Τελικά, τι χαλλούμι ΠΟΠ τρώμε; Με ή χωρίς γαλακτόσκονη;

Τρόπους για να εντοπίσουν τη γαλακτόσκονη, με την οποία παραγωγοί νοθεύουν το χαλλούμι με στόχο την περαιτέρω αύξηση των κερδών τους, ψάχνουν οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες μετά την παραδοχή του Κρατικού Χημείου ότι με τις εργαστηριακές εξετάσεις είναι πολύ δύσκολος ο εντοπισμός της σκόνης γάλακτος στο χαλλούμι.

Οι βουλευτές της Επιτροπής Γεωργίας αναμένουν στη σημερινή τους συνεδρία να ενημερωθούν από τους επικεφαλής των αρμόδιων Υπουργείων Γεωργίας και Εμπορίου για το πώς θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με το νοθευμένο χαλλούμι, και ειδικότερα, με ποιον τρόπο θα εντοπίζονται οι παραγωγοί που χρησιμοποιούν παράνομα γαλακτόσκονη. Πριν από έναν χρόνο υπηρεσιακοί των δύο υπουργείων είχαν ενημερώσει τους βουλευτές ότι ετοιμαζόταν μια νέα μέθοδος που θα έδινε λύση στο πρόβλημα. Επί τούτου, βρίσκεται σε εξέλιξη μεθοδολογία διαπίστευσης από το ΤΕΠΑΚ, το οποίο ανέλαβε και τον εντοπισμό DNA του γάλακτος ώστε να διαπιστώνεται κατά πόσο προέρχεται από την Κύπρο ή το εξωτερικό. Οι προσπάθειες που κατέβαλε στο παρελθόν το Κρατικό Χημείο για να αναπτύξει μέθοδο προσδιορισμού της σκόνης γάλακτος στο χαλλούμι δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Τις ίδιες ιδιότητες με το γάλα

Σύμφωνα με το Κρατικό Χημείο, η σκόνη γάλακτος είναι αφυδατωμένο κατά 97% γάλα, που με επανασύστασή της με προσθήκη νερού αντικαθιστά το γάλα στην παρασκευή του χαλλουμιού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα χαλλούμι νοθευμένο με σκόνη γάλακτος να έχει τις ίδιες ιδιότητες με το γνήσιο χαλλούμι.

Το μέγεθος του προβλήματος μπορεί εύκολα να διαπιστωθεί συγκρίνοντας κανείς την ετήσια παραγωγή χαλλουμιού με τις διαθέσιμες ποσότητες γάλακτος. Όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Γεωργίας, περίπου τέσσερις με πέντε τόνοι χαλλουμιού παράγονται κάθε χρόνο χωρίς να μπορούν να δικαιολογηθούν με βάση τις διαθέσιμες ποσότητες αιγοπρόβειου και αγελαδινού γάλακτος και, όπως εκτιμάται, χρησιμοποιείται για την παρασκευή τους γαλακτόσκονη ή και αδήλωτο γάλα από τα κατεχόμενα.

Σε συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας που πραγματοποιήθηκε στις 12/9/2023, ο γενικός διευθυντής του Παγκύπριου Οργανισμού Αγελαδοτρόφων Νίκος Παπακυριακού κατήγγειλε ότι το 80% των τυροκόμων χρησιμοποιεί γαλακτόσκονη.

Χιλιάδες τόνοι γαλακτόσκονης

Σύμφωνα με τα στοιχεία που απέστειλαν στη Βουλή για σκοπούς ενημέρωσης οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες, τα τελευταία πέντε χρόνια εισήχθηκαν στην Κύπρο χιλιάδες τόνοι γαλακτόσκονης. Για το έτος 2022 η εισαγωγή γαλακτόσκονης έφτασε τους 1.000 τόνους.

