Η ιστορία των Τουρκοκυπρίων από τη Λεμεσό που σώθηκαν - Οι αληθινές ιστορίες ζωής και τα ταμπού

Sevgul Uludag

caramel_cy@yahoo.com

Τηλ: 99 966518

Κατά τη διάρκεια της πορείας μου, είχα την τύχη να ανακαλύψω λεπτομέρειες ιστοριών ανθρώπων που έσωσαν τη ζωή άλλων από άλλη κοινότητα κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης, και μάλιστα διοργανώσαμε μαζί με ΜΚΟ που εργάζονται για την ειρήνη μια εκδήλωση για να τιμήσουν όσους έσωσαν τη ζωή άλλων που δεν ανήκαν στη δική τους κοινότητα. Σε εκείνη την εκδήλωση, η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη και ο κόσμος στεκόταν στο πίσω μέρος και έξω στον δρόμο και προσπαθούσε να παρακολουθήσει τις ομιλίες. Ακολούθησε επίσης μια ζωντανή και συγκινητική συζήτηση απλών πολιτών που ήρθαν να παρακολουθήσουν την εκδήλωση και μοιράστηκαν τις δικές τους ιστορίες. Κάποιοι από αυτούς που τιμήσαμε εκείνο το βράδυ δέχτηκαν απειλές και δεν μπόρεσαν να παρευρεθούν στην εκδήλωση. Κάποιοι εκφοβίστηκαν, αλλά με την ευγενική μας ενθάρρυνση αποφάσισαν ότι μπορούσαν να παρευρεθούν.

Συμφέροντα και διαίρεση

Σε αυτούς των οποίων τα συμφέροντα και τα οφέλη εξαρτώνται από τη διχοτόμηση δεν αρέσουν τέτοιες εκδηλώσεις και δεν τους αρέσει να ακούνε οτιδήποτε για συμφιλίωση ή ότι αναμειγνύονται οι κοινότητές μας και συζητούν ειρηνικά και αρμονικά και με κατανόηση για το τι συνέβη στο παρελθόν. Καταφεύγουν σε απειλές και εκφοβισμό με όλη τη δύναμη που διαθέτουν και δεν σταματούν σε τίποτα. Στο παρελθόν έχουν σκοτώσει για να φιμώσουν ανθρώπους, όπως το 1996 το γαμπρό μου Kutlu Adali, σύζυγο της αδελφής μου, δημοσιογράφος που προσπαθούσε να γράψει για την αλήθεια, ή το 1962 τον Ahmet Muzaffer Gurkan και τον Ayhan Hikmet που ήταν οι εκδότες της εφημερίδας «Δημοκρατία» («Cumhuriyet»). Ή ξυλοκόπησαν ανθρώπους και στις δύο πλευρές επειδή συνεργάζονταν με την «άλλη κοινότητα» και κάποιοι αναγκάστηκαν ακόμα και να εγκαταλείψουν τη χώρα επειδή δεν τα πήγαιναν καλά με το status quo του καθεστώτος που δημιουργήθηκε και στις δύο πλευρές του νησιού μας. Έφυγαν για το Λονδίνο ή την Αυστραλία για να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν μια καλύτερη ζωή και μετά φυσικά δεν μπορούσαν ποτέ να επιστρέψουν ή μπορούσαν να επιστρέψουν μόνο δεκαετίες αργότερα, αφού συνταξιοδοτήθηκαν και προς το τέλος της ζωής τους. Ποιος ήταν ο υπεύθυνος για ένα τέτοιο έγκλημα του να κρατάει τους ανθρώπους μας μακριά από το νησί μας για «πολιτικούς» λόγους;

Επιβιώνοντας με αξιοπρέπεια

Οι απειλές κατά της ειρήνης και της συμφιλίωσης ήταν πάντα εκεί, παίρνοντας διαφορετικές μορφές και διαβαθμίσεις βίας, ανάλογα με τις εποχές και τις περιστάσεις. Πιστεύω όμως ότι αυτό που έχει σημασία δεν είναι οι ίδιες οι απειλές αλλά το πώς τις αντιμετωπίζουμε. Αυτό που έχει σημασία είναι πως μπορούμε να ξεπεράσουμε τον φόβο που δημιουργούν τέτοιες απειλές και πως μπορούμε να επιβιώσουμε με ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε αυτή τη γη. Αυτό που είναι σημαντικό για μένα, περισσότερο από τέτοιες απειλές, είναι το γεγονός ότι η ανθρωπότητα πάντα θα επιβιώνει σε αυτή τη γη, όποιες κι αν είναι οι συνθήκες. Επειδή οι καλόκαρδοι άνθρωποι θα υπάρχουν πάντα δίπλα στους κακόψυχους ανθρώπους σε αυτή τη γη.

