Η θλιβερή ιστορία του Δημήτρη Fikri και του γιου του - Πώς ο Καλλής βοήθησε τον γιο ενός «αγνοουμένου» να πάρει την ταυτότητά του

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Ο Καλλής ήταν η ραχοκοκαλιά της ΔΕΑ και είχε δημιουργήσει από το μηδέν το έργο που βλέπουμε σήμερα, αφιερώνοντας όλη του τη ζωή στην προσπάθεια να βοηθήσει στην ανεύρεση των τόπων ταφής των «αγνοουμένων» και να βοηθήσει τους συγγενείς τους με κάθε δυνατό τρόπο. Έχω γίνει μάρτυρας σε αυτό όχι μόνο μία, αλλά δεκάδες φορές, όταν προσπαθούσε να βοηθήσει τους συγγενείς των «αγνοουμένων», βγαίνοντας από τον δρόμο του, βοηθώντας με ό,τι είχε. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν όταν βοήθησε τις οικογένειες των «αγνοουμένων» να πάρουν τις ταυτότητές τους από την Κυπριακή Δημοκρατία. Μια τέτοια περίπτωση στην οποία βοήθησα και βοήθησε πάρα πολύ ήταν αυτή του Δημήτρη Fikri. Ο Δημήτρης Χριστοδούλου Σουτζούκκο γεννήθηκε το 1946 στην Αχερίτου. Εκεί ζούσαν ο πατέρας του Χριστόδουλος Σουτζούκκο και η μητέρα του Δέσποινα. Ήταν Ελληνοκύπριος που είχε παντρευτεί με Τουρκοκύπρια. Ήταν ψηλός, όμορφος τύπος που του άρεσε να ντύνεται καλά. Ήταν σερβιτόρος και είχε παντρευτεί μια Ελληνοκύπρια από την Πηγή και είχαν αποκτήσει τρία παιδιά.

Ο γάμος του

Ο Δημήτρης εργαζόταν στο Βαρώσι ως σερβιτόρος όταν γνώρισε τη Nadjiye, μια Τουρκοκύπρια γυναίκα από τον Άγιο Ανδρονικούδη (Topchukeuy). Τη φώναζαν «Pantolonlu Nadjiye» (η Nadjiye με το παντελόνι) αφού συνήθιζε να φοράει παντελόνια όταν σχεδόν καμιά δεν το έκανε αυτό. Εργαζόταν ως νοσοκόμα στην κλινική του δρα Μαυρομμάτη στο Βαρώσι. Είχε ήδη πολλά παιδιά. Είχα γράψει αυτή την ιστορία το 2006, αλλά θέλω να φρεσκάρω τη μνήμη των αναγνωστών μου το 2023. Η ιστορία τους μας πάει στα ’60 και ’70. Δεν ξέρουμε πότε ακριβώς, αλλά σε κάποια στιγμή εκείνα τα χρόνια ο Δημήτρης και η Nadjiye ερωτεύτηκαν. Εκείνη την εποχή η Nadjiye ζούσε στην εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου και ο Δημήτρης αποφάσισε να την παντρευτεί. Πήγε λοιπόν στον «τουρκικό τομέα» της Αμμοχώστου και άλλαξε θρησκεία και έγινε μουσουλμάνος και του έκαναν περιτομή στη μέση της πόλης, μπροστά στο κοινό. Άλλαξε το όνομά του σε Fikri. Ο Δημήτρης Fikri και η Nadjiye, σε διάστημα δύο χρόνων απέκτησαν δύο γιους: Τον πρώτο τον ονόμασαν Savash και τον δεύτερο Djem. Και ζούσαν στην Αμμόχωστο, στην εντός των τειχών πόλη.

Παρενόχληση από Τ/Κ

Ο Δημήτρης Fikri εργάστηκε αρχικά μαζί τον Kemal, τον μεγαλύτερο γιο της Nadjiye που ήταν οικοδόμος. Αργότερα συνέχισε ως σερβιτόρος στην εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου. Πηγαινοερχόταν μεταξύ των δύο πλευρών για να δει την οικογένειά του και στο μεταξύ είχε αποκτήσει και δίδυμα μαζί με την Τ/Κ σύζυγό του. Όμως, σε καμία από τις δύο κοινότητες δεν άρεσε η ιδέα των μεικτών γάμων και έτσι άρχισαν να παρενοχλούν τον Δημήτρη Fikri εκεί όπου εργαζόταν στην τουρκική συνοικία της Αμμοχώστου. Ο γιος του μου είπε ότι «κάποιοι άντρες έρχονταν και τον παρενοχλούσαν στο εστιατόριο που δούλευε.»

