Το περασμένο Κυριακοδεύτερο ήταν η Χλώρακα, το βράδυ της Παρασκευής, προχθές, η Λεμεσός που πετά, και έρχεται και η σειρά της Λευκωσίας αυτήν την εβδομάδα, την ερχόμενη Τετάρτη, έξω από το Προεδρικό: ακροδεξιά στοιχεία, οι γνωστοί άγνωστοι χούλιγκαν, κουκουλοφόροι, και κάποιοι αχαρακτήριστοι πολίτες που για διάφορους λόγους θεωρούν ότι με αυτά τα -ντροπιαστικά για το ανθρώπινο είδος και τη χώρα μας- πογκρόμ θα λυθεί το Μεταναστευτικό -που δεν διαφωνεί κανείς ότι είναι μεγάλο πρόβλημα- έχουν κάνει το κράτος μας να μοιάζει με ακυβέρνητη πολιτεία και η κατάσταση στο τουριστικό νησί μας να είναι περίπου έκρυθμη. Γιατί φθάσαμε σε αυτό το κατάντημα, μια Κύπρος με μία ακόμα Κύπρο μετανάστες στο εξωτερικό και τόσους εκτοπισμένους εδώ και μισό αιώνα; Διότι, εκτός των υπαρκτών προβλημάτων, θερίζουμε αυτά που έσπειρε η κυβέρνηση Αναστασιάδη: ακροδεξιά ρητορική προς άγραν ψήφων και τσαπατσούλικη διαχείριση.
Λήφθηκαν μέτρα
Τι άλλαξε τους τελευταίους μήνες και άρχισε κάτι θετικό να κινείται στο Μεταναστευτικό, να είναι λιγότερες οι εισροές/αφίξεις σε σχέση με τις εκροές/αναχωρήσεις παρόλο που δεν μειώθηκαν τα μεταναστευτικά κύματα στη Μεσόγειο (στοιχεία UNHCR); Σίγουρα δεν εφηύραμε τον τροχό, αλλά λήφθηκαν μέτρα, τα εξής: (α) Αποτροπή των ροών, (β) Βελτίωση της ικανότητας ανταπόκρισης και ενίσχυση των ανθρώπινων πόρων για τη διαχείριση/επίσπευση διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου, (γ) Αύξηση των επιστροφών των υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες καταγωγής τους, (δ) Ενίσχυση των υποδομών υποδοχής και φιλοξενίας, (ε) Αλλαγή ρητορικής, ανθρώπινη αντιμετώπιση του θέματος.
Αποτροπή ροών
Η ακροδεξιά ρητορική και η πρακτική της προηγούμενης κυβέρνησης/Υπουργείου Εσωτερικών [συρματόπλεγμα, αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην εξέταση αιτήσεων πολιτικού ασύλου (για δύο χρόνια παγώσαμε την εξέταση αιτήσεων Σύρων προσφύγων γιατί η συντριπτική πλειοψηφία εγκρίνεται), η συμπεριφορά στους πρόσφυγες/παράτυπους μετανάστες που πλησίαζαν τις ακτές της Κύπρου («Οι βάρκες της ντροπής») κ.λπ.] έκλεισαν τ’ αφτιά των Βρυξελλών σε οτιδήποτε ζητούσε η Κυπριακή Δημοκρατία αναφορικά με το Μεταναστευτικό/Προσφυγικό. Η αλλαγή πολιτικής/πρακτικής/ρητορικής τους τελευταίους μήνες επέφερε και διαφορετική αντίδραση από τις Βρυξέλλες, όπως αφόρητη πίεση στην Τουρκία για καλύτερους ελέγχους στα αεροδρόμιά της, ώστε να μην φθάνουνε στα κατεχόμενα μετανάστες (δήθεν φοιτητές) με προορισμό τις ελεύθερες περιοχές. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει τρόπους να γνωρίζει ότι αυτό έγινε και έπιασε τόπο. Γίνονται πλέον αποτελεσματικοί έλεγχοι στα τουρκικά αεροδρόμια και καλύτερος έλεγχος στα κατεχόμενα (π.χ. πανεπιστήμια των κατεχομένων δεν θέλουν να τους «χρεώσουν» ότι διευκολύνουν παράτυπους μετανάστες να περνούν σε ευρωπαϊκό έδαφος/Κυπριακή Δημοκρατία - πάνω από το 70% που μας έρχονταν από τα κατεχόμενα δήλωνε φοιτητής σε πανεπιστήμιο της κατεχόμενης Κύπρου), γι' αυτό και μειώθηκαν οι ροές διαμέσου της πράσινης γραμμής. Επίσης, μειώθηκαν οι θαλάσσιες ροές γιατί έγιναν συμφωνίες/διευθετήσεις/συνεννοήσεις με τον Λίβανο για επαναπροώθηση βαρκών (ο τέως ΥΠΕΣ είχε κάνει μια προφορική συμφωνία, την οποία διαφήμισε πολύ περισσότερο από το αποτέλεσμα που τελικά είχε ή δεν είχε). Επιπρόσθετα, πήραμε πληροφορίες από τον Λίβανο για κυκλώματα διακινητών (γι' αυτό και οι τελευταίες συλλήψεις διακινητών/παράρτημα Κύπρου - θα ακολουθήσουν σύντομα κι άλλες συλλήψεις, στις ελεύθερες περιοχές δρουν τρία καλά οργανωμένα κυκλώματα, εμπλέκονται περίπου 40 άτομα, κυρίως Σύροι). Σύμφωνα με καλά ενημερωμένη πηγή που μίλησε στον «Π», πολλές πληροφορίες (και φωτογραφίες) για τα δίκτυα των διακινητών υπήρχαν και επί προηγούμενης κυβέρνησης, αλλά -για έναν παράξενο λόγο- αυτές παρέμειναν αναξιοποίητες στα συρτάρια της Αστυνομίας, της Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μετανάστευσης κ.λπ. - δεν συντονίζονταν μεταξύ τους. Μετά τις πρόσφατες πρώτες συλλήψεις, σταμάτησε η συνεχής ροή σαπιοκάραβων προς την Κύπρο. Μία τρίτη δράση που βοήθησε στη μείωση των μεταναστευτικών ροών είναι οι εντατικές, ενημερωτικές καμπάνιες στις χώρες απ’ όπου προέρχονται πολλοί από αυτούς τους μετανάστες (Κονγκό, Καμερούν, Νιγηρία), οι οποίοι πληρώνουν 2.000-3.000 δολάρια ο καθένας, με υποσχέσεις ότι θα έρθουν στον κυπριακό Παράδεισο και με τρένο θα μπορούν να πάνε στη… Γερμανία (κυριολεκτικά, αυτό πιστεύουν πολλοί).
