Πράγματα και θαύματα εντοπίζει η Ελεγκτική Υπηρεσία σε έρευνα που διεξήγαγε αναφορικά με τις διαδικασίες ετοιμασίας του ηλεκτρονικού πορτοφολιού (eWallet) που ακολουθήθηκαν από το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής (ΥΦΕΚΨΠ).
Το συγκεκριμένο ζήτημα προέκυψε όταν στις 7 Ιουνίου 2023, ο υφυπουργός Καινοτομίας Φίλιππος Χατζηζαχαρία σε δηλώσεις του σε εκπομπή του Sigma κατήγγειλε ότι, το 2022 το υφυπουργείο ανέθεσε προφορικά σε κυπριακή κοινοπραξία την ετοιμασία εθνικού ηλεκτρονικού πορτοφολιού.
Οι συγκεκριμένες αναφορές του υφυπουργού, περιέπεσαν στην αντίληψη της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η οποία προχώρησε άμεσα στη διεξαγωγή αυτεπάγγελτης έρευνας για το συγκεκριμένο θέμα. Στις 22 Αυγούστου 2023 και αφότου ολοκληρώθηκε η έρευνα, τα αποτελέσματά της κοινοποιήθηκαν με επιστολή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στο Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.
Όπως αναφέρεται στην επιστολή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, την οποία κατέχει ο «Π», «το Υφυπουργείο ανέθεσε, όπως φαίνεται, απευθείας και προφορικά, τη δημιουργία του εθνικού πορτοφολιού της Κύπρου «mygovwallet» σε κοινοπραξία, χωρίς καμιά διαδικασία, χωρίς να ληφθεί καμιά έγκριση, χωρίς να γίνει οποιαδήποτε εκτίμηση κόστους για οποιαδήποτε εργασία και χωρίς καν να έχει γίνει οποιαδήποτε αναφορά σε κόστος, είτε από μέρους του Υφυπουργείου, είτε από μέρους της κοινοπραξίας, με τη δικαιολογία ότι η κοινοπραξία είχε υλοποιήσει το Ευρωπαϊκό Πιστοποιητικό Covid19 (EUDCC)».
Όπως σημειώνει η Ελεγκτική Υπηρεσία, «η κοινοπραξία, έχοντας λάβει προφορικά το 'πράσινο φως' από το υφυπουργείο, αποφάσιζε για τον τρόπο υλοποίησης του 'mygovwallet', επικοινωνούσε με τα εμπλεκόμενα κυβερνητικά τμήματα/υπηρεσίες, δίνοντάς τους απευθείας οδηγίες, προβαίνοντας μάλιστα και σε υποδείξεις πώς να χειριστούν εσωτερικά θέματα. Τόσο ο τρόπος υλοποίησης, όσο και οι παρεμβάσεις της κοινοπραξίας στον τρόπο χειρισμού των εσωτερικών ζητημάτων, σε αρκετές περιπτώσεις δεν ήταν σύμφωνες με τις πολιτικές του υφυπουργείου ή/και του δημόσιου τομέα. Το παράδοξο είναι ότι, ενώ η κοινοπραξία, υλοποιούσε το 'mygovwallet', ενδεχομένως με οδηγίες του υφυπουργείου και ενώ τα εμπλεκόμενα κυβερνητικά τμήματα/υπηρεσίες δεν είχαν λάβει επίσημη ενημέρωση ή/και οδηγία από το ΥΦΕΚΨΠ για να συμβάλουν στην υλοποίηση, όλοι παρείχαν πληροφορίες και συνεργαζόντουσαν με την κοινοπραξία, εκθέτοντας ουσιαστικά, δεδομένα του κράτους και των πολιτών παράνομα, εφόσον η ανάπτυξη εγίνετο άνευ νόμιμης έγκρισης των διαδικασιών».
Ανταλλαγή μηνυμάτων
με τον πρώην σύζυγο
Στην ίδια επιστολή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αναφέρεται ότι «η Επικεφαλής του Γραφείου του Υφυπουργού (ΕΓΥ), η οποία είχε υπό την ευθύνη της τους δύο πυλώνες του eWallet, (α) τη δημιουργία του εθνικού πορτοφολιού της Κύπρου και (β) τη συμμετοχή του ΥΦΕΚΨΠ έργο POTENTIAL (ένα από τα συγχρηματοδοτούμενα έργα του προγράμματος 'Ψηφιακή Ευρώπη'), το οποίο συντόνιζε η κοινοπραξία, είχε και εξακολουθεί να έχει πρώτου βαθμού συγγένειας εξ αγχιστείας (πρώην σύζυγος) με τον εκπρόσωπο μιας εκ των εταιρειών που συμμετέχουν στην κοινοπραξία. Η ίδια αντάλλαζε ηλεκτρονικά μηνύματα, απευθείας με το άτομο που έχει συγγένεια, ετοίμαζε σχετικά σημειώματα προς τους αρμόδιους που αφορούσαν εγκρίσεις κονδυλίων για το έργο, συντόνιζε τους εμπλεκόμενους φορείς, λειτουργούσε ως συνδετικός κρίκος ανάμεσα στα τμήματα/υπηρεσίες και στην κοινοπραξία και έκανε εισηγήσεις για υλοποίηση του έργου. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, το θέμα της σύγκρουσης συμφερόντων, αναφέρθηκε μόνο στο τελικό στάδιο από τον γενικό διευθυντή του ΥΦΕΚΨΠ, όταν το προσχέδιο των εγγράφων του διαγωνισμού για τη διαδικασία διαπραγμάτευσης, είχε ουσιαστικά ετοιμαστεί από την κοινοπραξία και θα έπρεπε να υποβληθεί στο Συμβούλιο Προσφορών για έγκριση».
Όπως προέκυψε από την έρευνα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, «η ΕΓΥ είχε υπό την ευθύνη της την οργάνωση, τον συντονισμό του έργου, καθώς και την επικοινωνία με την κοινοπραξία, τον γενικό διευθυντή και τον υφυπουργού του ΥΦΕΚΨΠ. Είχε ετοιμάσει τα σημειώματα έγκρισης της δαπάνης του έργου και έγκρισης της διαδικασίας διαπραγμάτευσης από το Συμβούλιο Προσφορών, ωστόσο για λόγους σύγκρουσης συμφερόντων, δεν μπορούσε να ήταν εισηγητής του θέματος στο Συμβούλιο Προσφορών του ΥΦΕΚΨΠ και για αυτόν τον λόγο ο γενικός διευθυντής ζήτησε από άλλο λειτουργό να είναι ο εισηγητής, ο οποίος τελικά αρνήθηκε. Διαφαίνεται ως εκ τούτου, ότι το ΥΦΕΚΨΠ ενήργησε και προώθησε μια διαδικασία που δεν είναι νόμιμη εφόσον δεν είχε λάβει τις απαιτούμενες εγκρίσεις όταν έπρεπε κατά τον ουσιώδη χρόνο κάθε σταδίου της διαδικασίας και όπου υπήρχε η ιδιάζουσα σχέση της ΕΓΥ».
Ίσως δημιουργούνται τετελεσμένα
Σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία, «τo ΥΦΕΚΨΠ με την πρόφαση ότι είναι πολιτική απόφαση και χωρίς να έχει προβεί σε καμμιά μελέτη κόστους – οφέλους, προχώρησε στην προφορική ανάθεση της σύμβασης παρακάμπτοντας τις εισηγήσεις των δικών του εμπειρογνωμόνων και έχοντας παρακάμψει τις πρόνοιες της νομοθεσίας, δεν έχει προχωρήσει, ως όφειλε στην ορθή διαγωνιστική διαδικασία που έπρεπε να είχε ακολουθήσει στην προκειμένη περίπτωση. Η πιο πάνω πολιτική απόφαση δεν θα μπορούσε για κανένα λόγο να θεωρηθεί λευκή επιταγή προς το ΥΦΕΚΨΠ για τη διαχείριση του δημοσίου χρήματος με κατάφορη παράβαση της νομοθεσίας. Με ηλεκτρονικό μήνυμα που απέστειλε το ΥΦΕΚΨΠ στην Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρεται ότι 'εν κατακλείδι και όσον αφορά τις διαδικασίες ανάθεσης σύμβασης, έχουμε προχωρήσει μόνο με τη συμμετοχή μας στην κοινοπραξία POTENTIAL και καμιά άλλη επίσημη δέσμευση δεν έχει γίνει'. Εντούτοις, φαίνεται ότι έχουν ξοδευτεί αρκετές ανθρωποώρες τόσο από τα εμπλεκόμενα τμήματα/υπηρεσίες, όσο και από την κοινοπραξία με αποτέλεσμα το διοικητικό κόστος να είναι ψηλό και να δημιουργείται πρόσφορο έδαφος στην κοινοπραξία για ενδεχόμενες απαιτήσεις. Τέλος, όπως εξελίχθηκε η κατάσταση σήμερα, ενδεχομένως να δημιουργεί τετελεσμένα».
Σημειώνεται ότι, η Ελεγκτική Υπηρεσία εξετάζει το ενδεχόμενο να διαβιβάσει τη συγκεκριμένη υπόθεση στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς για εξέταση του ενδεχομένου κατάχρησης εξουσίας από συγκεκριμένα πρόσωπα.
Κ. Κόκκινος: Δεν έγινε ανάθεση
Ο τέως υφυπουργός Καινοτομίας κληθείς από τον «Π» να σχολιάσει τα όσα αναφέρονται στην επιστολή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας δήλωσε ότι δεν είχε υπόψη του τη συγκεκριμένη επιστολή και ότι μετά που περιήλθε στην αντίληψή του, ζήτησε να ενημερωθεί επίσημα από την Ελεγκτική Υπηρεσία. Ανέφερε επίσης ότι, ενόσω ήταν υφυπουργός Καινοτομίας δεν έγινε καμιά ανάθεση για το ηλεκτρονικό πορτοφόλι και δεν δόθηκε ούτε ένα ευρώ για τον σκοπό αυτό. Σύμφωνα με τον κ. Κόκκινο, επί θητείας του στο Υφυπουργείο, όταν είχε καταστεί επί της ουσίας ανενεργό το EUDCC, ζήτησε -χωρίς καμιά δέσμευση- από την εταιρεία που είχε δημιουργήσει το EUDCC να διερευνήσει κατά πόσον υπάρχει υπήρχε η δυνατότητα να μετατραπεί στο «mygovwallet». «Η επαφή ήταν καθαρά διερευνητικού χαρακτήρα και δεν είχε γίνει οποιαδήποτε ανάθεση», διευκρίνισε ο κ. Κόκκινος.
Τι είναι το eWallet
Το εθνικό ηλεκτρονικό πορτοφόλι της Κύπρου είναι μια εφαρμογή για έξυπνες συσκευές, την οποία θα μπορεί ο κάθε πολίτης να εγκαταστήσει στο κινητό του τηλέφωνο και να διατηρεί αποθηκευμένα σ’ αυτήν την εφαρμογή την ηλεκτρονική του ταυτότητα, την άδεια οδήγησης και άλλα επίσημα κρατικά έγγραφα.