Και από Ε/Κ

Μετά από λίγο καιρό, ο Δημήτρης Fikri επέστρεψε στο Βαρώσι για να εργαστεί ως σερβιτόρος. Αλλά και εκεί δεν υπήρχε ηρεμία. Μια μέρα, ο Τουρκοκύπριος γιος του, ο Savash, πραγματοποιούσε μια τελετή περιτομής και ο Δημήτρης Fikri δέχτηκε επίθεση και τραυματίστηκε σοβαρά, παραμένοντας σε κώμα για σχεδόν έξι μήνες. Οι Ελληνοκύπριοι γνωστοί του Δημήτρη Fikri τον βρήκαν και τον μαχαίρωσαν προφανώς επειδή δεν μπορούσαν να «χωνέψουν» το γεγονός ότι είχε αλλάξει θρησκεία και όνομα για να παντρευτεί μια Τουρκοκύπρια. «Εκείνη τη μέρα, ο πατέρας μου δεν ήρθε, τον περίμενα. Αντ’ αυτού ήρθε κάποιος και μας έφερε το πουκάμισό του αιματοβαμμένο…». Τον βρήκαν μετά: «Είχε μαχαιρωθεί σε επτά σημεία. Παρέμεινε σε κώμα, παλεύοντας για τη ζωή του. Με αγκάλιασε στην παραλία και καθίσαμε μαζί με τη μητέρα μου και μιλήσαμε».

Ο Δημήτρης Fikri είχε αντιμετωπίσει τη μισαλλοδοξία ορισμένων μελών και από τις δύο κοινότητες – δεν μπορούσε να απολαύσει μια φυσιολογική ζωή σε καμία από τις δύο πλευρές. Το 1972 αποφάσισε τελικά να ζήσει στο Βαρώσι.

Αλλά τότε ήρθε το 1974 με τα μαύρα σύννεφα του πολέμου. Ο Δημήτρης Fikri εκτοπίστηκε και τον Αύγουστο του 1974 βρέθηκε στην Αγία Νάπα. Το Βαρώσι ήταν άδειο, οι κάτοικοι είχαν φύγει λόγω του πολέμου. Και ο τουρκικός στρατός, αν και δεν το είχε σχεδιάσει, όταν βρήκε άδειο το Βαρώσι, το πήρε.

Εξαφανίζεται στο Βαρώσι

Στις 17 Αυγούστου 1974, ο Δημήτρης Fikri και άλλοι Βαρωσιώτες άκουσαν ένα κάλεσμα από το ραδιόφωνο ότι μπορούσαν να επιστρέψουν στο Βαρώσι. Ο Δημήτρης Fikri, μαζί με τους φίλους του Γιώργο Κακουλλή, Μιχάλη Φυλακτού και Δήμο Φωτίου, πήραν ένα ταξί από την Αγία Νάπα για να επιστρέψουν στο Βαρώσι. Το ταξί ήταν από το «Ταξί Ακρόπολις» και είχε τον αριθμό εγγραφής TER789. Καθώς ταξίδευαν στη Δερύνεια, ξαφνικά συνάντησαν δέκα τουρκικά τανκς, Τούρκους και Τουρκοκύπριους στρατιώτες. Τους συνέλαβαν και τους οδήγησαν στους «Κήπους της Perdjana» μαζί με άλλους Ελληνοκύπριους.

Τότε τον πρόσεξε ένας από τους συγγενείς της Τουρκοκύπριας συζύγου του Nadjiye. «Βρεεε!», άρχισε να φωνάζει. «Τι κάνεις εδώ; Μια μέρα είσαι μουσουλμάνος, μια μέρα είσαι χριστιανός! Μια μέρα είσαι ο Δημήτρης! Και μια μέρα είσαι ο Fikri! Τι είσαι εσύ!».

Ο Τουρκοκύπριος στρατιώτης, τον οποίο οι άλλοι αποκαλούσαν «Διοικητή», είπε τελικά: «Έλα να σε πάρω στη γυναίκα σου», παίρνοντας τον Δημήτρη Fikri ανάμεσα από τους άλλους Ελληνοκύπριους πολίτες αιχμαλώτους πολέμου και πήρε μαζί του και το ταξί. Μπήκε στο ταξί με τον Δημήτρη και έφυγε. Από τότε ο Δημήτρης Fikri είναι «αγνοούμενος».

