Οι Χούθι φέρνουν αυξήσεις τιμών στην Κύπρο - Το παγκόσμιο εμπόριο «πνίγεται» στην Ερυθρά Θάλασσα

Σοβαρά προβλήματα στο παγκόσμιο εμπόριο προκαλεί η κρίση που ξέσπασε στην Ερυθρά Θάλασσα με τις επιθέσεις των ανταρτών Χούθι της Υεμένης κατά εμπορικών πλοίων που πραγματοποιούν τα δρομολόγια Ασίας - Δύσης και διέρχονται τη Διώρυγα του Σουέζ. Ήδη τέσσερις από τις πέντε μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες του κόσμου -η δανέζικη Maersk, η γερμανική Hapag-Lloyd, η γαλλική CMA CGM και η ιταλοελβετική MSC- ανακοίνωσαν τη διακοπή της ναυσιπλοΐας μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, ενώ την ίδια απόφαση έλαβε την περασμένη Δευτέρα και ο πετρελαϊκός γίγαντας BP. Η Διώρυγα του Σουέζ αποτελεί βασική εμπορική αρτηρία, αφού το 10% με 12% του παγκόσμιου εμπορίου διέρχεται από εκείνο το σημείο, που σημαίνει ότι γύρω στα 50 πλοία περνούν κάθε μέρα από το συγκεκριμένο κανάλι μεταφέροντας φορτίο αξίας 3 έως 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μέχρι την περασμένη Τετάρτη υποχρεώθηκαν να αλλάξουν δρομολόγιο και να κάνουν τον γύρο της Αφρικής 103 πλοία που μεταφέρουν κοντέινερ. Αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά, σύμφωνα με τον Όμιλο Kuehne & Nagel, μία από τις κορυφαίες εταιρίες Logistics παγκοσμίως. Η ανώτερη σύμβουλος της MDS Transmodal Antonella Teodoro δήλωσε ότι το συνολικό φορτίο που εκτρέπεται ανέρχεται σε 35 δισεκατομμύρια δολάρια.

Μεταφορικά κόστη

Οι χώρες που θα επηρεαστούν περισσότερο είναι αυτές της Ανατολικής Μεσογείου, δήλωσε στον «Π» ο γενικός γραμματέας του ΚΕΒΕ Μάριος Τσιακκής, λέγοντας ότι τα πλοία από Κίνα, Ινδία και άλλες χώρες της Άπω Ανατολής διέρχονται τη Διώρυγα του Σουέζ για να παραδώσουν εμπορεύματα στα λιμάνια των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Ακολούθως, κατευθύνονται στα υπόλοιπα λιμάνια της Δυτικής Μεσογείου για να βγουν από τα Στενά του Γιβραλτάρ και να κατευθυνθούν προς τη Γερμανία, τη Βρετανία και άλλες χώρες του Βορρά. «Με αυτήν την αρνητική εξέλιξη», όπως είπε, «υποχρεώνονται να κατευθυνθούν προς το λιμάνι του Κέιπ Τάουν και να κάνουν τον γύρο της Αφρικής για να εισέλθουν στη Μεσόγειο από τα Στενά του Γιβραλτάρ. Άρα μεγαλώνει το δρομολόγιο των πλοίων, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το κόστος μεταφοράς. Ήδη το μεταφορικό κόστος για το 20ποδο κοντέινερ αυξήθηκε κατά 500 δολάρια περίπου και από 1.850 δολάρια θα φτάσει τα 2.350. Ενώ το μεταφορικό κόστος για 40ποδο κοντέινερ θα αυξηθεί κατά 1.000 δολάρια και από 2.250 θα φτάσει τα 3.250 δολάρια». Ο κ. Τσιακκής ανέφερε ότι μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο το μεταφορικό κόστος. «Το 20ποδο κοντέινερ», είπε, «υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί κατά 1.000 δολάρια και το 40ποδο κατά 2.000 δολάρια».

Ο γ.γ. του ΚΕΒΕ επεσήμανε το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα εμπορικά πλοία πραγματοποιούν 4-5 δρομολόγια τον χρόνο και κάθε δρομολόγιο διαρκεί περίπου 2 έως 3 μήνες. «Συνεπώς», πρόσθεσε, «με τις καθυστερήσεις που θα προκαλέσει η επαναδρομολόγηση των εμπορικών πλοίων, τα δρομολόγια θα μειωθούν σε 2-3 τον χρόνο και άρα θα υπάρξει νέα αύξηση στα μεταφορικά κόστη, αφού τα πλοία που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια θα πρέπει να καλύψουν τα έξοδά τους με λιγότερα δρομολόγια».

Ερωτηθείς εάν η αύξηση στα κόστη μεταφοράς θα προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στον πληθωρισμό, ο κ. Τσιακκής είπε πως σίγουρα το μεταφορικό κόστος θα μετακυλιστεί στα εισαγόμενα προϊόντα και άρα θα υπάρξουν αυξήσεις τιμών και πληθωριστικές πιέσεις.

Καθυστερήσεις

Ο κ. Τσιακκής επεσήμανε ακόμα έναν αρνητικό παράγοντα που δημιουργεί η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, λέγοντας ότι θα υπάρξει μεγάλη καθυστέρηση στην παράδοση των εμπορευμάτων. Ερωτηθείς εάν θα υπάρξουν ελλείψεις προϊόντων τις ημέρες των εορτών, ο κ. Τσιακκής απάντησε ότι δεν θα εμφανιστούν τέτοια προβλήματα διότι τα περισσότερα φορτία έχουν ήδη φτάσει στον προορισμό τους. «Εάν όμως», είπε, «παραταθεί και εδραιωθεί αυτή η κατάσταση, τότε τα επόμενα φορτία θα σημειώσουν καθυστέρηση που θα κυμαίνεται μεταξύ 25 και 30 ημερών και το πρόβλημα θα αρχίσει να παρατηρείται από τον Ιανουάριο και μετά». Ξεκαθάρισε δε ότι από τις καθυστερήσεις θα επηρεαστούν εισαγόμενα προϊόντα από χώρες της Ασίας όπως η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ινδία. Πρόκειται, τόνισε, για ηλεκτρονικά και φαρμακευτικά προϊόντα, έπιπλα, ρούχα, παιχνίδια, αυτοκίνητα κ.λπ. Ήδη η σουηδική ΙΚΕΑ έχει προειδοποιήσει για καθυστερήσεις και ελλείψεις προϊόντων το επόμενο διάστημα.

Πληθωρισμός

Ο κίνδυνος της αύξησης των τιμών και κατ’ επέκταση του πληθωρισμού είναι υπαρκτός. Δεν είναι μόνο τα μεταφορικά κόστη σε εισαγόμενα προϊόντα κατανάλωσης αλλά και η αύξηση στις τιμές των καυσίμων και των πρώτων υλών. Μεγαλύτερα δρομολόγια για τα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν αργό πετρέλαιο στην Ευρώπη από τη Μέση Ανατολή συνεπάγονται αύξηση τιμών και στα διυλισμένα καύσιμα που προμηθεύονται οι εταιρείες πετρελαιοειδών στην Κύπρο για καύσιμα κίνησης.

Πάντως, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ιρλανδίας και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Φίλιπ Λέιν δήλωσε την περασμένη Τετάρτη ότι δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο αν οι επιθέσεις σε πλοία θα επηρεάσουν τον πληθωρισμό και προς ποια κατεύθυνση, ενώ διίστανται οι απόψεις των αναλυτών για το μέγεθος των ανατιμήσεων που θα προκαλέσουν οι επαναδρομολογήσεις πλοίων που μεταφέρουν κοντέινερ και καύσιμα. Για παράδειγμα, η Goldman Sachs εκτιμά ότι δεν θα υπάρξουν μεγάλες επιπτώσεις στις τιμές του αργού και του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τη διακοπή των ενεργειακών ροών στην Ερυθρά Θάλασσα. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, μια παρατεταμένη ανακατεύθυνση και των 7 εκατομμυρίων βαρελιών αργού πετρελαίου που περνούν καθημερινά από τη διώρυγα του Σουέζ θα προκαλούσε αύξηση στις τιμές του αργού σε σχέση με τις μακροπρόθεσμες τιμές κατά 3-4 δολάρια ανά βαρέλι.

Επιτόκια

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τα κυπριακά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις είναι τα δανειστικά επιτόκια. Ήδη η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου έχει προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο ενός νέου κύματος αυξήσεων των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην έκθεση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας για το 2022, που εξέδωσε την περασμένη Δευτέρα και δεν λάμβανε υπόψη το πρόβλημα που δημιουργήθηκε στην Ερυθρά Θάλασσα. Συνεπώς, ο κίνδυνος για την κυπριακή και την ευρωπαϊκή οικονομία αφορά την πιθανότητα αύξησης του πληθωρισμού ο οποίος δεν θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να λάβει αποφάσεις για μείωση των επιτοκίων. Σε μια τέτοια περίπτωση, αυξάνεται η πιθανότητα να κοκκινίσουν και πάλι τα δάνεια αρκετών κυπριακών επιχειρήσεων και νοικοκυριών.

Συμμαχία 10 χωρών

Οι αρνητικές συνέπειες της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα έχουν διεθνή αντίκτυπο και θορύβησαν πάρα πολλά κράτη. Μάλιστα, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν ανακοίνωσε τη Δευτέρα τον σχηματισμό συμμαχίας 10 χωρών για την αντιμετώπιση των επιθέσεων των Χούθι της Υεμένης εναντίον πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα. Πέραν των ΗΠΑ, στη συμμαχία συμμετέχουν η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Μπαχρέιν, ο Καναδάς, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Ισπανία και οι Σεϋχέλλες. Ενώ την Πέμπτη ο Έλληνας υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας ανακοίνωσε πως η Ελλάδα θα αποστείλει φρεγάτα στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας, στο πλαίσιο της διεθνούς ναυτικής επιχείρησης «Prosperity Guardian».

Ποιοι είναι οι Χούθι

Οι σιίτες αντάρτες της Υεμένης έλαβαν το όνομά τους από τον Χουσεΐν αλ Χούθι, ο οποίος υπήρξε ηγέτης ενός θρησκευτικού κινήματος αναβίωσης του ζαϊδισμού, που αποτελεί υποκατηγορία του σιιτικού ισλάμ. Οι ζαΐδηδες είχαν την εξουσία στην περιοχή της Υεμένης για πολλούς αιώνες ώσπου ανατράπηκαν από το σουνιτικό καθεστώς που ιδρύθηκε μετά τον εμφύλιο του 1962. Έτσι προέκυψε το κίνημα Αλ Χούθι, το οποίο αντιστάθηκε στον σουνισμό και τις ιδέες των Ουαχαμπιστών από τη Σαουδική Αραβία. Το σουνιτικό καθεστώς υποστήριξε την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ και ήρθε σε διάσταση με την κοινή γνώμη της Υεμένης, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον Χουσεΐν αλ Χούθι να εκμεταλλευτεί τη δημόσια οργή και να διοργανώσει μαζικές διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος. Τελικά, οι κυβερνητικές δυνάμεις σκότωσαν τον Αλ Χούθι τον Σεπτέμβριο του 2004, όμως το ομώνυμο κίνημα συνέχισε τη δράση του, και μετά την Αραβική Άνοιξη, το 2011, επέκτεινε τον έλεγχό του σε πολλές περιοχές όπως η βόρεια επαρχία Saada. Έτσι, στην Υεμένη μαίνεται ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ του καθεστώτος που στηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία και των ανταρτών Χούθι οι οποίοι τυγχάνουν της υποστήριξης του σιιτικού Ιράν.

Ιράν

Οι Χούθι αποτελούν μία από τις τρεις πιο ισχυρές πολιτοφυλακές που στηρίζει το Ιράν. Οι υπόλοιπες δύο είναι η Χαμάς στη Γάζα και η Χεζμπολάχ στον Λίβανο.

Σύμφωνα με έκθεση του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών του 2021, το Ιράν προμήθευσε τους Χούθι με όπλα, θαλάσσιες νάρκες, βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ και μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones). Στρατιωτικό εξοπλισμό που οι Χούθι χρησιμοποιούν κατά του Ισραήλ μετά την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης στη Γάζα. Μάλιστα, επικαλούνται την εμπόλεμη κατάσταση στη Γάζα, πραγματοποιώντας επιθέσεις κατά πλοίων που εκτελούν δρομολόγια διά μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, προβάλλοντας το αίτημα της παύσης των ισραηλινών βομβαρδισμών και επιχειρήσεων. Όμως, πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι Χούθι χρησιμοποιούν το Παλαιστινιακό Ζήτημα για να ενισχύσουν και να νομιμοποιήσουν την παρουσία τους στο εσωτερικό, με στόχο να ελέγξουν περισσότερα εδάφη της Υεμένης και να πάρουν τον έλεγχο της χώρας.