Μπλόκο για Σταυριανό από το Δικαστήριο: Ούτε νέα έκθεση, ούτε μάρτυρας - Διαβάστε την απόφαση

Άλλο ένα «χαστούκι» από το Δικαστήριο στη Νομική Υπηρεσία, αφού με απόφαση που αναγνώστηκε πριν από λίγο, το Δικαστήριο δεν αποδέχεται τη νέα ιατροδικαστική έκθεση του ιατροδικαστή Πανίκου Σταυριανού, αλλά και ούτε ως μάρτυρα στην 3η θανατική ανάκριση.

Κάνοντας αναφορά στο μέχρι σήμερα ιστορικό της υπόθεσης και σε όλα όσα λέχθηκαν στο Δικαστήριο, η Θανατική Ανακρίτρια Ντόρια Βαρωσιώτου ανέγνωσε την πολυσέλιδα απόφασή, στηρίζοντας μεγάλο μέρος της στην δικαίωση της οικογένειας από το ΕΔΑΔ. Όπως ανέφερε, το ΕΔΑΔ είχε χαρακτηρίσει πλημμελή την πρώτη διερεύνηση της Αστυνομίας, η οποία στηρίχθηκε στην πρώτη έκθεση Σταυριανού, άρα προκειμένου το Δικαστήριο να συμμορφωθεί με την απόφαση του ΕΔΑΔ δεν μπορεί να κάνει δεκτή νέα ιατροδικαστική έκθεση, αλλά ούτε και τη μαρτυρία Σταυριανού.

Σημείωσε δε, πως μετά την εκταφή ο Πανίκος Σταυριανός εκτός από τη φυσική του παρουσία δεν είχε κανένα ουσιαστικό ρόλο στην εξέταση των οστών, άρα δεν έχει να προσθέσει κάτι περισσότερο στην παρούσα διαδικασία.

Αυτούσια η απόφαση του Δικαστήριου:

«Στην απόφαση μου ημερομηνίας 10/11/2023 με την οποία απέρριψα το αίτημα για συμμετοχή του κου Π. Σταυριανού ως ενδιαφερόμενο μέρος στη διαδικασία, καθόρισα επίσης την πορεία της υπόθεσης. Με εισήγηση της εκπροσώπου του Γενικού Εισαγγελέα και μολονότι δεν μου είχε αναφερθεί το περιεχόμενο της μαρτυρίας του κου Π. Σταυριανού, ανέφερα πως η Εισαγγελία μπορεί να κλητεύσει ως μάρτυρα τον κον Π. Σταυριανό και «ό,τι έχει να πει θα το πει στη μαρτυρία του». Την πιο πάνω θέση επανέλαβα και στην απόφαση μου ημερομηνίας 08/12/2023. Και αυτό διότι, δεν μπορεί να προαποκλειστεί η μαρτυρία κανενός, προτού το περιεχόμενο της μαρτυρίας τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου.

Στις 20/12/2023, ημερομηνία που θα συνεχιζόταν η ακρόαση, κλήθηκε να καταθέσει ως μάρτυρας ο κος Π. Σταυριανός. Προτού προχωρήσει στο εδώλιο του μάρτυρα, οι δικηγόροι της οικογένειας έφεραν ένσταση στην κατάθεση του εγγράφου που ο κος Π. Σταυριανός προτίθετο να καταθέσει και το οποίο τους είχε σταλεί μόλις στις 16/12/2023.