Έγινε μια μεγάλη σφαγή στους κήπους της Perdjana. Όσοι σκοτώθηκαν θάφτηκαν στην περιοχή. Πολύ αργότερα, όταν το Βαρώσι βρέθηκε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και υπήρχαν φήμες ότι θα μπορούσε να επιστραφεί στους Ελληνοκύπριους, ο μαζικός τάφος στην περιοχή ανοίχτηκε και τα οστά μεταφέρθηκαν από εκεί. Υπάρχουν διάφορες ιστορίες σχετικά με το τι συνέβη σε αυτά τα οστάπού μεταφέρθηκαν και κάποιοι από τους αναγνώστες μου έδειξαν επίσης κάποιους πιθανούς τόπους ταφής – κάποιοι από αυτούς έχουν εκσκαφτεί από τη ΔΕΑ και κάποιοι άλλοι ακόμα.

Γιος χωρίς ταυτότητα

Και τι συνέβη στον Δημήτρη Fikri; Ακόμα δεν ξέρουμε τι του συνέβη. Είχα πάρει συνέντευξη από τον γιο του Savash το 2006 και μου είχε πει πως μεγάλωσε σε συνθήκες φτώχειας και πως επειδή είχε Ελληνοκύπριο πατέρα, τα άλλα παιδιά στο σχολείο τον παρενοχλούσαν. «Με φώναζαν με διάφορα ονόματα και προσπαθούσαν να με απομονώσουν… Έπρεπε να δουλεύω από μικρός.»

Ο Savash, με Τουρκοκύπρια μητέρα και Ελληνοκύπριο πατέρα, δεν μπορούσε να πάρει την ταυτότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας.

«Μου είπαν να φέρω το πιστοποιητικό γέννησης του πατέρα μου από τον βορρά γιατί στην τουρκοκυπριακή ταυτότητα το όνομα του πατέρα μου είναι Fikri Mehmet. Προσπάθησα να τους πω ότι ο Fikri Mehmet και ο Δημήτρης Χριστοδούλου Σουτζούκκο είναι το ίδιο πρόσωπο και δεν μπορεί να έχει πιστοποιητικό γέννησης από τον βορρά. Ακόμα και ο Ελληνοκύπριος μουχτάρης του χωριού του πατέρα μου με βοήθησε και μου έδωσε ένα πιστοποιητικό που έλεγε ότι ο Δημήτρης και ο Fikri είναι το ίδιο πρόσωπο. Ο Ελληνοκύπριος θείος μου, ο αδελφός του πατέρα μου, επίσης προσπάθησε να βοηθήσει καταθέτοντας πως ο πατέρας μου είχε έρθει στην τουρκική συνοικία της Αμμοχώστου, άλλαξε θρησκεία και το όνομά του σε Fikri. Αλλά όλα αυτά δεν βοήθησαν.» Βλέπετε, λοιπόν, το να είσαι πραγματικός Κύπριος είναι ένα πραγματικό πρόβλημα στην Κύπρο. Έτσι ήταν για τον Δημήτρη Fikri και συνέχισε και για τον γιο του το Savash.

Πώς βοήθησε ο Καλλής

Όταν διηγήθηκα την ιστορία του στον Καλλή, δεν έκανε δεύτερη σκέψη. Έγραψε μια επιστολή που έλεγε ότι ο Fikri και ο Δημήτρης είναι ένα και το αυτό πρόσωπο και πήρε την έγκριση της ΔΕΑ για να στείλει αυτή την επιστολή στην αρμόδια αρχή προκειμένου να βοηθήσει τον γιο ενός «αγνοούμενου», να βοηθήσει τον Savash. Όταν ήμουν στο γραφείο του, τηλεφώνησε στο τμήμα ταυτοτήτων στη Λάρνακα και μίλησε με τον διευθυντή του γραφείου για αρκετή ώρα και τελικά τους έπεισε να κινηθούν. Και στο τέλος, ο Savash κατάφερε να πάρει την ταυτότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Έτσι άνθρωπος ήταν ο Καλλής. Προσπαθούσε να βοηθήσει τους πάντες, ιδιαίτερα αυτούς που χρειάζονταν βοήθεια, και δεν έβλεπε την εθνικότητά τους: Τους έβλεπε μόνο ως συγγενείς ενός «αγνοούμενου». Όπως όλοι γνωρίζετε, χάσαμε τον Καλλή τον Σεπτέμβριο του 2023. Η απώλειά του είναι απώλεια της ανθρωπιάς σε αυτόν τον τόπο. Ας αναπαυθεί εν ειρήνη και ας ακολουθήσουν και άλλοι τον ανθρωπιστικό του δρόμο να βοηθούν τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους.