Το όργιο παράνομων ενεργειών με σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις επιβεβαίωσε η έρευνα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στο πλαίσιο της διερεύνησης των καταγγελιών για εκτροπή νερού από τον Κούρη και μεταφορά του σε μη αδειούχες εγκαταστάσεις στην Τριμίκλινη. Από την έρευνα που διενεργήθηκε η Ελεγκτική Υπηρεσία επιβεβαίωσε την παράνομη εκτροπή νερού από τον ποταμό Κούρη, την ανέγερση και λειτουργία παράνομων εγκαταστάσεων ιχθυοκαλλιέργειας, κέντρου αναψυχής και χώρων διαμονής επισκεπτών, καθώς και το γεγονός ότι μέρος της ανάπτυξης επεμβαίνει παράνομα σε κρατική γη. Η ΕΥ διαπίστωσε επίσης ότι η χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας ιχθυοτροφείου στην κοινότητα Συλίκου (το τεμάχιο της ανάπτυξης γειτνιάζει μεταξύ των κοινοτήτων Τριμίκλινης - Συλίκου), κατά τρόπο παράνομο και η εξασφάλιση ευρωπαϊκών επιδοτήσεων ενέχει πιθανότητα διάπραξης απάτης. Ως εκ τούτου, η ΕΥ θα διαβιβάσει την έκθεσή της και στην Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τη δική της αξιολόγηση.
Επιπρόσθετα, η Ελεγκτική Υπηρεσία σημειώνει ότι κατόπιν αξιολόγησης των απόψεων όλων των αρμόδιων αρχών, προτίθεται να διαβιβάσει την υπόθεση στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς ώστε να εξετάσει κατά πόσο υπήρξε κατάχρηση εξουσίας ή άλλα αδικήματα διαφθοράς από οποιοδήποτε πρόσωπο. Σημειώνεται ότι η Αρχή κατά της Διαφθοράς έχει ήδη ξεκινήσει τη δική της έρευνα και η έκθεση της ΕΥ θα αποτελέσει ένα επιπρόσθετο στοιχείο στη διερεύνηση των καταγγελιών. Η Αρχή κατά της Διαφθοράς διόρισε τον πρώην δικαστή κ. Νίκο Γιαπανά ως ερευνώντα λειτουργό.
Από τον έλεγχο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας προέκυψαν τα πιο κάτων ευρήματα:
● Υδατοδεξαμενή άρδευσης, η οποία επιδοτήθηκε, κατά το 2012, από τον Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ), με ποσό ύψους €420.000, κατασκευάστηκε σε ιδιωτικό τεμάχιο στην κοινότητα Συλίκου, κατά παράβαση των όρων της εγκεκριμένης άδειας οικοδομής του 2009, με αποτέλεσμα να μην αποτελούσε αδειοδοτημένη ανάπτυξη ούτε κατά τον χρόνο επιδότησής της από τον ΚΟΑΠ, ούτε και κατά την πενταετή περίοδο της συμβατικής δέσμευσης του αιτητή. Επίσης, κατά τους επιτόπιους ελέγχους του ΚΟΑΠ και του Τμήματος Γεωργίας ως αναδόχου του ΚΟΑΠ, ο αιτητής φαίνεται να είχε αποκρύψει την Άδεια Ίδρυσης και Λειτουργίας Ιχθυοτροφείου που είχε εξασφαλίσει από το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών, που καταδεικνύει τη χρήση της υδατοδεξαμενής για ιχθυοκαλλιέργεια, αντί για άρδευση. Συνεπώς, το αιτητής εξασφάλισε ευρωπαϊκές επιδοτήσεις με τρόπο που ενέχει πιθανότητα διάπραξης απάτης.