Το εν λόγω έγγραφο τιτλοφορείται ως «Ιατροδικαστική Έκθεση για την 3^η Θανατική Ανάκριση που αφορά τη διερεύνηση των συνθηκών κάτω από τις οποίες επήλθε ο θάνατος του Αθανάσιου Νικολάου». Το θέμα, ως αναγράφεται στο έγγραφο αυτό, είναι: «Εξέταση του σκελετού του Αθανάσιου Νικολάου που έλαβε χώρα στις 18/12/2020 στο Νεκροτομείο Λεμεσού μετά από οδηγίες του θανατικού ανακριτή Λεμεσού στα πλαίσια διερεύνησης των συνθηκών που αφορούν το θάνατο του. Καταγραφή και αξιολόγηση των σκελετικών κακώσεων και σύγκριση με τα ευρήματα της αυτοψίας που διενεργήθηκε στις 29/9/2005 και τα ευρήματα της νεκροψίας-νεκροτομής που διενεργήθηκε στις 31/10/2005».

Το έγγραφο αυτό κατατέθηκε ως Τεκμήριο Β προς Αναγνώριση, για σκοπούς της παρούσας διαδικασίας.

Σημειώνω, ότι στις 11/12/2023 η κα Ξενοφώντος ανέφερε πως για σκοπούς κυρίως εξέτασης ο κος Π. Σταυριανός θα κατέθετε «γραπτή έκθεση» και θα ετίθεντο επιπρόσθετα κάποιες διευκρινιστικές ερωτήσεις. Εκείνη την ημέρα, ο κος Π. Σταυριανός ανέφερε στο Δικαστήριο πως επιθυμούσε να ξαναελέγξει το έγγραφο προτού δοθεί στην άλλη πλευρά. Ως εκ τούτου, έδωσα οδηγίες όπως η «γραπτή δήλωση» δοθεί στις δικηγόρους της οικογένειας κάποιες μέρες πριν την ημερομηνία που θα κατέθετε ο κος Π. Σταυριανός.

Όπως έχει καθιερωθεί νομολογιακά, η αποδεκτότητα ή μη μιας μαρτυρίας ή ενός εγγράφου αποφασίζεται από το Δικαστήριο στο στάδιο που επιχειρείται η προσαγωγή της μαρτυρίας αυτής και εφόσον εγείρεται ένσταση από κάποιο εμπλεκόμενο μέρος στη διαδικασία, όπως έγινε στην παρούσα περίπτωση στις 20/12/2023. (Βλ. Kayat Trading Limited v. Genzyme Corporation (2012) 1 A.A.Δ 1855, Πολιτική Έφεση 58/2012 Kayat Trading Limited v. Genzyme Corporation (απόφαση ημερ. 04/03/2013).

Οι λόγοι στους οποίους στηρίζεται η ένσταση των δικηγόρων της οικογένειας δεν περιορίζονται μόνο στην αποδεκτότητα του προτεινόμενου εγγράφου. Οι δικηγόροι της οικογένειας εισηγούνται τον αποκλεισμό του κου Π. Σταυριανού γενικά ως μάρτυρα στη διαδικασία.

Οι λόγοι ένστασης των δικηγόρων της οικογένειας καταγράφονται συνοπτικά πιο κάτω:

• Το έγγραφο που επιχειρείται να κατατεθεί, αποτελούμενο από 49 σελίδες δεν είναι «γραπτή δήλωση» αλλά «νέα ιατροδικαστική έκθεση» που συντάχθηκε μόλις πρόσφατα, δηλαδή στις 15/12/2023 και αφότου συμπληρώθηκε ο φάκελος της υπόθεσης και τέθηκε η υπόθεση ενώπιον του Δικαστηρίου για ακρόαση.
• Η νέα αυτή ιατροδικαστική έκθεση περιλαμβάνει μια εντελώς διαφορετική εκδοχή συγκριτικά με την τετρασέλιδη ιατροδικαστική έκθεση που ετοίμασε ο κος Π. Σταυριανός 9 περίπου μήνες μετά την αυτοψία ημερομηνίας 29/09/2005 και νεκροψία του αποβιώσαντος ημερομηνίας 30/09/2005, καθώς επίσης και τις θέσεις που είχε προωθήσει ο κος Π. Σταυριανός στις προηγούμενες δύο θανατικές ανακρίσεις.
• Ο ρόλος του κου Π. Σταυριανού ολοκληρώθηκε με την αυτοψία-νεκροψία το 2005 και την ετοιμασία της τετρασέλιδης ιατροδικαστικής έκθεσης του 9 περίπου μήνες μετά.
• Μετά το επανάνοιγμα της υπόθεσης, ο κος Π. Σταυριανός δεν συμμετείχε στην εξέταση των οστών του θανόντα αλλά παρευρέθηκε στη διαδικασία της εκταφής ως «παρατηρητής».
• Ο κος Π. Σταυριανός δεν είναι αντικειμενικός και αμερόληπτος πραγματογνώμονας αφού στόχος του στην παρούσα διαδικασία είναι να υπερασπιστεί τον εαυτό του, μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ και το πόρισμα των ιδιωτών ποινικών ανακριτών Μάτσα – Αλεξόπουλου που διόρισε ο Γενικός Εισαγγελέας και το οποίο καταλογίζει σε αυτόν ποινικές ευθύνες.
• Ο κος Π. Σταυριανός προβαίνει σε σχόλια τα οποία εκφεύγουν της εμπειρογνωμοσύνης του, αφού αμφισβητεί ακόμη και τις εκθέσεις του γενετιστή Δρ. Καριόλου, ο οποίος κατέθεσε ήδη ως μάρτυρας στο Δικαστήριο.
• Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) στην Προσφυγή Application no. 29068/10 Case of Nicolaou v. Cyprus (απόφαση ημερ. 28/01/2020) αναφέρεται σε πλημμελείς ενέργειες εκ μέρους του κου Π. Σταυριανού. Το περιεχόμενο του εγγράφου που επιχειρείται να κατατεθεί παραβιάζει τις υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αυτές πηγάζουν από το άρθρο 46 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) που υποχρεώνει τα κράτη που υπέγραψαν τη Σύμβαση να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ.

Η κα Ξενοφώντος επιχειρηματολογώντας για να αντικρούσει τους λόγους ένστασης, ανέφερε ότι ο κος Π. Σταυριανός είναι ο μόνος ιατροδικαστής ο οποίος προέβη σε αυτοψία και νεκροψία επί της σορού του αποβιώσαντος. Όπως δε ανέφερε, είναι βάσει των δικών του ευρημάτων, που ετοίμασαν όλοι οι υπόλοιποι εμπειρογνώμονες τις δικές τους εκθέσεις και γι᾽ αυτό το λόγο η μαρτυρία του είναι αναγκαία.

Περαιτέρω ανέφερε ότι ο κος Π. Σταυριανός ήταν παρών στην εκταφή, εξέταση, καταγραφή και αξιολόγηση των σκελετικών κακώσεων του αποβιώσαντος. Παρέπεμψε δε στο διάταγμα ημερομηνίας 09/12/2020 ως έχει τροποποιηθεί στις 15/12/2020 και 17/12/2020 με το οποίο Θανατικός Ανακριτής – Δικαστής του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού διέταξε όπως η σορός του αποβιώσαντος εκταφεί με σκοπό την επιθεώρηση από τους κατονομαζόμενους ιατροδικαστές οι οποίοι δύναντο να ετοιμάσουν εκθέσεις. Ανάμεσα στους ιατροδικαστές περιλαμβανόταν και ο κος Π. Σταυριανός ο οποίος ήταν παρών στην εκταφή.

Συνεχίζοντας η κα Ξενοφώντος, ανέφερε πως ο κος Π. Σταυριανός, υπό την ιδιότητα του ως εμπειρογνώμονας, έχει δικαίωμα να καταθέσει τη θέση του στο πλαίσιο της εμπειρογνωμοσύνης του, ως είθισται να γίνεται σε όλες τις δικαστικές διαδικασίες.

