Με εκκρεμότητες η συμφωνία για την Πύλα - Τρία ανοιχτά ζητήματα

Με μερικές εκκρεμότητες οι οποίες εάν και εφόσον τηρηθούν τα συμφωνηθέντα δεν επηρεάζουν τα όσα ανακοινώθηκαν σφραγίστηκε η συναντίληψη -όπως την αποκαλούν τα Ηνωμένα Έθνη- αναφορικά με την κατασκευή του δρόμου Πύλας - Άρσους και την ανάπτυξη της περιοχής. Πρόκειται για τρία σημεία που πηγάζουν από τα όσα συμφωνήθηκαν, για τα οποία ωστόσο, όπως πληροφορείται ο «Π», δεν υπάρχουν ξεκάθαρες αναφορές και διευκρινίσεις στο τελικό κείμενο της συμφωνίας που φέρει την υπογραφή του ειδικού απεσταλμένου του ΓΓ του ΟΗΕ Κόλιν Στιούαρτ και εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας του συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας Τάσου Τζιωνή.

Πρώτον, πού θα είναι το σημείο διέλευσης: Η ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή πλευρά αλλά και η ΟΥΝΦΙΚΥΠ συμφώνησαν ότι στον νέο δρόμο που θα κατασκευαστεί από το κατεχόμενο Άρσος μέχρι την Πύλα, εντός της νεκρής ζώνης, θα δημιουργηθεί σημείο ελέγχου. Ήταν μια πρόταση με την οποία συμφώνησαν και τα τρία μέρη. Δεν διασαφηνίστηκε ωστόσο σε ποιο ακριβός σημείου του δρόμου, εντός της νεκρής ζώνης, θα κατασκευαστεί το σημείο ελέγχου, το οποίο αξίζει να σημειωθεί ότι θα πρόκειται για το πρώτο που δημιουργείται εντός της ουδετέρας ζώνης.

Δεύτερον, ποιοι θα επανδρώνουν το σημείο ελέγχου: Δεν έχει ξεκαθαρίσει επίσης ποιος θα διαχειρίζεται το σημείο ελέγχου. Όπως αναφέρθηκε αρμοδίως στον «Π», ανεξάρτητα από το ποιοι θα διαχειρίζονται το σημείο ελέγχου, θα πρέπει να ενεργούν εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ωστόσο, την ευθύνη θα έχει η ειρηνευτική δύναμη των Ηνωμένων Εθνών. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, έγινε ήδη κρούση σε ευρωπαϊκή χώρα ώστε να αναλάβει τον συγκεκριμένο ρόλο, χωρίς ωστόσο να υπάρξει οριστική κατάληξη. Εκτιμάται ότι στην πορεία και σαφώς προτού ολοκληρωθεί ο δρόμος θα έχει ξεκαθαρίσει το συγκεκριμένο ζήτημα.

Τρίτον, απομάκρυνση του «αγάλματος»: Από τη στιγμή που στη συμφωνία έχει καταστεί σαφές ότι εντός της νεκρής ζώνης δεν θα επιτρέπεται οποιαδήποτε παρουσία στρατιωτικών ή αστυνομικών αρχών του κατοχικού καθεστώτος, υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατά πόσον και πότε θα ξηλωθεί και θα απομακρυνθεί το φυλάκιο του κατοχικού στρατού που βρίσκεται εντός της νεκρής ζώνης εδώ και 49 χρόνια. Το φυλάκιο εντός της περιοχής «Πλατή» που θα χρησιμοποιηθεί για οικιστική ανάπτυξη εγκαταστάθηκε παρανόμως από τον κατοχικό στρατό το φθινόπωρο του 1974. Υπό το πρόσχημα της ασφάλειας των Τουρκοκύπριων στην Πύλα είχαν εγκαταστήσει το φυλάκιο ΤΚ15 (ή αλλιώς άγαλμα όπως το αποκαλούν) και έκτοτε παραμένει εκεί, με τα Ηνωμένα Έθνη να το θεωρούν μια μόνιμη παραβίαση του status quo της νεκρής ζώνης.

Όσον αφορά τα υπόλοιπα που περιλαμβάνει η συμφωνία, η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει προχωρήσει όλες τις διαδικασίες έτσι ώστε στις 23 Οκτωβρίου να ξεκινήσουν οι εργασίες οικοπεδοποίησης της περιοχής που αποφασίστηκε. Παράλληλα θα προχωρήσουν, με τη συμβολή και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εργασίες ασφαλτόστρωσης του δρόμου από τους Τρούλλους στην Πύλα, κάτι που αναμένεται να βοηθήσει στην οικιστική ανάπτυξη της περιοχής.

Υποστήριξη από ΕΕ

Μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας για την Πύλα, η επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων Ελίζα Φερέιρα χαιρέτισε την εξέλιξη και σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ ανέφερε: «Μετά τα θλιβερά γεγονότα του Αυγούστου, χαιρετίζω τη συμφωνία για την Πύλα στην Κύπρο και συγχαίρω τα εμπλεκόμενα μέρη και από τις δύο κοινότητες και τον ΟΗΕ για το επίτευγμα αυτό», σημείωσε η κ. Φερέιρα στο Χ (πρώην Twitter). «Η Επιτροπή θα υποστηρίξει την εφαρμογή της συμφωνίας. Η ειρήνη και η συνεργασία είναι πάντα ο δρόμος προς τα εμπρός», πρόσθεσε. Σημειώνεται πως η επίτροπος Συνοχής είναι η αρμόδια για στήριξη των προσπαθειών επανένωσης και της τουρκοκυπριακής κοινότητας μέσω σχετικού προγράμματος.

Τη συμφωνία χαιρέτισε και ο ύπατος εκπρόσωπος Ζοζέπ Μπορέλ, τονίζοντας πως στηρίζει τον ρόλο των Ηνωμένων Εθνών και της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και ζητώντας τη συνέχιση των προσπαθειών για την έναρξη των διαπραγματεύσεων. «Καλωσορίζω ολόψυχα τη συναντίληψη που επετεύχθη από τις πλευρές για την εξεύρεση λύσης όσον αφορά τον δρόμο της Πύλας στην Κύπρο και τη σταθεροποίηση της κατάστασης», ανέφερε ο κ. Μπορέλ σε ανάρτησή του. «Υποστηρίζω τον ουσιαστικό ρόλο των Ηνωμένων Εθνών και της ΟΥΝΦΙΚΥΠ», πρόσθεσε.

Χαιρέτισαν αλλά επιμένουν σε δύο κράτη

Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών χαιρέτισε τη συμφωνία για τον δρόμο της Πύλας αναφέροντας ότι «αποτελεί ένα νέο παράδειγμα της εποικοδομητικής στάσης που επιδεικνύει πάντα η πλευρά της ΤΔΒΚ», όπως αναφέρεται στο ψευδοκράτος.

«Η κατασκευή του δρόμου Πύλας, που είναι ένα ανθρωπιστικό έργο, βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη εδώ και δεκαετίες προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση των πολιτών της ΤΔΒΚ που ζουν στο μεικτό χωριό Πύλα στη νεκρή ζώνη στα εδάφη της πατρίδας τους. Η συμφωνία για την κατασκευή του δρόμου αποτελεί ένα νέο παράδειγμα της εποικοδομητικής στάσης που επιδεικνύει πάντα η πλευρά της ΤΔΒΚ. Αυτή η προσέγγιση της λεγόμενης ΤΔΒΚ είναι επίσης δείκτης της συμβολής της τουρκικής πλευράς για την επιτυχία του μοναδικού ρεαλιστικού μοντέλου λύσης που βασίζεται στη συνεργασία των δύο κρατών στο νησί», υποστηρίζει το τουρκικό ΥΠΕΞ. Στο μεταξύ, το λεγόμενο υπεξ, σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι το συντομότερο θα ολοκληρωθεί ο δρόμος Άρσους - Πύλας. Σημειώνουν επίσης ότι στις συναντήσεις τους με τα ΗΕ το ψευδοκράτος τόνισε ότι θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψει τη χρήση του δρόμου για παράτυπη μετανάστευση και λαθρεμπόριο.