Ένα βήμα πριν από το Δικαστήριο της ΕΕ η Κύπρος - Μη συμμόρφωση για ατμοσφαιρική ρύπανση και εταιρικό δίκαιο

Ένα βήμα πριν από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) για μη κοινοποίηση μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο των όσων προνοεί οδηγία για τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις εταιρειών, καθώς και για μη συμμόρφωση με οδηγία για την ατμοσφαιρική ρύπανση, βρίσκεται η Κύπρος και άλλες χώρες, σύμφωνα με τα όσα περιλαμβάνονται στο πλαίσιο της δέσμης παραβάσεων της Κομισιόν για τον Νοέμβριο.

Στην δέσμη παραβάσεων Νοεμβρίου περιλαμβάνονται ακόμα τρεις νέες διαδικασίες επί παραβάσει τις οποίες η Κομισιόν κίνησε κατά της Κύπρου και άλλων χωρών, για θέματα που αφορούν τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας-πλαίσιο για τα απόβλητα, την σωστή εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ για την αεροπορική ασφάλεια, και τη μεταγραφή οδηγίας για τις συνθήκες εργασίες.

Οι διαδικασίες επί παραβάσει είναι οι νομικές διαδικασίες με τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συμμορφωθούν με το κοινοτικό κεκτημένο, αρχικά με την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής και στη συνέχεια με αποστολή αιτιολογημένης γνώμης. Η διαδικασία μπορεί να καταλήξει με προσφυγή της Κομισιόν στο Δικαστήριο της ΕΕ, το οποίο μπορεί να επιβάλει πρόστιμα.

Το πακέτο περιλαμβάνει και το κλείσιμο 73 υποθέσεων, στις οποίες οι εκκρεμότητες διευθετήθηκαν χωρίς να χρειαστεί να κινηθούν περισσότερες διαδικασίες. Για την Κύπρο έκλεισαν τρεις διαδικασίες επί παραβάσει, αναφορικά με την εφαρμογή μειωμένου ΦΠΑ στις κατοικίες, αναφορικά με τη μη μεταγραφή οδηγίας για την ποιότητα του νερού, και αναφορικά με τη μεταγραφή οδηγίας για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα.

Εταιρικό δίκαιο

Η Κομισιόν αποφάσισε να στείλει αιτιολογημένη γνώμη στην Κύπρο [INFR(2023)0051], τη Βουλγαρία, το Λουξεμβούργο και την Πορτογαλία, επειδή δεν μετέφεραν τους ενωσιακούς κανόνες που προβλέπονται στην οδηγία (ΕΕ) 2019/2121 όσον αφορά τις διασυνοριακές μετατροπές, συγχωνεύσεις και διασπάσεις εταιρειών.

Η οδηγία καθορίζει εναρμονισμένες διαδικασίες για τη συγχώνευση, τη διάσπαση ή τη μετακίνηση των εταιρειών εντός της ενιαίας αγοράς, παρέχοντας παράλληλα διασφαλίσεις κατά των καταχρήσεων και εξασφαλίζοντας την επαρκή προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Όλα τα κράτη μέλη όφειλαν να μεταφέρουν την οδηγία στην εθνική τους νομοθεσία και να ενημερώσουν σχετικά την Επιτροπή έως τις 31 Ιανουαρίου 2023.

Τον Μάρτιο του 2023 η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στη Βουλγαρία, την Κύπρο, το Λουξεμβούργο και την Πορτογαλία, επειδή δεν είχαν κοινοποιήσει τα εθνικά μέτρα μεταφοράς της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο. Στη βάση των απαντήσεων που έλαβε, η Κομισιόν έκρινε ότι οι τέσσερις χώρες εξακολουθούν να μην έχουν κοινοποιήσει τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο.

Τα κράτη μέλη έχουν πλέον προθεσμία δύο μηνών για να διορθώσουν τις παραλείψεις. Σε αντίθετη περίπτωση η Επιτροπή έχει την επιλογή να προσφύγει στο ΔΕΕ.

Ατμοσφαιρική ρύπανση

Επίσης, η Επιτροπή αποφάσισε να στείλει αιτιολογημένη γνώμη στην Κύπρο [INFR(2022)2069] καθώς και στη Βουλγαρία, την Ιρλανδία , τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, την Αυστρία, την Πορτογαλία και τη Σουηδία, για τη μη ορθή εφαρμογή των δεσμεύσεών για μείωση διάφορων ατμοσφαιρικών ρύπων βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2016/2284 («οδηγία ΕΑΟΕ»). Η Κομισιόν έστειλε ακόμα προειδοποιητική επιστολή στο Λουξεμβούργο, την Πολωνία και τη Ρουμανία.

Η οδηγία ΕΑΟΕ καθορίζει δεσμεύσεις σε εθνικό επίπεδο για μείωση των εκπομπών πέντε σημαντικών ατμοσφαιρικών ρύπων: οξείδια του αζώτου (NOx), πτητικές οργανικές ενώσεις εκτός του μεθανίου (NMVOC), διοξείδιο του θείου (SO2), αμμωνία (NH3) και λεπτά αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ2,5). Οι ρύποι αυτοί συμβάλλουν στην κακή ποιότητα του αέρα, με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.

Τα κράτη μέλη οφείλουν να φέρνουν εις πέρας συγκεκριμένους στόχους σε ετήσια βάση που καλύπτουν την περίοδο από το 2020 - 2029, και πιο φιλόδοξες μειώσεις από το 2030 και μετά. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται επίσης να καταρτίσουν εθνικά προγράμματα ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης για το πώς θα πετύχουν τους πιο πάνω στόχους.