Αναφέρθηκε δε στο καθήκον των πραγματογνωμόνων απέναντι στο Δικαστήριο που περιλαμβάνει την αιτιολογημένη, αντικειμενική και αμερόληπτη παρουσίαση των αναγκαίων επιστημονικών κριτηρίων, ώστε να δίδεται η δυνατότητα στο Δικαστήριο να ελέγξει την ακρίβεια και ορθότητα των δικών τους συμπερασμάτων για να διαμορφώσει βεβαίως τη δική του ανεξάρτητη άποψη επί των γεγονότων της υπόθεσης. Σύμφωνα με την κα Ξενοφώντος, οι δικηγόροι της οικογένειας προβαίνουν ανεπίτρεπτα σε αξιολόγηση του περιεχομένου του σχετικού εγγράφου, κάτι το οποίο είναι αποκλειστικό έργο του Δικαστηρίου και καλούν εκ προοιμίου το Δικαστήριο να το απορρίψει χωρίς προηγουμένως να το αξιολογήσει στη βάση του συνόλου του μαρτυρικού υλικού, επειδή όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «αποφάνθηκαν ότι ο εν λόγω εμπειρογνώμονας δεν είναι αμερόληπτος και ανεξάρτητος». Ως εκ τούτου, η κα Ξενοφώντος κάλεσε το Δικαστήριο να αποδεχτεί την κατάθεση του εν λόγω εγγράφου και η αξιολόγηση του να γίνει στο τέλος της διαδικασίας στη βάση του συνόλου της μαρτυρίας που θα τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου.

Η κα Ξενοφώντος εξέφρασε την άποψη πως είτε το προτεινόμενο έγγραφο τιτλοφορείται ως «Ιατροδικαστική Έκθεση» είτε ως «Γραπτή Δήλωση» είναι άνευ σημασίας.

Τελειώνοντας η κα Ξενοφώντος, επικαλέστηκε αποσπάσματα από τις δύο προηγούμενες μου αποφάσεις και εισηγήθηκε πως το θέμα της μαρτυρίας του κου Π. Σταυριανού έχει ήδη αποφασιστεί.

Το ζήτημα αυτό, ότι δηλαδή έχω αποφασίσει ήδη όπως δώσει μαρτυρία ο κος Π. Σταυριανός, έχει ήδη σχολιαστεί και απαντηθεί στην αρχή της απόφασης μου. Όπως προανέφερα, αυτό είναι το στάδιο της διαδικασίας όπου καλείται το Δικαστήριο να αποφανθεί ως προς την αποδεκτότητα ή μη της προτεινόμενης μαρτυρίας.

Εξέτασα με προσοχή τις εισηγήσεις που έγιναν τόσο από τις δικηγόρους της οικογένειας όσο και από την εκπρόσωπο του Γενικού Εισαγγελέα.

Το καθοριστικό κατά τη γνώμη μου στοιχείο στην υπόθεση δημιουργήθηκε με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) ημερομηνίας 28/01/2020 στην Προσφυγή Application no. 29068/10 Case of Nicolaou v. Cyprus. Οι συγγενείς του αποβιώσαντος προσέφυγαν στο ΕΔΑΔ προβάλλοντας τη θέση ότι παραβιάστηκε το δικαίωμα του στη ζωή. Και τούτο γιατί, σύμφωνα με τις θέσεις της οικογένειας, οι έρευνες που έγιναν από την αστυνομία για την αιτία θανάτου του αποβιώσαντος στις οποίες περιλαμβανόταν και η ιατροδικαστική γνώμη του κου Π. Σταυριανού ήταν πλημμελείς και δεν οδήγησαν στα πραγματικά αίτια του θανάτου.

Το ΕΔΑΔ στην πολυσέλιδη απόφαση που εξέδωσε στις 28/01/2020 αποδέχθηκε την προσφυγή με τις πιο πάνω θέσεις της οικογένειας. Για σκοπούς της παρούσας διαδικασίας, συνοψίζω τις καταληκτικές σκέψεις του ΕΔΑΔ, ότι δηλαδή ολόκληρη η έρευνα της αστυνομίας ήταν πλημμελής γιατί από την αρχή θεωρήθηκε πως η παρούσα υπόθεση επρόκειτο για μια απλή συνήθη περίπτωση αφύσικου θανάτου. Το αποτέλεσμα της έρευνας της αστυνομίας στηρίχθηκε στα ευρήματα της ιατροδικαστικής γνώμης του κου Π. Σταυριανού ο οποίος διαπίστωσε πως ο αποβιώσας πιθανότατα να αυτοκτόνησε. Το ΕΔΑΔ προχώρησε μάλιστα και υπέδειξε πως δεν έγινε οποιαδήποτε προσπάθεια να ανιχνευθεί άλλη πιθανή αιτία θανάτου. Αντί αυτού, το πόρισμα για την αιτία θανάτου στηρίχθηκε μόνο στην εικασία και γνώμη του κου Π. Σταυριανού ως προς την αιτία θανάτου.

Οι δε κατονομαζόμενες παραλείψεις, όπως ανέφερε το ΕΔΑΔ, υπονόμευσαν την αληθοφάνεια των πορισμάτων της αρχικής έρευνας και τροφοδότησαν τις υποψίες της οικογένειας για συγκάλυψη. Μια πιο προσεκτική και ενδελεχής συλλογή αποδεικτικών στοιχείων θα μπορούσε να είχε ρίξει φως σε ορισμένες κρίσιμες πτυχές της υπόθεσης.

Παραθέτω παρακάτω σχετική περικοπή από την απόφαση του ΕΔΑΔ:

’’146. In this connection, the Court observes that it emerges from the case-file that the entire initial police investigation was from the very beginning conducted on the premise that this was a simple case of an unnatural death and that Mr Nicolaou had most likely taken his own life, never seriously questioning this premise or endeavouring to verify any other possible scenario (see paragraphs 41, 43 και 67 above). As a consequence, the investigation was not carried out by experienced criminal police investigators with forensic experience and the line of investigation was limited, leading to oversights and, as many questions were left unanswered, a tenuous conclusion.

147. The Court takes note of the omissions in this initial investigation as pinpointed by the investigators appointed by the Council of Ministers in their report of 21 December 2012, and which they attributed to the police and the forensic pathologist, P.S. These included, inter alia, the failure to immediately take sufficient measures to adequately protect the area where Mr Nicolaou’s body had been found in order to limit contamination of the scene; to carry out a thorough examination of the scene; the unmeticulous collection of evidence and the failure to gather certain items of evidence, such as DNA samples from Mr Nicolaou’s car and personal belongings, namely, his glasses, wrist watch, wallet and clothes and to test the vomit found next to him as well as the sand and water found in his mouth; and the failure to investigate the provenance of the beers that Mr Nicolaou had drunk (see paragraph 67 above).

148. Moreover, although the allegations, in particular those of the first applicant, concerning the treatment meted out to Mr Nicolaou in the camp by his fellow soldiers, were looked into by the police during the initial investigation, as the investigators pointed out, statements had not been taken from all the soldiers serving in Mr Nicolaou’s squadron (see paragraph 67 above). Furthermore, as admitted by the Attorney General, the conduct of the army officers as such during the period of Mr Nicolaou’s military service and, particularly, at the time preceding his death had not been investigated (see paragraph 55 above). Indeed, the initial police report did not even mention the problems faced by Mr Nicolaou in the army (see paragraph 26 above), never mind whether they could have had any link to his death.

149. These omissions undermined the plausibility of the findings of the initial investigation. They also fuelled the applicants’ suspicions of a cover‑up. A more careful and thorough collection of evidence could have shed light on the circumstances surrounding some crucial aspects of the case, clarified certain matters, given less ground for misgivings and avoided the need for further investigations’’.

