Ο σκηνοθέτης Πανίκος Χρυσάνθου παρουσιάζει στην Πάφο τις «100 καλύτερες ταινίες του κόσμου»

To ντεπούτο της στην Πάφο έκανε η Κινηματογραφική Λέσχη. Πρόκειται για μια πρωτοποριακή πολιτιστική δραστηριότητα που ξεκίνησε ήδη με προβολές καλών ταινιών, εισηγήσεις και συζητήσεις. Τη δραστηριότητα αυτή αναλαμβάνουν ο Δήμος Πάφου και η Κυπριακή Ταινιοθήκη που στόχο έχουν να προσφέρουν στο κοινό της Πάφου την απόλαυση διάσημων ταινιών που αποτελούν κινηματογραφικά έργα τέχνης αλλά και προβληματισμό.

Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Πανίκο Χρυσάνθου φιλοδοξείται να παρουσιαστούν οι 100 καλύτερες ταινίες του κόσμου, μια επιλογή που έκανε ο ίδιος.

Οι προβολές γίνονται κάθε Τρίτη στις 7:30 μμ στον κινηματογράφο Αττικόν και η είσοδος είναι δωρεάν, ενώ όλες οι ταινίες είναι στην πρωτότυπη γλώσσα και έχουν ελληνικούς υπότιτλους. Ο κ. Χρυσάνθου είπε στο ΚΥΠΕ πως έχει εμπειρία σχεδόν πενήντα χρόνων στον χώρο, ξεκινώντας με προβολές στην Λευκωσία και ευχαρίστησε τον Δήμαρχο Πάφου Φαίδωνα Φαίδωνος για την άμεση ανταπόκρισή του στο θέμα αυτό.

Πρόσθεσε πως η Κυπριακή Ταινιοθήκη είναι ένα σωματείο που υφίσταται από το 1980, συγκεντρώνει ταινίες από το 1980 και έχει στην κατοχή της 600 ταινίες σε ρολά – φιλμ τα οποία είναι αποθηκευμένα σήμερα στην Πελαθούσα της Πάφου.

Σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ ο κ. Χρυσάνθου ανέφερε πως το κύριο χαρακτηριστικό της τέχνης είναι η ανθρωπιά. Εγώ είπε, «έκανα έναν κατάλογο με τις 100 καλύτερες ταινίες» σημειώνοντας πως τελικά «επέλεξε πέρα των 130 ταινιών με προσωπική επιλογή».

Στην ζωή του, πρόσθεσε, έχει δει πάρα πολλές ταινίες, ενώ όταν ήταν φοιτητής έβλεπε δύο ταινίες την ημέρα. Ανέφερε πως στα τέσσερα χρόνια ως φοιτητής πρέπει να είδε περίπου 4.000 ταινίες, σημειώνοντας ότι υπήρχε και περίοδος που έβλεπε πέντε με έξι ταινίες ημερησίως. Το 90% της παγκόσμιας παραγωγής καλών ταινιών πρέπει να τις είδα, είπε χαρακτηριστικά.

Με λύπη αναφέρεται στο γεγονός ότι το μεγάλο αρχείο του καταστράφηκε την περίοδο της μεγάλης πυρκαγιάς που έπληξε και την Πελαθούσα , όμως τόνισε προσπαθεί αυτή τη συλλογή να την ξαναδημιουργήσει.

Η επιλογή των ταινιών εκτιμά βασίζεται στην «ανθρωπιά» σημειώνοντας πως το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η «ανθρωπιά». Αν πάρουμε τον Όμηρο που θεωρείται ο πιο μεγάλος ποιητής του κόσμου όχι μόνο για την ποίηση αλλά και για τη λογοτεχνία, με την περιγραφή των πολέμων βασικό στοιχείο του είναι η ανθρωπιά. Το ίδιο συμβαίνει με τις ταινίες του Τσάρλι Τσάπλιν, του Αλέν Ρενέ και του Ίνγκμαρ Μπέρκμαν αφού σ’ όλους υπάρχει το ανθρώπινο στοιχείο συμπλήρωσε.

Η επιλογή απλώνεται παντού, και τα κριτήρια του, σημείωσε ο κ. Χρυσάνθου εστιάζονται σ’ όλον τον κόσμο από την Κίνα, την Ιαπωνία, την Ευρώπη και από όλες τις χώρες, την Ελλάδα, την Αμερική, την Ιταλία, την Γερμανία κλπ.