Η γαλακτόσκονη χρησιμοποιείται ευρέως και νόμιμα σε γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το παγωτό και το γιαούρτι εκτός του χαλλουμιού. Μπορεί η χρήση της γαλακτόσκονης να μην προκαλεί προβλήματα στον καταναλωτή, ωστόσο παραβιάζει τις προδιαγραφές του χαλλουμιού ΠΟΠ (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) που απαγορεύουν τη χρήση της, πλήττει την ποιότητα του προϊόντος όπως και το εισόδημα του κλάδου της κτηνοτροφίας.

Τρύπιοι και οι έλεγχοι

Η αναπληρώτρια διευθύντρια του Κρατικού Χημείου δρ Ρεβέκκα Κοκκινόφτα με σημείωμά της προς την Επιτροπή Γεωργίας της Βουλής στις 31/3/2023, αφού υπέδειξε ότι ο προσδιορισμός γαλακτόσκονης στο χαλλούμι δεν μπορεί, επί του παρόντος, να στηρίζεται σε εργαστηριακά αποτελέσματα καθώς δεν υπάρχει επίσημη μέθοδος προσδιορισμού της σκόνης γάλακτος στο χαλλούμι, πρότεινε τη διενέργεια διοικητικών ελέγχων στα υποστατικά παραγωγής χαλλουμιού. Ωστόσο, ούτε αυτό το εγχείρημα μπορεί να είναι αποτελεσματικό ειδικά σε παραγωγούς και βιομηχανίες χαλλουμιού που χρησιμοποιούν νόμιμα γαλακτόσκονη για να παρασκευάζουν άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως είναι το γιαούρτι και το παγωτό.

Τελικά, τι χαλλούμι τρώμε;

Ως έχουν σήμερα τα πράγματα, οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες δεν είναι σε θέση να διαψεύσουν τις αναφορές και τις καταγγελίες βουλευτών για «όργιο παρανομίας και νόθευσης» στο χαλλούμι. Από τη μία, το Κρατικό Χημείο δεν μπορεί να εντοπίσει μέσα από τους εργαστηριακούς ελέγχους τη γαλακτόσκονη στο χαλλούμι και, από την άλλη, οι επιτόπιοι έλεγχοι των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών δεν είναι αποτελεσματικοί καθώς στις πλείστες βιομηχανίες χαλλουμιού χρησιμοποιείται γαλακτόσκονη για την παρασκευή άλλων γαλακτοκομικών προϊόντων.

Δεν απαντά ο υπουργός

Ο καταναλωτής θέλει να ξέρει ότι όταν αγοράζει χαλλούμι, τρώει χαλλούμι, δήλωσε στον «Π» ο βουλευτής του ΔΗΚΟ Χρίστος Ορφανίδης, ο οποίος στις 27/9/2023 απέστειλε, μέσω της κοινοβουλευτικής οδού, γραπτή ερώτηση στον υπουργό Γεωργίας κ. Πέτρο Ξενοφώντος καλώντας τον να ενημερώσει τη Βουλή για τις τυροκομικές μονάδες στις οποίες διαπιστώθηκαν παρατυπίες. Στην επιστολή του, ο κ. Ορφανίδης ζητούσε τα εξής: «Κατά τη συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας και Φυσικών Πόρων στις 12/9/2023, το αρμόδιο υπουργείο ανέφερε ότι προέβη σε ελέγχους για την τήρηση των προδιαγραφών ΠΟΠ στην παραγωγή χαλλουμιού σε 24 τυροκομικές μονάδες, σε επτά από τις οποίες εντοπίστηκαν παρατυπίες. Παρακαλώ, ο υπουργός Γεωργίας ως η αρμόδια αρχή, να ενημερώσει τη Βουλή σε ποιες τυροκομικές μονάδες έγινε έλεγχος, ποιες είναι αυτές οι μονάδες στις οποίες διαπιστώθηκαν παρατυπίες και ποιες ήταν οι παρατυπίες που εντοπίστηκαν».

Σύμφωνα με τον κ. Ορφανίδη, σχεδόν δύο μήνες μετά, και παρά την υπενθύμιση που του έγινε με δεύτερη επιστολή, ο υπουργός Γεωργίας δεν απάντησε.