Μετά την έκδοση της απόφασης του ΕΔΑΔ, η οικογένεια αιτήθηκε στις 19/02/2020 επανάνοιγμα της τελευταίας θανατικής ανάκρισης. Ο Γενικός Εισαγγελέας προφανώς συμμορφούμενος με την απόφαση του ΕΔΑΔ δεν έφερε ένσταση στην έκδοση διατάγματος επανανοίγματος, το οποίο εκδόθηκε στις 26/02/2020. Ο Γενικός Εισαγγελέας προχώρησε μάλιστα στο διορισμό ανεξάρτητων ποινικών ανακριτών για να διεξάγουν νέα έρευνα αναφορικά με τις συνθήκες θανάτου του αποβιώσαντος.

Μετά το διάταγμα επανανοίγματος, εκδόθηκε διάταγμα εκταφής στις 09/12/2020 και διάταγμα στις 26/01/2021 ως τροποποιήθηκε στις 12/02/2021 για μεταφορά του υοειδούς οστού του αποβιώσαντος για εξιδεικευμένες εξετάσεις στο εξωτερικό.

Οι πιο πάνω ενέργειες του Γενικού Εισαγγελέα για επανεξέταση της υπόθεσης έγιναν προφανώς για να συμμορφωθούν τα αρμόδια όργανα της Κυπριακής Δημοκρατίας με την απόφαση του ΕΔΑΔ, ως η υποχρέωση τους. Προφανώς, είναι γι᾽ αυτό το λόγο που ο Γενικός Εισαγγελέας ανέθεσε την έρευνα της υπόθεσης όχι στην αστυνομία, η οποία προέβη στην αρχική έρευνα για τα αίτια θανάτου του αποβιώσαντος, αλλά σε ανεξάρτητους ποινικούς ανακριτές.

Όπως αποφάσισε όμως το ΕΔΑΔ στην προαναφερόμενη απόφαση του, η αρχική έρευνα της αστυνομίας για τα αίτια θανάτου του αποβιώσαντος βασίστηκε στα ευρήματα του κου Π. Σταυριανού. Επομένως, ο κος Π. Σταυριανός συμμετείχε μαζί με την αστυνομία στην αρχική έρευνα, την οποία έρευνα το ΕΔΑΔ χαρακτήρισε συνολικά ως πλημμελή και γι᾽ αυτό αποδέχθηκε την προσφυγή των συγγενών του αποβιώσαντος.

Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ) αποτελεί μέρος του Κυπριακού Δικαίου με βάση το Ν. 39/1962 που κύρωσε τη Σύμβαση (ο περί της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως διά την Προάσπισιν των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Κυρωτικός) Νόμος του 1962) και σύμφωνα με το Άρθρο 169 του Συντάγματος έχει αυξημένη ισχύ έναντι οποιουδήποτε ημεδαπού νόμου. Η Κυπριακή Δημοκρατία δεσμεύεται από τις διατάξεις της ΕΣΔΑ. Περαιτέρω η Κυπριακή Δημοκρατία αποδέκτηκε τη δικαιοδοσία του ΕΔΑΔ. Ως εκ τούτου, οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ που αφορούν την Κυπριακή Δημοκρατία έχουν δεσμευτική ισχύ. Σύμφωνα με το άρθρο 46 της ΕΣΔΑ, η Κύπρος έχει καθήκον και υποχρέωση να συμμορφώνεται με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ. Η υποχρέωση τούτη δεν περιορίζεται στην καταβολή χρηματικής αποζημίωσης στα θύματα της παραβίασης των σχετικών διατάξεων της ΕΣΔΑ αλλά εκτείνεται και στη λήψη μέτρων για την αποκατάσταση της παραβίασης στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό. Οι αποφάσεις του ΕΔΑΔ είναι δεσμευτικές για όλα τα όργανα και θεσμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους και στο πεδίο που τους αφορά. Συνεπώς, τα Δικαστήρια της χώρας μας έχουν υποχρέωση και καθήκον να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ.

