Φίσκα οι φυλακές, με 400 περισσότερους κρατούμενους - Δημιουργείται νέα σύγχρονη πτέρυγα για άλλους 360

Πατείς με… πατώ σε στις Κεντρικές Φυλακές. Φίσκα και τα αστυνομικά κρατητήρια, με τους αστυνομικούς να μεταφέρουν κρατούμενους από τη Λάρνακα στην Πάφο και από τη Λεμεσό στη Γαλάτα (Αστυνομική Διεύθυνση Μόρφου) όπου υπάρχουν διαθέσιμα κελιά. Και επειδή με βάση τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων χρόνων η εγκληματικότητα και οι παράνομες μεταναστευτικές ροές παρουσιάζουν αυξητική τάση, η υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου άναψε το πράσινο φως για τη δημιουργία πρόσθετων υποδομών στον χώρο του σωφρονιστικού μας ιδρύματος αλλά και τη μετατροπή υφιστάμενων κτηρίων ώστε να υπάρχει δυνατότητα κράτησης τουλάχιστον 1.200 κρατουμένων.

Τα πρώτα κτήρια των εγκαταστάσεων των Κεντρικών Φυλακών ανεγέρθηκαν το 1894 και ήταν αρχικής χωρητικότητας μόλις 350 κρατουμένων. Έχουν γίνει εκτεταμένες εργασίες τα τελευταία χρόνια για βελτίωση των υποδομών και αύξηση της χωρητικότητας με αποτέλεσμα σήμερα η πραγματική χωρητικότητα, υπό συνθήκες που να ικανοποιούν τα ελάχιστα πρότυπα που θέτουν ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί, να ανέρχεται στις 620 περίπου θέσεις. Σημειώνεται ότι η ονομαστική χωρητικότητα υπό τέτοιες συνθήκες είναι 707 θέσεις ως εξής: Υπάρχουν 620 θέσεις στην κλειστή φυλακή, 30 θέσεις στην πτέρυγα ανηλίκων (18-21 ετών), 116 θέσεις στην ανοιχτή φυλακή και 41 θέσεις στο Κέντρο Καθοδήγησης Εξωιδρυματικής Απασχόλησης Αποκατάστασης Καταδίκων (ΚΚΕΑΑΚ). Ωστόσο, σημαντικός αριθμός θέσεων στην ανοιχτή φυλακή και στο ΚΚΕΑΑΚ δεν μπορεί να αξιοποιηθεί διότι δεν υπάρχει ανάλογος αριθμός κρατουμένων που να πληροί τα κριτήρια για μεταφορά στους χώρους αυτούς. Στις κενές θέσεις της ανοιχτής φυλακής δεν μπορούν να μεταφερθούν κρατούμενοι της κλειστής φυλακής διότι, με βάση τους περί Φυλακών Γενικούς Κανονισμούς, απαγορεύεται οποιαδήποτε επαφή μεταξύ κρατουμένων κλειστής και ανοιχτής φυλακής.

Έφτασαν τους 1.118

Οι κρατούμενοι στις Κεντρικές Φυλακές, την τελευταία διετία, υπερβαίνουν τους 1.000. Με την αύξηση της εγκληματικότητας και των παράνομων μεταναστευτικών ροών, ο αριθμός των κρατουμένων παρουσιάζει αυξητική τάση, με αποτέλεσμα οι διαθέσιμες θέσεις/κελιά να μην επαρκούν για την κάλυψη των σημερινών και μελλοντικών αναγκών. Οι αριθμοί δεν προβλέπεται να μειωθούν δεδομένου ότι την τελευταία δεκαετία έχει αλλάξει και το προφίλ των κρατουμένων. Προ δεκαετίας οι ελαφροποινίτες αποτελούσαν το 70% του συνόλου των κρατουμένων και οι βαρυποινίτες μόνο το 30%, ενώ σήμερα τα ποσοστά αυτά έχουν αντιστραφεί.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που εξασφάλισε ο «Π», μέχρι προχθές Πέμπτη οι κρατούμενοι στις Κεντρικές Φυλακές ανέρχονταν στους 1.118, εκ των οποίων οι 939 ήταν άνδρες και οι 79 γυναίκες. Συνολικά 25 άτομα είναι κάτω των 21 ετών και κρατούνται στην πτέρυγα ανηλίκων. Όσον αφορά τα αδικήματα που διέπραξαν, οι περισσότεροι κρατούμενοι βρίσκονται πίσω από της φυλακής τα σίδερα για εμπόριο ναρκωτικών. Συγκεκριμένα:

• 231 πρόσωπα κρατούνται για υποθέσεις ναρκωτικών.
• 183 πρόσωπα για αδικήματα κατά περιουσίας, όπως κλοπή, ληστεία, απάτη.
• 146 πρόσωπα για αδικήματα κατά προσώπου, όπως για παράδειγμα φόνοι, απόπειρες φόνων, πρόκληση σωματικής βλάβης.
• 133 πρόσωπα για σεξουαλικά αδικήματα.
• 106 πρόσωπα για παράνομη παραμονή στο έδαφος της Δημοκρατίας.
• 23 πρόσωπα για πρόκληση κακόβουλης βλάβης σε περιουσία όπως εμπρησμοί.
• 16 πρόσωπα για πλαστογραφία.
• 11 πρόσωπα για εντάλματα προστίμων που αφορούν, μεταξύ άλλων, οφειλές στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, απλήρωτα πρόστιμα για τροχαίες παραβάσεις και μη καταβολή διατροφής.
• Εννέα πρόσωπα για τροχαία αδικήματα.
• 160 πρόσωπα για διάφορα άλλα αδικήματα.