● H Πολεοδομική Αρχή, κατά το 2017, εξέδωσε Γνωστοποίηση Αρνήσεως Χορηγήσεως Πολεοδομικής Άδειας για την πιο πάνω υδατοδεξαμενή άρδευσης, για την αλλαγή χρήσης της, σε άρδευση και ιχθυοκαλλιέργεια, για λόγους που αφορούσαν, μεταξύ άλλων (α) στη μη ειδική έκθεση ΤΑΘΕ/01/2023 2 υποβολή Προκαταρκτικής Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΠΕΕΠ) και στο ότι η αλλαγή αντιτίθεται στις πρόνοιες της Δήλωσης Πολιτικής για την Ύπαιθρο του 2014, σχετικές με την προστασίας της φύσης, του τοπίου και των δασών, (β) στο ότι η υδατοδεξαμενή απείχε μόλις 0-4,0μ από το αργάκι στο δυτικό σύνορο του τεμαχίου, αντί τουλάχιστον 4,50μ, από αυτό, και (γ) στο ότι με βάση το σχέδιο αποτύπωσης, η υδατοδεξαμενή διέφερε από αυτήν που εγκρίθηκε βάσει της άδειας οικοδομής, με αποτέλεσμα να αποτελεί ανάπτυξη η οποία δεν καλύπτεται με άδεια.
● Παρά τα πιο πάνω, και χωρίς να προκύπτουν νέα στοιχεία που να αιτιολογούν διαφοροποίηση από την πιο πάνω θέση, η Πολεοδομική Αρχή χορήγησε, κατά το 2020, πολεοδομική άδεια για υδατοδεξαμενή άρδευσης και ιχθυοκαλλιέργειας, για την ίδια ανάπτυξη, ασκώντας ειδική διακριτική ευχέρεια, χωρίς να τεκμηριώσει την απόφασή της. Η Άδεια Ίδρυσης και Λειτουργίας Ιχθυοτροφείου, την οποία το ΤΑΘΕ εξέδωσε και τροποποίησε παράνομα, καθώς και οι απόψεις του ίδιου του ΤΑΘΕ, αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα κατά τη λήψη της απόφασης της Πολεοδομικής Αρχής να χορηγήσει πολεοδομική άδεια. Άρα, η Πολεοδομική Αρχή βασίστηκε, για τη λήψη της απόφασής της, σε παράνομες ενέργειες του ΤΑΘΕ.
● Το ΤΑΘΕ, κατά την αρχική έκδοση, το 2011, της Άδειας Ίδρυσης και Λειτουργίας Ιχθυοτροφείου και τη μετέπειτα τροποποίηση και ανανέωσή της, στην κοινότητα Συλίκου, ενήργησε εκτός θεσμικού πλαισίου, αφού η ανάπτυξη δεν υποστηριζόταν από πολεοδομική άδεια και άδεια οικοδομής, σε αντίθεση με τις διατάξεις των περί Υδατοκαλλιέργειας Κανονισμών.
● Το ΤΑΘΕ γνώριζε τουλάχιστον από τον Απρίλιο 2019 ότι ο κάτοχος της πιο πάνω άδειας δραστηριοποιούνταν παράνομα στον τομέα της ιχθυοκαλλιέργειας, στην κοινότητα Τριμίκλινης, χωρίς ωστόσο να λάβει οποιαδήποτε μέτρα εναντίον του, ενώ παράνομα τροποποίησε και ανανέωσε την άδεια αυτή.
● Ο υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος κατά το 2017, ενέκρινε, στο πλαίσιο εξέτασης ιεραρχικής προσφυγής, την παραχώρηση άδειας υδροληψίας, για σκοπούς υδροδότησης των παράνομων εγκαταστάσεων του ιχθυοτροφείου στην κοινότητα Τριμίκλινης, χωρίς, ωστόσο, να τεκμηριώσει τους λόγους της απόφασής του. Στη συνέχεια, στη βάση της πιο πάνω έγκρισης, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων ενέκρινε, παράνομα, την ανάπτυξη πρόχειρης κατασκευής έργου εκτροπής από τον ποταμό, την τοποθέτηση πλαστικού αγωγού για τη μεταφορά του νερού, καθώς και τη μετέπειτα έκδοση άδειας συγκράτησης έργου και άδεια υδροληψίας.
● Συγγενής πρώτου βαθμού του αιτητή χρησιμοποιεί τεμάχια κρατικής γης στην κοινότητα Τριμίκλινης, για σκοπό άλλον από αυτόν για τον οποίον του εκμισθώθηκαν, τα οποία αποτελούν μαζί με μέρος του ποταμού Κούρη, και άλλα ακίνητα που ανήκουν στους δύο συγγενείς, μέρος της υπό αναφορά παράνομης ανάπτυξης/ επιχείρησης, όπου εκτρέφονται ψάρια σε ειδικές δεξαμενές και όπου έχουν κατασκευαστεί και λειτουργούν τεχνητή λίμνη, εστιατόριο, ξύλινα σπίτια για διαμονή και δωμάτια σάουνας. Για κανένα από τα έργα της ανάπτυξης αυτής δεν εξασφαλίστηκε οποιαδήποτε άδεια από τις αρμόδιες Αρχές, με αποτέλεσμα να προκληθεί μεγάλης κλίμακας επέμβαση εντός της ζώνης προστασίας του ποταμού Κούρη, μειώνοντας σημαντικά την παροχετευτικάτητά του.
● Tο Υφυπουργείο Τουρισμό δεν έχει προβεί σε καμία ενέργεια για τερματισμό της λειτουργίας του παράνομου κέντρου αναψυχής κατηγορίας εστιατορίου και των χώρων διαμονής επισκεπτών.
● Ο υδατοφράκτης Τριμίκλινης, ο οποίος ανήκει στο Αρδευτικό Τμήμα Τριμίκλινης και όχι στο ΤΑΥ, δεν φαίνεται να διαθέτει ικανοποιητικές ποσότητες νερού για τυχόν ανάγκες πυρόσβεσης.
Έρευνα για ξέπλυμα
Επειδή οι καταγγελίες που υποβλήθηκαν περιλάμβαναν και ισχυρισμούς για δραστηριότητες ξεπλύματος παράνομου χρήματος, η Ελεγκτική Υπηρεσία διαβίβασε το θέμα στη Μονάδα Καταπολέμησης Αδικημάτων Συγκάλυψης (ΜΟΚΑΣ). Η ΜΟΚΑΣ έχει ήδη ξεκινήσει την έρευνα των συγκεκριμένων καταγγελιών.
Άμεση άρση παρανομιών
Η Ελεγκτική Υπηρεσία τονίζει ότι οι αρμόδιες Αρχές του κράτους, ένεκα της αμέλειας ή μη σύννομων ενεργειών τους, ανέχτηκαν ή/και απέτυχαν από το να αποτρέψουν και στη συνέχεια να αποκαταστήσουν, την παράνομη εκτροπή νερού από τον ποταμό Κούρη, την ανέγερση και λειτουργία παράνομων εγκαταστάσεων ιχθυοκαλλιέργειας, κέντρου αναψυχής και χώρων διαμονής επισκεπτών και την παράνομη επέμβαση μέρους της ανάπτυξης σε κρατική γη και δημόσιο ποταμό. Καλεί, παράλληλα, όλες τις αρμόδιες Αρχές να εγκύψουν στα θέματα που παραμένουν σε εκκρεμότητα, ώστε αυτά να επιλυθούν το συντομότερο δυνατό. «Θεωρούμε ως εκ των ουκ άνευ την ανάγκη για άρση όλων των παρανομιών που εντοπίσαμε στο πλαίσιο του ελέγχου μας και ανάκληση των σχετικών αδειών, όπου αυτό κριθεί αναγκαίο, όπως και τη μελλοντική επίδειξη μηδενικής ανοχής σε τέτοια περιστατικά, ιδιαίτερα σε τόσο περιβαλλοντικά ευαίσθητη περιοχή αφού γειτνιάζει με τόσο μεγάλης σημασίας δημόσιο ποταμό.