Σχετική με τα πιο πάνω είναι η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις Πολιτικές Εφέσεις Σοφοκλή Ρωτού, ως γραμματέα που εκπροσωπεί τα μέλη της Λέσχης Ιπποδρομιακής Αρχής Κύπρου και Ελένης Γεωργίου κ.α (2004) 1 Α.Α.Δ. 1377 (απόφαση ημερ. 20/07/2004).Ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου Χρ. Αρτεμίδης (Σύνθεση Α.Δ: Αρτεμίδης Πρ., Καλλής και Κραμβής) είπε χαρακτηριστικά τα εξής:

«Και οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν τη χώρα μας, είναι για μας δεσμευτικές. Επιπλέον, πρέπει να αποτελούν προς τα Δικαστήρια μας την υπόδειξη της ορθής πορείας της δίκης. Με τις πιο πάνω σκέψεις καταλήγουμε πως οι δίκαιες θεραπείες που πρέπει να δώσουμε είναι: (α) η απόρριψη και των δύο εφέσεων, χωρίς οποιαδήποτε διαταγή για έξοδα, και (β) ο απαράδεκτος ορισμός της υπόθεσης σε τόσο μακρά ημερομηνία πρέπει να διορθωθεί. Δίδονται οδηγίες όπως η υπόθεση οριστεί τον ερχόμενο Σεπτέμβρη, μετά τη λήξη των δικαστικών θερινών διακοπών. Το Δικαστήριο οι δικηγόροι και διάδικοι αναμένεται να δείξουν κατανόηση και αίσθημα ευθύνης έναντι των αρχών, που όλοι είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόζουμε».

Στην υπό εξέταση υπόθεση, το ΕΔΑΔ με την απόφαση του για την οποία γίνεται μνεία πιο πάνω, σημειώνει τις πλημμελείς και ελλιπείς ενέργειες που ακολούθησε η αστυνομία που θεώρησε την υπόθεση ως απλή συνήθη περίπτωση αφύσικου θανάτου. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι το ΕΔΑΔ υπέδειξε επιπλέον πως δεν έγινε καμία προσπάθεια διερεύνησης άλλων αιτιών που προκάλεσαν το θάνατο στον αποβιώσαντα.

Στο σκεπτικό της απόφασης του ΕΔΑΔ διαφαίνονται και οι κατευθύνσεις που θα έπρεπε να ακολουθηθούν για την εμπεριστατωμένη διερεύνηση της υπόθεσης. Προφανώς είναι γι᾽ αυτό το λόγο που εκδόθηκαν τα διατάγματα εκταφής και μεταφοράς του υοειδούς οστού για εξιδεικευμένες εξετάσεις στο εξωτερικό. Το υοειδές οστό έχει εξεταστεί από τον Δρ. Εμμανουήλ Αγαπητό ο οποίος διορίστηκε από τον Γενικό Εισαγγελέα και την Δρ. Καραγιάννη η οποία διορίστηκε από την οικογένεια. Οι εμπειρογνώμονες αυτοί εξέτασαν το υοειδές οστό μετά την εκταφή και θεωρώ πως η μαρτυρία τους είναι ουσιαστική και πρέπει να παρουσιαστεί στο Δικαστήριο.

Αναφορικά με την εισήγηση της κας Ξενοφώντος ότι ο κος Π. Σταυριανός ήταν παρών κατά την εκταφή, εξέταση, καταγραφή και αξιολόγηση των σκελετικών κακώσεων του αποβιώσαντος και ότι γι᾽ αυτό το λόγο πρέπει να δώσει μαρτυρία, παρατηρώ από τα τεκμήρια που έχουν κατατεθεί ήδη ενώπιον μου από την Εισαγγελία, πως εκτός από τη φυσική του παρουσία, ο κος Π. Σταυριανός δεν είχε οποιοδήποτε άλλο ρόλο στην εξέταση των οστών κατά την εκταφή. Ήταν απλώς παρατηρητής.

