Το «σκάνδαλο» της ΟΕΔΑ Πεντακώμου: Επιστολή – καταγγελία της Οικολογικής Κίνησης στην υπουργό Περιβάλλοντος (φώτος, βίντεο)

Της Κατερίνας Ηλιάδη

kateliadi@politis-news.com

H Οικολογική Κίνηση Κύπρου απέστειλε, την περασμένη Πέμπτη (9/5/2024), επιστολή – καταγγελία στην υπουργό Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Μαρία Παναγιώτου, με θέμα την «Παραβίαση του Εθνικού και Ευρωπαϊκού Νομικού Πλαισίου με Εργασίες ΟΕΔΑ – Πεντακώμου». Στην εν λόγω επιστολή -που συνοδεύεται από φωτογραφίες της προηγούμενης ημέρας- γίνεται λόγος για «τεράστιο σκάνδαλο» και για «ένα τεράστιο περιβαλλοντικό έγκλημα που συντελείται στην επαρχία Λεμεσού [..] με τη συμμετοχή τουλάχιστο δύο τμημάτων του υπουργείου σας και διαιωνίζεται εξ υπαιτιότητάς τους» και αφορά «στη διαχείριση των οικιακών απορριμμάτων της επαρχίας Λεμεσού από την ΟΕΔΑ Πεντακώμου, ή για να είμαστε πιο ακριβείς, στη μη διαχείρισή τους και την απευθείας ταφή τους στο κύτταρο που υποτίθεται πως θα παραλαμβάνει μόνο υπολείμματα».

Λειτουργεί παράνομα

Όπως σημειώνεται στην επιστολή – καταγγελία, την οποία έχει στην κατοχή του ο «Π», «η Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση για Διαχείριση Αποβλήτων Πεντακώμου λειτουργεί από τα τέλη του 2017, με επίσημη παραλαβή από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων τον Δεκέμβριο του 2018, αλλά ουσιαστικά παράνομα αφού δεν έχει εξασφαλίσει άδεια λειτουργίας από το Τμήμα Περιβάλλοντος. Πέρασαν χρόνια χωρίς να επιλύονται τα κύρια ζητήματα και από τις 19 Δεκεμβρίου 2023, μετά από το αδιέξοδο στο οποίο έφθασαν οι σχέσεις κράτους-αναδόχου, η κυβέρνηση αποφάσισε να λύσει τη συνεργασία τους και η διαχείριση της μονάδας πέρασε στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (σ.σ. ΤΑΥ). Αυτό που φαίνεται να μην είναι κατανοητό από το συγκεκριμένο τμήμα είναι ότι οφείλει να διαχειρίζεται τη μονάδα εντός του εθνικού και ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου και των όρων που τέθηκαν για τη λειτουργία της από την κυβέρνηση, αφού είναι σε αυτή τη βάση που προέκυψε και το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά κονδύλια».

«Υπάρχει πρόβλημα»

«Τον Ιούνιο του 2023, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη μονάδα, ο υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Πέτρος Ξενοφώντος είπε ότι αυτό που είχαν την ευκαιρία να δουν σήμερα δεν ήταν και ό,τι πιο ευχάριστο. «Πραγματικά υπάρχει πρόβλημα», δήλωσε, υποδεικνύοντας ότι από το 2017 που παραλήφθηκε η μονάδα «δεν έχει λειτουργήσει σωστά». Στη συνέχεια της επιστολής, γίνεται αναφορά σε διαρροή προς τα ΜΜΕ από πλευράς του αρμόδιου υπουργείου ή/και τμημάτων για τη λύση του συμβολαίου, τον Σεπτέμβριο του 2023, για τα μέτρα που θα λαμβάνονταν μετά που ανέλαβε τη διαχείριση της ΟΕΔΑ το κράτος, καθώς και σε καταγγελίες και φωτογραφίες που δημοσίευσε ο «Πολίτης» για τη μη επεξεργασία των οικιακών αποβλήτων (Ιανουάριος 2024). Συγκεκριμένα, «φαίνεται ξεκάθαρα πως θάβονται απευθείας ανεπεξέργαστα απόβλητα αφού οι σακούλες απορριμμάτων είναι ανέπαφες, με αποτέλεσμα να έχει μετατραπεί η ΟΕΔΑ Πεντακώμου σε χωματερή, παραβιάζοντας τόσο το εθνικό όσο και το κοινοτικό δίκαιο. Στις φωτογραφίες που σας επισυνάπτουμε, οι οποίες λήφθηκαν χθες (σ.σ. 8 Μαΐου 2024), φαίνεται πως η απευθείας αυτή ταφή συνεχίζεται».

Φωτιά τον Απρίλιο

«Στις 8 Φεβρουαρίου 2024 είχα προχωρήσει στην καταγγελία της πρακτικής αυτής στο επαρχιακό τμήμα Περιβάλλοντος Λεμεσού, και μου δόθηκαν υποσχέσεις πως θα γινόταν επί τόπου επιθεώρηση και επίλυση του θέματος. Δεν έχω καμία απάντηση από το Τμήμα Περιβάλλοντος έκτοτε. Την τρίτη εβδομάδα Απριλίου ξέσπασε η πρώτη φωτιά στην ΟΕΔΑ Πεντακώμου από αυτοανάφλεξη. Την καταγγελία τη λάβαμε από περιοίκους αλλά δεν είδαμε καμία ανακοίνωση Τύπου, ούτε από το ΤΑΥ ούτε από την Πυροσβεστική Υπηρεσία».

Τι έγινε με το πόρισμα;

«Όσο περισσότερο μελετούμε την υπόθεση αυτή, τόσο περισσότερο αντιλαμβανόμαστε πως υπάρχει τεράστιο σκάνδαλο το οποίο έχει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις από τα θέματα που σας περιγράφω πιο πάνω αλλά, για την ώρα, μας ενδιαφέρει άμεσα η συμμόρφωση των κρατικών δομών με το νομικό πλαίσιο του κράτους και η εξασφάλιση της υγείας των περιοίκων. Αναμένουμε με ανυπομονησία τις ενέργειες που θα προκύψουν από το πόρισμα έρευνας για την ΟΕΔΑ Πεντακώμου που διενεργήθηκε με οδηγίες του Υπουργικού Συμβουλίου το 2019 και παραδόθηκε στον πρώην υπουργό Κώστα Καδή τον Φεβρουάριο 2023, τo οποίo παρέλαβε ο πρώην υπουργός Πέτρος Ξενοφώντος και προώθησε στο Υπουργικό Συμβούλιο τον Νοέμβριο 2023, το οποίο με τη σειρά του προώθησε στον γενικό εισαγγελέα. Φυσικά, το πόρισμα παραμένει ενώπιόν σας και αφορά πολύ σοβαρά ζητήματα που εμπίπτουν στο χαρτοφυλάκιό σας».

Ενεργοποιήθηκε η OLAF

«Σας υπενθυμίζω, επίσης, πως ενεργοποιήθηκε η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (European Anti-Fraud Office - OLAF) κατόπιν καταγγελίας από κυβερνητικό τμήμα το 2020, η οποία κατέληξε σε έκθεση της οποίας η δημοσιοποίηση αναμένεται σύντομα, αλλά φαίνεται ότι επιρρίπτει ευθύνες στην Αναθέτουσα Αρχή για ατασθαλίες στη φάση διαγωνισμού. Όσα σας καταγράφω πιο πάνω δεν πρέπει να αποτελούν έκπληξη για εσάς και τους δύο γενικούς διευθυντές του υπουργείου σας, αλλά ελπίζω ότι, μετά την επίσημη καταγγελία στην οποία έχουμε προβεί, ότι θα δοθούν επαρκείς απαντήσεις και χρονοδιαγράμματα για τον άμεσο τερματισμό της παρανομίας τεραστίων διαστάσεων που επιτελείται από το ίδιο το κράτος [..] Στα πλαίσια του δικαιώματος των πολιτών στην πληροφόρηση για θέματα που αφορούν το περιβάλλον, παρακαλώ όπως μας κοινοποιήσετε τόσο το πόρισμα που το υπουργείο σας έχει παραλάβει από τον Φεβρουάριο του 2023, όσο και την έκθεση του OLAF εάν σας έχει παραδοθεί». Σημειώνεται ότι την επιστολή – καταγγελία υπογράφει η γενική γραμματέας της Οικολογικής Κίνησης Κύπρου Έφη Ξάνθου, η οποία πρόσφατα αποχώρησε από το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών. Ολόκληρη η επιστολή καθώς και πολύ πρόσφατες φωτογραφίες και βίντεο στην ιστοσελίδα του «Π»: politis.com.cy

Ιστορικό

Η Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων (ΟΕΔΑ) Πεντακώμου λειτουργεί εδώ και επτά χρόνια, από το 2017, χωρίς να έχει αδειοδοτηθεί, διότι δεν περνά τα κριτήρια, περιβαλλοντικά και άλλα. Η σύμβαση για την ΟΕΔΑ Λεμεσού, που εδρεύει στο Πεντάκωμο, υπογράφηκε το 2015 και το κόστος κατασκευής της είναι περίπου 38 εκατομμύρια ευρώ (με συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής της ΕΕ) και με κόστος λειτουργίας περίπου 30 εκατομμύρια μέχρι την ολοκλήρωση της σύμβασης τον Νοέμβριο του 2027. Προαπαιτούμενο της συγχρηματοδότησης είναι η αδειοδότηση των έργων, με ανοικτό πλέον ενδεχόμενο στο τέλος να κληθεί η Κυπριακή Δημοκρατία να καλύψει τα ευρωκονδύλια και να πληρώσει πρόστιμο για μη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις της χώρας μας, αναφορικά με το κοινοτικό κεκτημένο στον τομέα διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ). Από τη 19^η Δεκεμβρίου του 2023, η διαχείριση της ΟΕΔΑ Πεντακώμου πέρασε στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, λόγω διαφωνιών με τον ανάδοχο της μονάδας. Το ΤΑΥ διαχειρίζεται τη μονάδα σε αυτό το μεταβατικό στάδιο μέχρι να γίνουν όλα όσα πρέπει, ώστε να λειτουργεί η ΟΕΔΑ κανονικά και σωστά, όπως οι αρμόδιοι υποστηρίζουν. Σημειώνεται ότι η εικόνα στη μονάδα εξακολουθεί να είναι πολύ κακή, αφού, αντί να γίνεται διαχείριση των απορριμμάτων, θάβονται ακριβώς όπως παραλαμβάνονται. Το Συμβούλιο Εκμετάλλευσης Διάθεσης Αποβλήτων Λεμεσού (ΣΕΔΑΛ) αρνείται, μετά από επτά χρόνια λειτουργίας της ΟΕΔΑ Πεντακώμου (ο χώρος που καταλήγουν όλα τα σκύβαλα της Λεμεσού), να την αναλάβει, όπως θα έπρεπε, λόγω των πολλών και σοβαρών προβλημάτων που υπάρχουν στη μονάδα. Στην περιοχή υπάρχει έντονη δυσοσμία -έχουν δημιουργηθεί σωροί σκουπιδιών τα οποία παραμένουν άθαφτα για μέρες- ενώ είναι αυξημένος ο κίνδυνος να ξεσπάσει φωτιά, όπως έγινε τον περασμένο Απρίλιο.

Δείτε βίντεο και φωτογραφίες που λήφθηκαν την περασμένη Τετάρτη, 8 Μαΐου 2024:

Στην ΟΕΔΑ Πεντακώμου δεν γίνεται διαχείριση απορριμμάτων, αλλά «απευθείας ταφή τους στο κύτταρο που υποτίθεται πως θα παραλαμβάνει μόνο υπολείμματα». Η φωτογραφία λήφθηκε την περασμένη Τετάρτη 8/5/2024.

Η ΟΕΔΑ Πεντακώμου λειτουργεί ως χωματερή, ισχυρίζεται η Οικολογική Κίνηση Κύπρου. Φωτογραφικό στιγμιότυπο ημερομηνίας 8 Μαΐου 2024.