Μια ιστορία από τη Λεμεσό

Μια τέτοια ιστορία που έμαθα και θέλω να τη μοιραστώ μαζί σας, ήρθε από έναν αναγνώστη μου τον οποίο δεν είχα γνωρίσει στο παρελθόν. Τον συνάντησα τυχαία και κάθισε λίγο αμήχανα να μου πει την ιστορία του. Δίσταζε να την πει, αφού δεν ήθελε το άτομο που τον έσωσε και άλλους περίπου 30-40 Τουρκοκύπριους από τη Λεμεσό να διωχθεί και να μπλέξει. Τελικά, όμως, πήρε μια βαθιά ανάσα και μου είπε τα εξής: «Αυτά που θα σου πω συνέβηκαν το 1974. Δεν θυμούμαι αν ήταν μετά την 20ή Ιουλίου 1974 ή την 14η Αυγούστου 1974. Θυμούμαι ότι ως παιδί με πήραν αιχμάλωτο πολέμου αλλά δεν θυμούμαι την ακριβή ημερομηνία. Ήμουν περίπου 10 ετών. Μας πήραν ως αιχμαλώτους πολέμου από τη «Γειτονιά του Βιετνάμ» της Λεμεσού. Αυτό ήταν το όνομα που χρησιμοποιούσαν οι Τουρκοκύπριοι για τον μαχαλά αυτό. Ήμασταν περίπου 30-40 Τουρκοκύπριοι. Μας μετέφεραν περπατητούς από τη «Γειτονιά του Βιετνάμ» της Λεμεσού στο τουρκοκυπριακό νοσοκομείο της Λεμεσού. Στο μπροστινό μέρος της πομπής βρισκόταν ένα νεαρό παιδί περίπου 15 ετών που κρατούσε ένα ραβδί και στην κορυφή αυτού του ραβδιού ήταν δεμένο ένα λευκό σεντόνι. Από ό,τι θυμούμαι, η απόσταση από τη «Γειτονιά του Βιετνάμ» μέχρι το τουρκοκυπριακό νοσοκομείο στη Λεμεσό είναι περίπου 1-1,5 χιλιόμετρο με τα πόδια. Κάποιοι στρατιώτες καταδρομείς μας συνόδευαν πεζοί, περπατούσαν δίπλα μας και μας πήγαιναν στο τουρκοκυπριακό νοσοκομείο στη Λεμεσό. Αυτοί οι καταδρομείς μπορεί να ήταν μια μονάδα που προερχόταν από την Ελλάδα, είχαν μαύρα μπερέ στο κεφάλι τους και τα πιστόλια τους ήταν δεμένα στα πόδια τους. Μόλις πλησιάσαμε το νοσοκομείο, εμφανίστηκε ένας Ελληνοκύπριος στρατιώτης με ένα αυτόματο όπλο στο χέρι. Φώναζε ότι θα μας σκοτώσει όλους. Επειδή η μητέρα μου μιλούσε πολύ καλά ελληνικά, μας έλεγε τι έλεγε.».

«Δεν μπορείτε να τους σκοτώσετε»

«Ο διοικητής των Ελλήνων ή Ελληνοκυπρίων στρατιωτών που μας συνόδευαν του είπε: 'Δεν μπορείτε να σκοτώσετε αυτούς τους ανθρώπους, είναι αιχμάλωτοι πολέμου, είναι άμαχοι, όλοι τους είναι παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι.'.

Αλλά αυτός ο Ελληνοκύπριος συνέχισε να φωνάζει. Είπε: 'Σκότωσαν τον αδελφό μου και θα τους σκοτώσω όλους.'. Ήταν εκτός εαυτού. Και τότε πήγε στο απέναντι πεζοδρόμιο και έστησε το αυτόματο όπλο του στοχεύοντας μας. Ήταν σίγουρα εκτός εαυτού και δεν μπορούσε να σταματηθεί. Ο διοικητής των στρατιωτών που μας συνόδευαν έβγαλε το πιστόλι του και πυροβόλησε τον Ελληνοκύπριο στρατιώτη. Ο Ελληνοκύπριος στρατιώτης έπεσε στο έδαφος. Το αίμα του άρχισε να τρέχει από μέσα του.

Αυτός ο διοικητής, που νομίζω ότι μπορεί να ήταν από την Ελλάδα, διέσχισε τότε τον δρόμο. Πήγε σε ένα κρεοπωλείο, πήρε μια ποδιά από το κρεοπωλείο και την πέταξε πάνω στον Ελληνοκύπριο στρατιώτη που ήταν στο έδαφος. Δεν ήταν δυνατόν για τον διοικητή να διασχίσει τον δρόμο και να τον σταματήσει από το να μας πυροβολήσει. Αυτό δεν ήταν δυνατόν.

Και μετά συνεχίσαμε τον δρόμο μας και φτάσαμε στο νοσοκομείο. Στην αυλή του νοσοκομείου υπήρχαν Τουρκοκύπριοι αιχμάλωτοι πολέμου που είχαν μαζευτεί από τη Λεμεσό. Ήταν όλοι στην αυλή του νοσοκομείου. Νομίζω ότι μείναμε εκεί για μια νύχτα. Μετά μας πήραν σε ένα άλλο μέρος, στην αυλή ενός ελληνοκυπριακού νοσοκομείου. Μας πήραν όλους εκεί. Θυμούμαι ότι μας προειδοποιούσαν εκεί να μην κάνουμε κανένα θόρυβο. Προειδοποιούσαν τους Τουρκοκύπριους να μην καπνίζουν τσιγάρα. Πάλι ήμασταν στην αυλή του νοσοκομείου αυτού. Αυτές ήταν προειδοποιήσεις αφού τα τουρκικά αεροπλάνα πετούσαν πάνω από τη Λεμεσό νομίζω. Μείναμε στην αυλή του ελληνοκυπριακού νοσοκομείου για αρκετές νύχτες. Και μετά μας πήραν στη γειτονιά μας. Μείναμε στο σπίτι μας. Και μετά μας πήραν στο Παραμάλι.».

«Δύσκολα ξεπερνιέται»

«Πήγαμε στο Παραμάλι και μείναμε εκεί σε σκηνές για περισσότερο από έξι μήνες. Αυτό με επηρέασε για μέρες και για χρόνια. Πολλές νύχτες έβλεπα εφιάλτες γι' αυτό και το ξεπέρασα όλο αυτό με μεγάλη δυσκολία. Ήμουν κάτω από τη επίδρασή του για αρκετά χρόνια. Όχι μόνο εγώ, αλλά και η αδελφή μου, ο μεγαλύτερος αδελφός μου και η μητέρα μου επηρεάστηκαν επίσης. Ήταν μια πολύ δύσκολη διαδικασία. Θα μπορούσαμε να είχαμε πεθάνει εκείνη την ημέρα. Ο στρατιώτης εκείνος θα μπορούσε να είχε πει: «Αφήστε τον Ελληνοκύπριο στρατιώτη να τους πυροβολήσει και να τους σκοτώσει.». Επομένως, κάθε μέρα που είμαστε ζωντανοί τώρα είναι ευλογία για μας.».

Ευχαριστώ αυτόν τον Τουρκοκύπριο αναγνώστη που μοιράστηκε μαζί μας αυτές τις πολύτιμες αναμνήσεις. Καθώς γράφω αυτή την ιστορία ανθρωπιάς, θέλω να τονίσω ότι πρέπει να μάθουμε όλα όσα συνέβησαν στο παρελθόν, τόσο τα καλά όσο και τα κακά. Όλες οι πράξεις ανθρωπιάς καθώς και οι θηριωδίες δεν πρέπει να κρύβονται και πρέπει να είναι γνωστές σε όλους. Μόνο έτσι μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο, ειρηνικό μέλλον για τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας και για τις μελλοντικές γενιές.