάλογα με το εμβαδόν του τεμαχίου ή τη ζώνη που βρίσκεται, όμως το κυρίαρχο κομμάτι και το μεγάλο κίνητρο παραμένουν οι 30 όροφοι, τα 120 μέτρα ύψος και ο συντελεστής 300%. Οι υψηλοί συντελεστές δόμησης και κάλυψης που έχουν δοθεί, σχετίζονται και με την πρόνοια για δημιουργία μεγάλων χώρων στάθμευσης για ιδιωτική και δημόσια χρήση, γεγονός όμως που αναπόφευκτα θα φέρει χιλιάδες αυτοκίνητα στην περιοχή, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την ευρύτερη φιλοσοφία για μείωση της κίνησης αυτοκινήτου στο κέντρο των πόλεων.

Λεωφόρος ή νέος μόλος;

Ένα από τα μεγαλύτερα και μείζονα ζητήματα για την περιοχή είναι η ανάπλαση του οδικού δικτύου και συγκεκριμένα της Ακταίας Οδού. Στο Σχέδιο Περιοχής υπάρχει πρόνοια για δημιουργία ενός δρόμου από τη μαρίνα Λεμεσού μέχρι την οδό Αλεξάνδρειας (περίπου 850 μέτρα) ήπιας κυκλοφορίας με βάση της υπάρχουσας ρυμοτομίας, που θα περιλαμβάνει πεζόδρομο, ποδηλατόδρομο, λωρίδα πρασίνου με χώρους πλατείας, καθώς και δύο λωρίδες κυκλοφορίας αποκλειστικά για λεωφορεία. Η οδός Αλεξάνδρειας είναι η προέκταση της οδού Δημοκρατίας και η κύρια κάθετη οδική αρτηρία της περιοχής και ενώνει την Ακταία Οδό με τη Φραγκλίνου Ρούσβελτ (παρά την οδό Αλεξάνδρειας βρίσκεται η κοίτη του ποταμού Γαρύλλη).

Μέχρι το νέο λιμάνι προβλέπεται η δημιουργία δρόμου πρωταρχικής κυκλοφοριακής σημασίας με τέσσερις λωρίδες κυκλοφορίας (δύο θα είναι λεωφορειολωρίδες), πεζόδρομου και ποδηλατόδρομου παρά τον παραλιακό δρόμο. Ουσιαστικά, με βάση την υφιστάμενη πρόνοια, η μισή Ακταία Οδός θα είναι μία νέα λεωφόρος και η άλλη μισή ένας νέος μόλος. Η αρχική ιδέα προέβλεπε μόνο δρόμο πρωταρχικής σημασίας η οποία και διαφοροποιήθηκε. Πάντως, αυξάνονται οι φωνές για ολική κατάργηση του δρόμου για αυτοκίνητα και την αντικατάστασή του με πλατιά προκυμαία στα πρότυπα ενός νέου μόλου. Το ίδιο το Σχέδιο Περιοχής, παρ' όλες τις πρόνοιες που υπάρχουν σήμερα, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να διενεργηθεί αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για τη συνολική διαμόρφωση της Ακταίας Οδού, ο οποίος και θα καθορίσει όλες τις αναγκαίες χρήσεις συνολικά.

Διατηρητέες βιομηχανίες και Καρνάγιο

Το προηγούμενο δημοτικό συμβούλιο Λεμεσού (2011-2016) πρόλαβε και κήρυξε 13 παλαιές βιομηχανικές μονάδες ως διατηρητέες. Η εξέλιξη αυτή κρίνεται ως εξαιρετικά θετική καθώς πλέον δεν έχει κανένας τη δυνατότητα να προχωρήσει σε κατεδάφισή τους. Παράλληλα, όμως, ανήκουν σε ιδιώτες και δεν έχει βρεθεί ακόμα ο τρόπος για να διασφαλιστεί η δημόσια χρήση τους, παρ' όλες τις σκέψεις για παροχή συγκεκριμένων κινήτρων. Αυτό θα μπορέσει να γίνει μόνο όταν υπάρχει ολοκληρωμένο δεσμευτικό masterplan για την περιοχή που θα καθορίσει τις διατηρητέες βιομηχανικές μονάδες ως χώρους δημόσιας χρήσης.

Επί της παραλίας είναι το Καρνάγιο. Η Λεμεσός σήμερα διαθέτει μόνο τον συγκεκριμένο χώρο για επισκευή μικρών και μεγαλύτερων πλοίων. Προϋπόθεση για να γίνουν όλες αυτές οι αναπτύξεις στην περιοχή είναι η μεταφορά του Καρνάγιου σε άλλη περιοχή, γεγονός που αφορά όμως αποκλειστικά το κεντρικό κράτος. Από διάφορος μελετητές πάντως θεωρείται δεδομένο πως το Καρνάγιο δεν μπορεί να μείνει εκεί αφού η χρήση του δεν συνάδει με τις αναπτύξεις. Η σκέψη για μεταφορά των καραβομαραγκών στην περιοχή Βασιλικού-Ζυγίου βρίσκεται μόνο στα χαρτιά.

Εδώ και τώρα masterplan

Το γεγονός ότι έχουν ήδη αρχίσει να αναγείρονται αναπτύξεις στην περιοχή πρέπει να κτυπήσει καμπανάκι για τους αρμόδιους. Έχει ήδη εκδοθεί μονοψήφιος αριθμός πολεοδομικών αδειών. Το masterplan για την περιοχή είναι αναγκαίο «εδώ και τώρα» προκειμένου να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος και να μην βρεθούμε προ τετελεσμένων. Θα πρέπει μεταξύ άλλων να τελειώσει το θέμα με το είδος του δρόμου, όπως επίσης και να μεταφερθεί το Καρνάγιο. Το Σχέδιο Περιοχής έχει καθορίσει τις επιτρεπόμενες αναπτύξεις που αφορούν κυρίως οικιστικές, γραφειακές και τουριστικές υποδομές.

Από εκεί και πέρα, σε ένα ενδεχόμενο masterplan θα προβλεφθεί έγκαιρα πού θα υπάρχουν χώροι πρασίνου και δημόσιες πλατείες, με το αυτονόητο σενάριο να προκρίνει τη χωροθέτησή τους προς την παραλία, κάτι που σήμερα είναι στην αίρεση της καλής συνεννόησης επενδυτών και πολεοδομικών Αρχών. Αν όμως οι αναπτύξεις προχωρήσουν και η Πολιτεία παραμείνει απαθής, δυστυχώς η Ακταία Οδός θα γίνει μία ακόμα περιοχή για τους λίγους, που θα επιδεινώσει το κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης και θα απαξιώσει μια για πάντα τη σχέση των ντόπιων με την περιοχή.

Αύριο στον «Π» οι θέσεις υποψηφίων δημάρχων