Η ανοιχτή γίνεται κλειστή φυλακή

Επειδή το πρόβλημα του υπερπληθυσμού δυσχεραίνει τη λειτουργία του σωφρονιστικού ιδρύματος και την ορθή επιτήρηση των κρατουμένων, αποφασίστηκε η άμεση λήψη μέτρων με σκοπό να αυξηθεί η δυνατότητα κράτησης τουλάχιστον 1.200 ατόμων στις Κεντρικές Φυλακές. Προς αυτήν την κατεύθυνση, το Υπουργείο Δικαιοσύνης σε συνεργασία με τη Διεύθυνση του Τμήματος Φυλακών εξέτασαν διάφορες εναλλακτικές επιλογές και έκριναν αποδοτικότερες, τόσο από άποψης κόστους όσο και από άποψη χρόνου υλοποίησης, αφενός, την αναδιαμόρφωση υφιστάμενων χώρων στις φυλακές που θα επιτρέψει σε σύντομο χρονικό διάστημα την αύξηση της χωρητικότητας της κλειστής φυλακής κατά 240 κλίνες και, αφετέρου, την ανέγερση νέας πτέρυγας κλειστής φυλακής χωρητικότητας 360 θέσεων εντός του χώρου των Κεντρικών Φυλακών, η οποία θα αποτελέσει μακροπρόθεσμη λύση.

Το έργο της αναδιαμόρφωσης των υφιστάμενων χώρων στις φυλακές βρίσκεται ήδη σε τροχιά υλοποίησης από το Τμήμα Δημοσίων Έργων με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Σεπτέμβριο του 2024. Οι εργασίες περιλαμβάνουν τη μετατροπή της ανοιχτής φυλακής σε κλειστή, τη μετατροπή του Κέντρου Εξωιδρυματικής Απασχόλησης σε ανοιχτή φυλακή με χωρητικότητα 38 ατόμων και τη δημιουργία νέου Κέντρου Εξωιδρυματικής Απασχόλησης αυξημένης χωρητικότητας έως και 36 ατόμων. Αποτέλεσμα των αλλαγών αυτών θα είναι η αύξηση της χωρητικότητας της κλειστής φυλακής κατά 240 θέσεις.

Και νέα πτέρυγα

Όσον αφορά την ανέγερση νέας σύγχρονης πτέρυγας εντός του χώρου των φυλακών χωρητικότητας 360 κρατουμένων, έχει ήδη ετοιμαστεί το κτηριολογικό πρόγραμμα από το Τμήμα Δημοσίων Έργων και αναμένεται η κοστολόγησή του από τα αρμόδια τμήματα. Με την ολοκλήρωση της κοστολόγησης θα προωθηθεί το σχετικό Σημείωμα Έργου (PCN) στη Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης για έγκριση. Η νέα πτέρυγα θα ενσωματώνει όλους τους απαραίτητους σύγχρονους μηχανισμούς που θα παρέχουν τη μέγιστη ασφάλεια και θα διασφαλίζουν την αξιοπρεπή διαβίωση των κρατουμένων.

Ακαδημία Δεσμοφυλάκων

Στο Τμήμα Φυλάκων λειτουργεί σε δύο ξεχωριστά διατηρητέα κτήρια η «Ακαδημία Δεσμοφυλάκων». Η Ακαδημία παρέχει πρόγραμμα εκπαίδευσης διάρκειας 22 εβδομάδων για τους νεοπροσληφθέντες δεσμοφύλακες και προγράμματα επιμόρφωσης για το υφιστάμενο προσωπικό, όποτε κριθεί αναγκαίο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι εκπαιδεύονται σε πολλές θεματικές σε μια πληθώρα εκπαιδευτικών προγραμμάτων που αφορά, ανάμεσα σε άλλα, ασκήσεις αυτοάμυνας, πρώτες βοήθειες στην εργασία, πυρόσβεση, διαχείριση συγκρούσεων, εργασιακή ψυχολογία, διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού κ.ά.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και το Τμήμα Φυλακών προέβησαν σε σειρά διερευνητικών συσκέψεων με αρμόδιους φορείς ώστε να προσδιοριστούν οι ανάγκες τόσο για κτηριακές βελτιώσεις όσο και για αναθεώρηση του εκπαιδευτικού προγράμματος με απώτερο στόχο να δρομολογηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες για αναγνώριση της Ακαδημίας ως αξιολογημένη και πιστοποιημένη Σχολή Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η οποία θα παρέχει αναγνωρισμένο τίτλο σπουδών σε πρόγραμμα μονοετούς φοίτησης (πιστοποιητικό).

Μεγάλος αριθμός ουσιοεξαρτώμενων

Λόγω του μεγάλου αριθμού ουσιοεξαρτώμενων κρατουμένων, το Υπουργείο Δικαιοσύνης μελετά, σε συνεργασία με την Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου, την υιοθέτηση και εφαρμογή αποτελεσματικών θεραπευτικών προγραμμάτων απεξάρτησης. Παράλληλα, μελετά την υιοθέτηση και εφαρμογή προγραμμάτων για τους κρατούμενους που καταδικάστηκαν για αδικήματα σεξουαλικής φύσεως.