Άφησαν νεογνά χωρίς πρόσβαση σε γιατρό

Στο ευρωπαϊκό, κατά τα άλλα, κράτος στο οποίο ζούμε, στον αγώνα μεταξύ ανθρωπίνων δικαιωμάτων και γραφειοκρατίας , η δεύτερη προηγείται. Όταν δε μιλάμε για πρόσφυγες και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους, ο αγώνας είναι ακόμα πιο άνισος. Ένα από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα είναι αυτό στην απρόσκοπτη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Είναι το δικαίωμα που κάποιοι, παραβιάζοντας διεθνείς συμβάσεις και νομοθεσίες, αποστερούν από δύο βρέφη. Έχουν διαφορετικούς γονείς, γεννήθηκαν στην Κύπρο από μητέρες προσφυγοπούλες οι οποίες έχουν εξασφαλίσει άδεια παραμονής. Όταν γέννησαν, βρίσκονταν στη χώρα μας με το καθεστώς του αναγνωρισμένου πρόσφυγα, γεγονός που συνεπάγεται ότι θα πρέπει να κινηθούν ξεχωριστά οι διαδικασίες για να εξασφαλίσουν άδεια παραμονής στη χώρα για τα παιδιά τους. Μέχρι να γίνει αυτό, θα πρέπει να πληρώνουν κάθε φορά που θα χρειάζεται να επισκεφθούν κάποιον γιατρό. Μιλάμε για 30 ευρώ την επίσκεψη, ενώ υπάρχει επιπλέον χρέωση για εξετάσεις και αναλύσεις, τη στιγμή που βάσει νόμου θα έπρεπε να πληρώνουν όσα πληρώνει ο κάθε πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας, δηλαδή 6 ευρώ. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει ο «Π», στη μια περίπτωση, δύο εβδομάδες μετά τη γέννηση του βρέφους, οι γονείς εξασφάλισαν άδεια παραμονής και άρχισαν από την ίδια κιόλας ημέρα τη διαδικασία για να βγει η άδεια παραμονής του παιδιού. Κανείς δεν ξέρει ποιο θα είναι το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί να μεσολαβήσει μέχρι να εκδοθεί η άδεια παραμονής, ενώ, όπως πληροφορούμαστε, το βρέφος ενδέχεται να χρειαστεί χειρουργείο. Λόγω ενός προβλήματος υγείας που αντιμετωπίζει, χρειάστηκε να επισκεφθεί ήδη μια φορά παιδοχειρουργό, θα πάει ξανά σε μια εβδομάδα και ενδέχεται να χρειαστεί να χειρουργηθεί. Όσον αφορά το δεύτερο νεογνό, κάθε δύο εβδομάδες πρέπει να το βλέπει ο παιδίατρος, με τους γονείς να επιβαρύνονται με το κόστος της επίσκεψης.

Η ίδια ιστορία

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο «Π» ασχολείται με το συγκεκριμένο θέμα. Τον τελευταίο χρόνο έχουν φτάσει κοντά μας άλλες 5-6 παρόμοιες περιπτώσεις, για τις οποίες ενημερώσαμε το Υπουργείο Υγείας. Η πρώτη αφορούσε μια γυναίκα με καταγωγή από το Κονγκό, η οποία ήταν έγκυος δίδυμα και τα έχασε λόγω του ότι δεν είχε πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες υγείας. Σε άλλη περίπτωση, προσφυγοπούλα, η οποία ούσα αιτήτρια πολιτικού ασύλου, μπήκε στο χειρουργείο τρεις φορές γιατί θα έχανε το πόδι της, έληξε η κάρτα νοσηλείας της και για να μπορεί να είναι συνεπής στα ραντεβού της για μετεγχειρητικό έλεγχο έπρεπε να πληρώνει 80 ευρώ (30 ευρώ για την επίσκεψη και άλλα 50 ευρώ για τις ακτινογραφίες). Μάλιστα η γυναίκα είχε χάσει κάποια ραντεβού και όταν χρειάστηκε να την δει κάποιος ειδικός, λόγω του ότι είχε αφόρητους πόνους, αναγκάστηκε να αποταθεί στις Πρώτες Βοήθειες. Εν τέλει, μετά από παρέμβαση της ίδιας της υπουργού Υγείας Πόπης Κανάρη, δόθηκε πρόσβαση στην προσφυγοπούλα σε υπηρεσίες υγείας. Η υπουργός ενημερώθηκε από τον «Π» για την κατάσταση που επικρατεί και μάλιστα είχε υποσχεθεί ότι θα βρει λύση.

