Κλείνουν τρύπες στην ανάθεση συμβάσεων - Σχέδιο δράσεων του Γενικού Λογοστηρίου

Στον καταρτισμό συγκεκριμένων δράσεων για βελτίωση των διαδικασιών που ακολουθούνται για δημόσιες συμβάσεις προχώρησε το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας. Οι παρατυπίες και κάποιες φορές παρανομίες που εντοπίζονται στην κατακύρωση προσφορών των Δημοσίου και οι συχνές επικρίσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, ώθησαν το Γενικό Λογιστήριο στη δρομολόγηση σειράς δράσεων, οι οποίες έχουν ως στόχο τη βελτίωση των διαδικασιών και πλαισίου που περιβάλλει τον τομέα των δημοσίων συμβάσεων. Αναλυτικότερα, το Γενικό Λογιστήριο αναφέρεται στις δράσεις που αποφάσισε σε επιστολή του προς την κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου και την Ελεγκτική Υπηρεσία. Όπως σημειώνει, οι δράσεις που αποφασίστηκαν, κατηγοριοποιούνται ως ακολούθως:

Άμεσες δράσεις

Έχουν διευθετηθεί τακτικές συναντήσεις με την ομάδα που ασχολείται με τις δημόσιες συμβάσεις από την Ελεγκτική Υπηρεσία, ώστε να υπάρχει συντονισμός και ομοιομορφία στις κατευθύνσεις που δίνονται προς αναθέτουσες αρχές και ευθυγράμμιση των πολιτικών που προωθούνται.

Υλοποίηση πολιτικής για έκδοση Σύντομων Οδηγιών Πολιτικής (Policy Briefs) που εξηγούν και καθοδηγούν τις αναθέτουσες αρχές με βέλτιστες πρακτικές, για να μπορούν να διαχειρίζονται σωστά θέματα που προκύπτουν κατ' επανάληψη και αφορούν οριζόντιες αδυναμίες (π.χ. χρήση της εξαίρεσης για ανάθεση εργασιών σε άλλους φορείς του Δημοσίου, υψηλές τιμές, ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές κ.λπ.).

Προγραμματισμός πιο στοχευμένων εκπαιδεύσεων με θεματικές παρουσιάσεις μέσω διαδικτύου για πιο συγκεκριμένα θέματα (π.χ. καθορισμός κριτηρίων συμμετοχής, κριτήρια ανάθεσης, διαδικασία αξιολόγησης και ετοιμασία έκθεσης και πρακτικών κ.λπ.).

Προωθείται η εφαρμογή εργαλείου που θα δίνει τη δυνατότητα για εύκολη ανάλυση σε όλα τα δεδομένα που αφορούν τους διαγωνισμούς των δημόσιων συμβάσεων, το οποίο θα δημοσιευτεί και για ελεύθερη χρήση, με στόχο να εξυπηρετήσει, τόσο την αρχή της διαφάνειας, όσο και την πιο έγκυρη ενημέρωση κάθε ενδιαφερομένου.

Έχει ετοιμαστεί εργαλείο το οποίο θα διατεθεί προς τις αναθέτουσες αρχές, με στόχο να τις βοηθήσει να εκτιμούν την αξία κάθε μονάδας που προτίθενται να καθορίσουν στα κριτήρια αξιολόγησης. Θα τους δίνεται, ουσιαστικά για πρώτη φορά, η δυνατότητα να έχουν ιδίαν αντίληψη για να μπορούν να αντισταθμίζουν το κόστος που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν, με το όφελος που προσδοκούν ότι αυτό θα τους αποφέρει σε αυξημένη ποιότητα προμηθειών, υπηρεσιών και έργων. Αυτό θα βοηθήσει τα μέγιστα τον πιο ορθολογικό καθορισμό των κριτηρίων αξιολόγησης αλλά και της βαρύτητας που λαμβάνει το κάθε ένα.

Μεσοπρόθεσμες δράσεις

Έχει ήδη προκηρυχθεί διαγωνισμός για ετοιμασία εργαλείου που θα αυτοματοποιεί την ετοιμασία εγγράφων διαγωνισμού κατά τρόπο που να χρησιμοποιούνται πάντα τα τελευταία πρότυπα και οι βέλτιστες πρακτικές. Αυτό θα αντιμετωπίσει οριστικά αδυναμίες που παρατηρούνται στα έγγραφα διαγωνισμών που ετοιμάζονται από άτομα χωρίς εμπειρίες στις δημόσιες συμβάσεις, ενώ θα συμβάλει τα μέγιστα στην ομοιομορφία των εγγράφων των δημόσιων διαγωνισμών και τον περιορισμό των διαδικαστικών λαθών ή/και παραλείψεων.

Έχει ήδη δρομολογηθεί η διαδικασία για ανάπτυξη ενός νέου εργαλείου που θα επιτρέπει την εύκολη πλοήγηση στη βάση δεδομένων που έχει δημιουργηθεί με ερωτήσεις και απαντήσεις που χειρίζεται η αρμόδια αρχή. Αναμένεται ότι με την αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ), θα καθιστά δυνατή την αυτόματη απάντηση στην υποβολή ερωτήσεων σχετικών με τις δημόσιες συμβάσεις, αξιοποιώντας, τόσο την τράπεζα απαντήσεων που δίνονται σε ερωτήματα που λαμβάνονται από αναθέτουσες αρχές καθημερινά, όσο και το πλούσιο υλικό που περιλαμβάνεται στον οδηγό βέλτιστων πρακτικών που διατηρεί το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας για τις δημόσιες συμβάσεις.

Μακροχρόνιες δράσεις

Το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας υλοποιεί το στρατηγικό μεταρρυθμιστικό έργο για τις δημόσιες συμβάσεις, το οποίο έχει στον πυρήνα του τον επαγγελματία αγοραστή και εδράζεται σε 4 άξονες:

Δημιουργία επαγγελματία αγοραστή με την εισαγωγή του επαγγελματισμού στις δημόσιες συμβάσεις. Προς τούτο υλοποιείται έργο με την υποστήριξη ομάδας συμβούλων διεθνούς εμβέλειας, στα πλαίσια του οποίου προνοείται η ανάπτυξη ακαδημαϊκού και πρακτικού πεδίου γνώσης, προκειμένου κάποιος να μπορεί να πιστοποιηθεί με εξετάσεις και πρακτική δοκιμασία ως επαγγελματίας αγοραστής.

Αξιολόγηση και εκσυγχρονισμός του τρόπου που αγοράζουν οι 20 - 30 μεγαλύτερες αναθέτουσες αρχές, ώστε να εργάζονται με επαγγελματισμό, αποδοτικά και αποτελεσματικά, αξιοποιώντας τα εργαλεία που παρέχονται από την αρμόδια αρχή και τη νομοθεσία.

Επέκταση της κάλυψης των συνεταιριστικών αγορών με την επέκταση του πεδίου εφαρμογής των συμφωνιών - πλαίσιο και εισαγωγή νέων εργαλείων αγορών, όπως η ηλεκτρονική αγορά και τα δυναμικά συστήματα αγορών, με στόχο την εύκολη ικανοποίηση των γενικών αναγκών όλων των αναθετουσών αρχών.

Δημιουργία του Κέντρου Εξυπηρέτησης μικρών αναθετουσών αρχών, στο οποίο θα προσφεύγουν αυτοί που δεν έχουν τη δυνατότητα να διενεργούν τις διαδικασίες, ώστε να διενεργούνται οι αγορές εκ μέρους τους για να ικανοποιούνται οι ιδιαίτερές τους ανάγκες.

Αυτοματοποίηση

Πέραν των πιο πάνω, το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας προωθεί την αντικατάσταση του ηλεκτρονικού συστήματος σύναψης συμβάσεων (eProcurement) με αυτοματοποίηση ολόκληρου του κύκλου της δημόσιας σύμβασης και εργαλεία που θα βοηθούν τους επαγγελματίες να διαχειρίζονται τους διαγωνισμούς τους με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα.

Ενημέρωση και εκπαίδευση

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενημέρωση και την εκπαίδευση όσων λειτουργών του Δημοσίου ασχολούνται με τις δημόσιες συμβάσεις. Το Γενικό Λογιστήριο της Δημοκρατίας έχει προχωρήσει σε ενέργειες με στόχο την ενημέρωση και εκπαίδευση των λειτουργών που εμπλέκονται, τόσο στις διαδικασίες ανάθεσης όσο και στις διαδικασίες εκτέλεσης των συμβάσεων, και έχουν ήδη παρακολουθήσει πέραν των 1.000 ατόμων τις τρεις ημερίδες που διοργανώθηκαν και κάλυψαν όλες τις πόλεις της Κύπρου. Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών συγκεντρώσεων έγινε ξεχωριστή αναφορά στα κυριότερα ευρήματα και τις βέλτιστες πρακτικές που θα πρέπει να υιοθετούνται.