Τούτο καταδεικνύεται από τα τεκμήρια που κατέθεσε ο Υπαστυνόμος Μενέλαος Αντωνίου ο οποίος κλήθηκε ως μάρτυρας από την Εισαγγελία. Αναφέρομαι ειδικά στην κατάθεση του Αστυνομικού Γιάννου Ορφανού ο οποίος ήταν ο αστυνομικός που συμπλήρωνε το ημερολόγιο ενεργείας κατά τη διαδικασία της εκταφής και εξέτασης των οστών στις 18/12/2020 (Τεκμήριο 5, Έγγραφο με αύξων αριθμό 51) καθώς επίσης και στο ημερολόγιο ενεργείας 18/12/2020 (Τεκμήριο 5, Έγγραφο με αύξων αριθμό 53). Στην κατάθεση του, ο Γιάννος Ορφανός, αναφέρει πως παρόντες κατά τη συλλογή και εξέταση των οστών ήταν οι ιατροδικαστές Μάριος Ματσάκης, Φίλιππος Κουτσάφτης και Σωκράτης Τσαντίρης εκ μέρους της οικογένειας του θανόντα και οι ιατροδικαστές Νικόλας Χαραλάμπους και Σοφοκλής Σοφοκλέους εκ μέρους της Δημοκρατίας. Επίσης παρών ήταν και ο κος Π. Σταυριανός «ο οποίος αναγραφόταν στο διάταγμα μεταθανάτιας εξέτασης μετά από δική του επιθυμία», όπως αναφέρει ο Γιάννος Ορφανός.Συνεχίζοντας αναφέρει, πως όταν τελείωσε η εξέταση, όλα όσα καταγράφησαν στο ημερολόγιο ενεργείας, υπογράφτηκαν από όλους τους προαναφερόμενους ιατροδικαστές εκτός από τον ιατροδικαστή κον Π. Σταυριανό ο οποίος ήταν στην εξέταση ως«παρατηρητής».

Το διάταγμα που εκδόθηκε από τον Θανατικό Ανακριτή – Δικαστή του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού επέτρεπε στον κον Π. Σταυριανό να παρευρίσκεται στη διαδικασία εκταφής και να επιθεωρήσει και να ετοιμάσει την έκθεση του αν επιθυμούσε. Όπως όμως προανέφερα, ο κος Π. Σταυριανός δεν είχε οποιοδήποτε ρόλο στη διαδικασία κατά την εκταφή. Ο ρόλος του κου Π. Σταυριανού για τη διερεύνηση των αιτιών θανάτου του αποβιώσαντος εξαντλήθηκε με την αυτοψία και νεκροψία που διενεργήθηκε το 2005 και με τη σύνταξη της ιατροδικαστικής του έκθεσης 9 μήνες μετά, η οποία έκθεση βρίσκεται ήδη κατατεθειμένη ως τεκμήριο στο φάκελο του Δικαστηρίου.

Για τους λόγους που προανέφερα δεν επιτρέπεται η κατάθεση του Τεκμηρίου Β προς Αναγνώριση ως Τεκμήριο στη διαδικασία.

Αποκλείω δε ως μάρτυρα τον κον Π. Σταυριανό στη διαδικασία για τους λόγους που εξήγησα πιο πάνω και που αφορούν την υποχρέωση του Δικαστηρίου για συμμόρφωση με την απόφαση του ΕΔΑΔ.

Αυτά που ανέφερα σχετικά με την παρουσία του κου Π. Σταυριανού κατά την εκταφή είναι παρατηρήσεις στις εισηγήσεις της κας Ξενοφώντος ως προς το ζήτημα αυτό. Τα σχόλια μου αυτά, δεν έχουν καμία επίπτωση στη βασική σκέψη της απόφασης μου ως έχει τεθεί πιο πάνω, για τον αποκλεισμό του κου Π. Σταυριανού, ως μάρτυρα στη διαδικασία».