Ήδη σύμφωνα με τον κ. Χρυσάνθου έχει παρουσιαστεί η ιαπωνέζικη αριστουργηματική ταινία υπό τον τίτλο «Ugetsu Monogatari», του Kenzi Mizogushi, που αναφέρεται στον πόλεμο αλλά και στις επιπτώσεις του στον απλό άνθρωπο.

Η ταινία συνέχισε διαδραματίζεται, σ’ ένα χωριό της μεσαιωνικής Ιαπωνίας, η οποία σπαράσσεται από εμφύλιους πολέμους, όταν δύο αδέρφια νομίζουν ότι τώρα είναι η ευκαιρία τους να πραγματοποιήσουν τα όνειρα τους. Ο πρώτος, που είναι ένας φτωχός αγγειοπλάστης, ονειρεύεται καλλιτεχνική δόξα και πλούτη. Ο άλλος θέλει να γίνει ένδοξος σαμουράι. Βάζουν τη δική τους ζωή και τη ζωή των οικογενειών τους σε κίνδυνο για να καταλάβουν στο τέλος σε ποια τρελή και επώδυνη δίνη μπήκαν.

Ακολούθησε συνέχισε η ταινία «Διαζύγιο αλά ιταλικά», που είχε γυριστεί το 1962, σε σκηνοθεσία του Πιέτρο Τζέρμι. Όπως μας λέει ο κ. Χρυσάνθου, το σενάριο έγραψε ο ίδιος ο Τζέρμι σε συνεργασία με τους Έννιο Ντε Κοντσίνι, Αλφρέντο Τζαννέττι και Ατζένορε Ινκρότσι, έχοντας ως πηγή έμπνευσης το μυθιστόρημα του Τζοβάννι Αρπίνο, Un delitto d'onore.

Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι οι Μαρσέλλο Μαστρογιάννι, Ντανιέλλα Ρόκκα, Στεφανία Σαντρέλι, Λάντο Μπουτζάνκα και Λεοπόλντο Τριέστε. Η ταινία συμμετείχε στο Φεστιβάλ των Καννών το 1962 και βραβεύτηκε με Όσκαρ Πρωτότυπου Σεναρίου.

Σύμφωνα με τον κ. Χρυσάνθου, η ταινία σατιρίζει τις συνήθειες και τη νοοτροπία του ιταλικού νότου. Ο Φέφε, ένας πλούσιος Σικελός (Μαρσέλλο Μαστρογιάννι) βαρέθηκε τη γυναίκα του και θέλει να την απαλλαγεί για να παντρευτεί τη νεαρή και όμορφη εξαδέλφη του (Στεφάνια Σαντρέλλι). Ο ιταλικός νόμος, δεν επιτρέπει το διαζύγιο, αλλά δικαιολογεί το φόνο όταν διαπράττεται για ζητήματα τιμής. Ο Φέφε λοιπόν προσπαθεί να βρει εραστή για τη σύζυγό του για να την πιάσει στα πράσα, ενώ τον απατά, και να τη σκοτώσει.

Ο κ. Χρυσάνθου ανέφερε πως η ταινίες συνεχίστηκαν με την Σουηδική ταινία "έβδομη σφραγίδα", του Ingmar Bergman. Η μαυροφορεμένη φιγούρα του Θανάτου, που παίζει σκάκι με τον ιππότη-σταυροφόρο σε μια παραλία γράφτηκε στην ιστορία του κινηματογράφου. Γράφτηκαν αναρίθμητες κριτικές, δοκίμια, διατριβές, αναλύσεις και βιβλία γι αυτό το τόσο προσωπικό όσο και παγκόσμιο έργο του Ίγκμαρ Μπέρκμαν.