Τον Ιανουάριο του 2023 η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή σε 14 κράτη μέλη που δεν είχαν τηρήσει τις δεσμεύσεις τους για το 2020, για έναν ή περισσότερους ρύπους. Τον Φεβρουάριο τα κράτη μέλη υπέβαλαν την πιο πρόσφατη εθνική απογραφή εκπομπών που περιλάμβανε τις εκπομπές για τα έτη 2020 και 2021.

Αφού ανέλυσε τις τελευταίες υπογραφές και άλλες πληροφορίες που υπέβαλαν τα κράτη μέλη (όπως προβλέψεις εκπομπών για το 2025 και το 2030, επικαιροποιημένα εθνικά προγράμματα ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ή επικαιροποιημένες πολιτικές και μέτρα) η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Βουλγαρία, η Ιρλανδία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Αυστρία, η Πορτογαλία και η Σουηδία εξακολουθούσαν να μην τηρούν τις δεσμεύσεις τους για μείωση.

Ακόμα, η Κομισιόν έκρινε πως η Πολωνία και το Λουξεμβούργο δεν τήρησαν τις δεσμεύσεις τους όσον αφορά ρύπους που δεν είχαν ακόμη συμπεριληφθεί στην προειδοποιητική επιστολή του Ιανουαρίου, ενώ η Ρουμανία δεν περιελάμβανε επαρκή μέτρα στο πρώτο πρόγραμμα ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που υπέβαλε το 2023. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή απέστειλε συμπληρωματική προειδοποιητική στις τρεις χώρες.

Όσον αφορά τις υπόλοιπες χώρες, η Κομισιόν απέστειλε αιτιολογημένη γνώμη, για την οποία τα κράτη μέλη έχουν προθεσμία δύο μηνών να απαντήσουν.

Ανακύκλωση αστικών αποβλήτων

Η Κύπρος λαμβάνει επίσης προειδοποιητική επιστολή, μαζί με τη Βουλγαρία, την Τσεχία, την Εσθονία, τη Ρουμανία και την Αυστρία, ζητώντας τους να διορθώσουν ελλείψεις στη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας 2008/98/ΕΚ (οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα) όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2018/851.

Η τροποποιημένη οδηγία θεσπίζει νομικά δεσμευτικούς στόχους για την ανακύκλωση και την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση των αστικών αποβλήτων. Απαιτεί επίσης από τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων και την αποδοτικότητα της χρήσης των πόρων. Η προθεσμία για τη μεταφορά της οδηγίας έληξε στις 5 Ιουλίου 2020.

Όπως αναφέρεται, η κυπριακή νομοθεσία παρουσιάζει ελλείψεις όσον αφορά τα παραστατικά για την πραγματοποίηση των εργασιών διαχείρισης αποβλήτων.

Τα κράτη μέλη έχουν προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσουν και να διορθώσουν τις ελλείψεις. Αν δεν λάβει ικανοποιητική απάντηση, η Κομισιόν μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.

Αεροπορική ασφάλεια

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ακόμα πως κινεί διαδικασία επί παραβάσει με αποστολή προειδοποιητικής επιστολής στην Κύπρο [INFR(2023)2151] και στη Δανία, επειδή δεν εφάρμοσαν ορθά ορισμένα σημεία της ενωσιακής νομοθεσίας για την αεροπορική ασφάλεια.

Στην περίπτωση της Κύπρου, οι ελλείψεις αφορούν ζητήματα που σχετίζονται με την εποπτεία των αερολιμένων, τα οποία καθορίζονται στους κανονισμούς (ΕΕ) αριθ. 139/2014 και (ΕΕ) αριθ. 923/2012, όπως η επαλήθευση της εφαρμογής των υποχρεώσεων που σχετίζονται με τους αερολιμένες και η επάρκεια του κυπριακού συστήματος διαχείρισης της ασφάλειας.

Οι δύο χώρες έχουν δύο μήνες για να απαντήσουν στα επιχειρήματα της Επιτροπής και να εφαρμόσουν τα αναγκαία μέτρα.

Συνθήκες εργασίας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει τρεις διαδικασίες επί παραβάσει με την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής στην Κύπρο [INFR(2023 2139], την Ελλάδα και τη Μάλτα, επειδή δεν μετέφεραν στο εθνικό τους δίκαιο την οδηγία για τον χρόνο εργασίας στον τομέα των εσωτερικών πλωτών μεταφορών (οδηγία 2014/112/ΕΕ).

Ανεξάρτητα από το αν ένα κράτος μέλος έχει εσωτερικές πλωτές οδούς στο έδαφός του, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ομοιόμορφη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο από όλα τα κράτη μέλη είναι αναγκαία για να διασφαλιστεί ότι οι ατομικές συμβάσεις εργασίας των μετακινούμενων εργαζομένων που εργάζονται σε πλοία που αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης στο έδαφος της Ένωσης συμμορφώνονται πλήρως με τις διατάξεις της οδηγίας.

Οι κανόνες αυτοί εφαρμόζουν συμφωνία των κοινωνικών εταίρων που ρυθμίζει ορισμένες πτυχές του χρόνου εργασίας των εργαζομένων που απασχολούνται σε πλοία στον τομέα των εσωτερικών πλωτών μεταφορών. Ειδικότερα, η συμφωνία των κοινωνικών εταίρων ρυθμίζει τη διάρκεια του ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, τις περιόδους ανάπαυσης, τα διαλείμματα, τον μέγιστο χρόνο εργασίας κατά τη διάρκεια της νύχτας, καθώς και την ετήσια άδεια.

Οι τρεις χώρες έχουν προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσουν στην Επιτροπή.