Η υπόσχεση της Κανάρη

Η ιστορία της προσφυγοπούλας με το χειρουργημένο πόδι δημοσιεύθηκε στις 11 Αυγούστου 2023. Την επόμενη κιόλας ημέρα, η υπουργός Υγείας σε δηλώσεις της στον «Π» είχε αναφέρει τα εξής «Το πρόβλημα με τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες και την πρόσβασή τους σε υπηρεσίες υγείας δεν προέκυψε τώρα, ωστόσο, είναι κάτι που πρέπει να λυθεί και μάλιστα άμεσα. Θα πρέπει να βρεθεί μια λύση, ενδεχομένως να ανανεώνεται αυτόματα η κάρτα νοσηλείας που τους παραχωρείται όταν βρίσκονται υπό το καθεστώς του αιτητή πολιτικού ασύλου, μέχρι να εκδοθεί η άδεια παραμονής τους και να τους δοθεί πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας εντός του ΓεΣΥ. Είναι άδικο να ταλαιπωρούνται τα άτομα αυτά για να αποκτήσουν κάτι που έτσι και αλλιώς δικαιούνται με βάση και τον νόμο». Λιγότερο από δύο μήνες μετά αποδεικνύεται ότι μείναμε και πάλι στα λόγια και τίποτα δεν άλλαξε.

Τι λέει ο νόμος

Τα δικαιώματα των ατόμων που έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες καθορίζονται από τον Περί Προσφύγων Νόμο του 2000. Όσον αφορά δε θέματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, στο Άρθρο 21 αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι, «πρόσωπο, το οποίο αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας δυνάμει του Νόμου αυτού, έχει δικαίωμα να τυγχάνει της ίδιας μεταχείρισης που παρέχεται στους πολίτες της Δημοκρατίας. O Περί Προσφύγων Νόμος σε καμία περίπτωση δεν προνοεί ότι η πρόσβαση στα δικαιώματα που παρέχονται, όπως ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, προϋποθέτει έκδοση άδειας παραμονής, με την πρακτική που ακολουθεί το κράτος να αντιτίθεται στα όσα λέει ο νόμος. Την ίδια στιγμή που πρόνοια για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ατόμων που βρίσκονται υπό καθεστώς διεθνούς προστασίας υπάρχει και στον Περί Γενικού Συστήματος Υγείας (ΓεΣΥ) νόμο του 2001. Βάσει νόμου λοιπόν, από τη στιγμή που ένα άτομο αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας, δικαιούται δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθώς έχει τα ίδια ακριβώς δικαιώματα με τους υπόλοιπους πολίτες της Δημοκρατίας. Αυτά, σε θεωρητικό επίπεδο. Η πρακτική που ακολουθείται, παράνομα, από την Κυπριακή Δημοκρατία, λέει ότι οι Δικαιούχοι Διεθνούς Προστασίας (αναγνωρισμένοι πρόσφυγες) δεν έχουν πρόσβαση στο Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ) κατά τον χρόνο έκδοσης της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου με την οποία τους παραχωρείται το καθεστώς. Πρόσβαση δίδεται εφόσον εκδοθεί η άδεια παραμονής από το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού. Πρόκειται για μια διαδικασία που στην καλύτερη των περιπτώσεων διαρκεί έξι με οκτώ μήνες. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι πολίτες αυτοί έχουν κάρτα νοσηλείας, η οποία εκδίδεται προηγουμένως για τους αιτητές πολιτικού ασύλου. Αυτό σημαίνει ότι δικαιούνται να επισκεφθούν γιατρό σε δημόσιο νοσηλευτήριο αλλά και να λάβουν φάρμακα από το φαρμακείο του νοσοκομείου, το οποίο πολλές φορές δεν μπορεί να ικανοποιήσει όλες τους τις ανάγκες. Αν όμως αναγνωριστούν ως πρόσφυγες, ακόμη και πριν να λήξει η κάρτα νοσηλείας τους, τότε υπάρχει περίπτωση να τους τη στερήσουν, αποκόπτοντάς τους έτσι την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Υπάρχουν περιπτώσεις προσφύγουν οι οποίοι άφησαν στη μέση τη θεραπεία τους εξαιτίας αυτής της κατάστασης.