Οι υπόλοιπες 15 από τις 100 ταινίες είναι η αμερικάνικη ταινία «Πολίτης Κέιν», του Orson Welles που προβλήθηκε ήδη πρόσφατα. Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Πανίκκο Χρυσάνθου, υπάρχει παγκόσμια η ευρύτερη γνώμη ανάμεσα στους κινηματογραφικούς κριτικούς και τους σκηνοθέτες ότι ο «Πολίτης Κέιν» είναι η καλύτερη ταινία που έγινε ποτέ. Σύμφωνα με το σενάριο, ο μεγαλοεκδότης Τσαρλς Φόστερ Κέιν (Όρσον Γουέλς), ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους των ΗΠΑ κι ίσως και της υφηλίου, πεθαίνει. Η τελευταία λέξη που βγαίνει από τα χείλη του πριν ξεψυχήσει είναι η λέξη rosebud (μπουμπούκι τριανταφύλλου). Η είδηση του θανάτου του μεταδίδεται σε όλο τον κόσμο κι ένας δημοσιογράφος προσπαθεί να ανακαλύψει πληροφορίες για την ιδιωτική ζωή του Κέιν και προπάντων τη σημασία της τελευταίας του λέξης.

Στις 19 Δεκεμβρίου 2023 θα προβληθεί η Ιταλική ταινία « Κλέφτες ποδηλάτων», του Vittorio De Sica. Ο κ. Χρυσάνθου ανέφερε πως πρόκειται για μια απλή ταινία με ερασιτέχνες ηθοποιούς, από εκείνες που έφτιαξαν τον αποκαλούμενο ιταλικό νεορεαλισμό και που ωστόσο κατατάσσεται στις 10 καλύτερες ταινίες του κόσμου. Σύμφωνα με το σενάριο της ταινίας με το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η ανεργία μαστίζει την Ιταλία. Ένας άνεργος βιοπαλαιστής αναγκάζεται να βάλει σε υποθήκη ακόμα και τα σεντόνια του σπιτιού του, αφού η δουλειά που του προτείνουν (αφισοκολλητής), απαιτεί την ύπαρξη ενός ποδηλάτου. Για κακή του τύχη του κλέβουν το ποδήλατο την πρώτη κιόλας μέρα της δουλειάς του. Μαζί με το μικρό του γιο ξεκινούν την αναζήτηση του κλέφτη, που έκλεψε μαζί με το ποδήλατο και τις ελπίδες τους.

Η Κινηματογραφική Λέσχη υποδέχεται το νέο χρόνο με την ιταλική ταινία « Μίμης ο μεταλλουργός, πληγωμένος στην τιμή του», της Lina Wertmuller (Ιταλία). Ο κ. Χρυσάνθου ανέφερε πως πρόκειται για άλλη μια υποδειγματική ιταλική κωμωδία, αδυσώπητη στη σάτιρα των αντιφάσεων της ιταλικής κοινωνίας.

Ακολουθούν συνέχισε η αριστουργηματική ταινία Αντρέι Ρουμπλιόφ, του Andrej Tarkovski (Σοβιετική Ένωση). Πρόκειται για την ταινία που ακολουθεί το Ρώσσο αγιογράφο Αντρέι Ρουμπλιώφ σε έξι επεισόδια της ζωής του, που δείχνουν μέσα από ποιες οδυνηρές εμπειρίες, μέσα από πόση φτώχια, φθόνο, πολεμικές φρικαλεότητες και εξευτελισμούς διαμόρφωσε την τέχνη του αρνούμενος να ζωγραφίζει εικόνες της κόλασης, που σκοπό έχουν να φοβίζουν τους πιστούς, και ζωγραφίζοντας ανθρώπινες φιγούρες, που βγαίνουν από σκληρή πραγματικότητα της ζωής.

Η ιταλική ταινία «Ο Ρόκκο και τ’ αδέλφια του, του Luccino Visconti» επίσης συγκαταλέγεται στις προβολές. Σύμφωνα με το σενάριο, η Ροζάρια και οι 4 γιοι της μετακομίζουν στο Μιλάνο όπου ήδη ζει και εργάζεται ο μεγαλύτερος αδελφός τους. Τα παιδιά βρίσκουν δουλειές και η ζωή δείχνει να τους χαμογελά, έως ότου ο Σιμόν και αργότερα ο Ρόκκο θα κάνουν σχέση με την ίδια κοπέλα. Η πίκρα και η ζήλια θα ανάψει τις φλόγες της ανάμεσα στα δύο αδέλφια και θα διαλύσει το όνειρο της Ροζαλίας να κρατήσει ενωμένη την οικογένεια. Παίζουν οι Κατίνα Παξινού, Alain Delon, Renato Salvatori, Annie Girardot, Claudia Cardinale, Σπύρος Φωκάς.

Μέσα στις επιλογές του σκηνοθέτη είναι και η ισπανική ταινία «Βιριδιάνα», του Luis Bunuel. Η Βιριδιάνα, μια νεαρή δόκιμη καλόγρια, ενθαρρύνεται από την ηγουμένη της να αποδεχτεί την πρόσκληση του θείου της Δον Χάιμε και αποφασίζει να τον επισκεφτεί στο κτήμα του, παρά τις αρχικές επιφυλάξεις της. Όταν ο Δον Χάιμε βλέπει τη Βιριδιάνα εκπλήσσεται από την ομοιότητα που έχει με τη νεκρή σύζυγό του.

Ακόμη, περιλαμβάνεται η αμερικάνικη ταιανία « Σιωπηλός μάρτυρας" (Rear Window), του Alfred Hitchcock, που αναφέρεται σε έναν ριψοκίνδυνο φωτορεπόρτερ (Τζέιμς Στιούαρτ) ο οποίος βρίσκεται καθηλωμένος σε μια πολυθρόνα, με το πόδι στο γύψο, και σκοτώνει την ώρα του παρακολουθώντας από το παράθυρό του με τα κιάλια τις ζωές και τις συνήθειες των γειτόνων του στην πίσω αυλή του σπιτιού του. Σύντομα υποψιάζεται ότι ένας από τους γειτόνους του, ένας άνδρας που μένει στην απέναντι ακριβώς πολυκατοικία, σκότωσε τη γυναίκα του. Δεν έχει όμως αποδείξεις και κανείς δεν τον πιστεύει. Όντας όμως πεισματάρης προσπαθεί να εξιχνιάσει το έγκλημα με τη βοήθεια της αγαπημένης του (Γκρέις Κάλλι). Σύμφωνα με τον κ. Χρυσάνθου, πρόκειται για μια από τις καλύτερες χιτσκοκικές ταινίες, που πέραν από την «αγωνία» της πλοκής υποβάλλει επιπρόσθετες αναγνώσεις.

Στις επιλογές του σκηνοθέτη είναι και η γερμανική ταινία « Ο ουρανός πάνω από το Βερολίνο», του Wim Wenders . Έμπνευση της ταινίας είναι άγγελοι που ζωγραφίστηκαν στο τείχος του Βερολίνου. Δυο τέτοιοι αόρατοι άγγελοι, που ακούν τις επιθυμίες των ανθρώπων, ο Damiel και ο Cassiel, αναρωτιούνται και βασανίζονται: Πώς είναι άραγε να είσαι εφήμερος σε αυτόν τον πλανήτη; Πώς είναι να βιώνεις τραγωδίες και θριάμβους σε μια σύντομη ζωή, πώς κυλά άραγε ο χρόνος, όταν στο βάθος του δρόμου υπάρχει μόνο το σκοτάδι. Η ταινία γυρίστηκε στο διχοτομημένο Βερολίνο δυο χρόνια πριν πέσει το τείχος.

Ανάμεσα στις εκατό και ταινίες είναι και η Ιταλική ταινία La Strada, του Federico Fellini . Ο κ. Χρυσάνθου ανέφερε πως είναι η ιστορία της Τζελσομίνα που ζει σε μια έρημη, άγονη παραλία με τη χήρα μητέρα της και τα 6 μικρότερα αδέλφια της. Η μάνα της την πουλά σ’ ένα άξεστο γυρολόγο, τον Ζαμπανό, που η ατραξιόν του είναι να σπάει αλυσίδες με το δυνατό του στήθος. Η μητέρα της τον προειδοποιεί: Η Τζελσομίνα είναι λίγο «πειραγμένη στο μυαλό» - αφελής, αλαφροΐσκιωτη, βλέπει τον κόσμο με άλλα μάτια. Αυτόν δεν τον πειράζει. Μπορεί να μάθει κόλπα ακόμα και σ' έναν σκύλο. Κάπως έτσι, το αταίριαστο ζευγάρι ξεκινά μια οδύσσεια επιβίωσης και αυτογνωσίας στην φτωχική, εξαθλιωμένη, μεταπολεμική Ιταλία. Στο ρόλο του Ζαμπανό ο κορυφαίος ηθοποιός Άντονι Κουίν.

Επιπρόσθετα η Ιταλική ταινία «Το δεκαήμερο», του Pier Paolo Pazolini είπε ο κ. Χρυσάνθου είναι μια σειρά από πιπεράτες ιστορίες βασισμένες στο ομώνυμο βιβλίο του Βοκκάκιου, που το έγραψε στην αναγεννησιακή Φλωρεντία. Για τον Βοκκάκιο όλες οι απολαύσεις, οι τέρψεις και οι σεξουαλικοί στροβιλισμοί πρέπει να πραγματώνονται επί της γης. Σύμφωνα με τον κ. Χρυσάνθου, ο Παζολίνι απέδωσε κινηματογραφικά τις 9 από τις 100 τόσες ιστορίες του Βοκκάκιου φτιάχνοντας ένα ύμνο στη ζωή με «πονηρές» ιστορίες παπάδων, καλόγριων και απατημένων ζευγαριών.

Καταπληκτική ταινία χαρακτηρίζει ο Πανίκκος Χρυσάνθου και την Ιαπωνέζικη ταινία «Οι 7 σαμουράι», του Akira Kurosawa. Μοιάζει με γιαπωνέζικο γουέστερν, είναι όμως πολύ πιο ανθρώπινο και απολαυστικό από τα συνηθισμένα γουέστερν, όπως ανέφερε. Είναι συνέχισε, μια από τις πιο δημοφιλείς ιαπωνικές ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ, συναρπαστική και γεμάτη με απολαυστικό κι αυτοσαρκαστικό χιούμορ. Η ταινία επικεντρώνεται στην Ιαπωνία του 16ου αιώνα, όταν ένα χωριό ρημάζεται από τις λεηλασίες ληστών. Οι αγρότες αποφασίζουν να αναζητήσουν σαμουράι για να τους προστατεύσουν από μια επικείμενη επίθεση. Μια αποστολή τους πάει στην πόλη, ώστε να βρει τους σαμουράι. Τελικά, μετά από κόπο βρίσκουν επτά σαμουράι. Δεν τους ήταν εύκολο, γιατί δεν έχουν λεφτά να τους πληρώσουν, παρά μόνο τρεις φορές τη μέρα ένα πιάτο φαγητό. Αρκετοί σαμουράι που είναι εξαθλιωμένοι, δέχονται αυτήν την προσφορά. Κι αρχίζουν να ετοιμάζονται για τη μεγάλη μάχη: να καταστρώνουν σχέδιο, να οχυρώνουν το μέρος και να προετοιμάζουν και τους χωρικούς να λάβουν μέρος στην άμυνα.

Τέλος αναφέρθηκε και στην καλή Ιταλική ταινία «Αλοζανφάν, των αδελφών Taviani» με την επιβλητική μουσική του Έννιο Μορρικόνε με πρωταγωνιστή τον Μαρτζέλλο Μαστρογιάννι, ενώ ρόλο έχει και ο Σταύρος Τορνές. Η ταινία μιλά για τους ανθρώπους, που έχουν ένα ευγενή στόχο, μιαν ουτοπία και προδώνονται από τον ηγέτη τους, που έχει κουραστεί και σταδιακά καταρρέει. Η ιστορία της ταινίας διαδραματίζεται στην Ιταλία του 1816, στην εποχή της εξέγερσης του Γαριβάλδη. Όταν ο αριστοκρατικής καταγωγής Φλούβιο αφήνεται ελεύθερος από την φυλακή, ξανασυνδέεται με τους παλιούς, επαναστάτες συντρόφους του, που επιχειρούν να ξεσηκώσουν τους χωρικούς. Στην πορεία θα τους προδώσει, αφού αποφάσισε ν’ αλλάξει τρόπο ζωής και να ζήσει ήσυχα..

Ο Πανίκκος Χρυσάνθου είναι Κύπριος σκηνοθέτης και παραγωγός ντοκιμαντέρ, στον οποίο απονεμήθη το Βραβείο Ειρήνης Αμπντί Ιπεκτσί το 1997 για την ταινία του Το Τείχος μας. Πρόκειται για ελληνοτουρκικό βραβείο το οποίο απονέμεται ανά δύο χρόνια σε καλλιτέχνες, πολιτικούς και ακαδημαϊκούς από την Ελλάδα και την Τουρκία. Αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών με πτυχίο στη Φιλολογία και τη Φιλοσοφία. Εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτης και διευθυντής παραγωγής σε ελληνικές και κυπριακές ταινίες, προτού αρχίσει να παράγει τις δικές του.