Χρόνος εξέτασης αιτήσεων
Ο χρόνος εξέτασης αιτήσεων πολιτικού ασύλου μειώθηκε αισθητά με την αύξηση των εξεταστών αυτών των αιτήσεων - έτσι, μαζί με τις νέες αιτήσεις εξετάζεται και ένα μέρος των παλαιών που αφέθηκαν να συσσωρευτούν σε έναν τεράστιο όγκο (εκκρεμούν περίπου 30.000 αιτήσεις). Για τους Αφρικανούς, από 9-10 μήνες ο χρόνος εξέτασης μειώθηκε σε περίπου τρεις μήνες, συμπεριλαμβανομένης και της προσφυγής στο Διοικητικό Δικαστήριο (για τις αβάσιμες ένας μήνας). Σημειώνεται ότι μετά από δύο χρόνια ξεπάγωσε και η εξέταση των αιτήσεων Σύρων (εκκρεμούν περίπου 11.000 αιτήσεις), ενώ παράλληλα το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να απαλειφθεί η εξαίρεση για τους Σύρους πρόσφυγες που αφορά το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και άλλα επιδόματα, ώστε να ισχύει και γι' αυτούς ό,τι και για τους υπόλοιπους που έρχονται στην Κύπρο (για να δικαιούται κάποιος ΕΕΕ πρέπει να είναι μόνιμος κάτοικος Κύπρου για τουλάχιστον πέντε χρόνια). Απόρριψη της αίτησης πολιτικού ασύλου σημαίνει αποκόπτονται αμέσως τα επιδόματα, απαγορεύεται η εργασία και αρχίζει η διαδικασία απέλασης. Μετά την απόρριψη της αίτησής τους αρκετοί πλέον μετανάστες επιλέγουν το Σχέδιο Εθελούσιας Επιστροφής γιατί λαμβάνουν μαζί με το αεροπορικό εισιτήριο και περίπου 1.500 ευρώ. Επιπρόσθετα, εδώ και λίγες ημέρες το Υπουργείο Εργασίας έχει ξεκινήσει εντατικότατους ελέγχους για παράνομη εργασία ώστε να αποτρέπονται οι εργοδότες από το να προσλαμβάνουν αιτητές ασύλου που έχει απορριφθεί η αίτησή τους και άρα παράνομα διαμένουν στην Κύπρο (είναι υπό απέλαση).
Αχίλλειος πτέρνα
Τι απογίνονται οι παράτυποι μετανάστες που με την απόρριψη της αίτησης πολιτικού ασύλου γίνονται παράνομοι; Η πολιτεία τους αφήνει ελεύθερους να κυκλοφορούν στη χώρα γιατί δεν έχει χώρους να τους φιλοξενήσει μέχρι την απέλασή τους. Και μιλούμε για χιλιάδες, δεκάδες χιλιάδες. Ο τέως υπουργός Εσωτερικών πολυδιαφήμισε το Κέντρο Φιλοξενίας «Λήμνες», το οποίο θα είχε χωρητικότητα περίπου 1.000 ανθρώπων. Οι «Λήμνες» τελικά θα φτιαχτούν από την αρχή ως προαναχωρησιακό κέντρο για 1.000 ψυχές που θα περιμένουν επιστροφή στην πατρίδα τους - περίπου τρεις εβδομάδες είναι ο χρόνος αναμονής. Το Κέντρο θα είναι έτοιμο σε δύο χρόνια γιατί η προηγούμενη κυβέρνηση τα έκανε θάλασσα. Ξοδέψαμε/πετάξαμε μερικά εκατομμύρια (κυβερνητική πηγή κάνει λόγο για 6-7 εκατομμύρια ευρώ) για να τοποθετήσουμε αντί σπιτάκια για ανθρώπους πλαστικές αποθήκες από το ΙΚΕΑ που προορίζονται για… εργαλεία κήπου κ.λπ., κι έτσι δεν πήρε έγκριση το έργο από τις Βρυξέλλες. Σήμερα, ως προαναχωρησιακοί χώροι χρησιμοποιούνται αστυνομικά κρατητήρια (40-50 θέσεις) και ο χώρος προσωρινής κράτησης στην Κοφίνου (περίπου 125 θέσεις). Ενώ θα μπορούσαμε να απελαύνουμε περίπου 1.000 ανθρώπους τον μήνα, είμαστε στους 100 - και χιλιάδες κυκλοφορούν ελεύθεροι χωρίς επιδόματα και χωρίς δικαίωμα για εργασία (πώς τρέφονται και πού κοιμούνται αυτοί οι άνθρωποι;).
Συμπερίληψη
Το χάος στη διαχείριση προσφύγων/παράτυπων μεταναστών/αιτητών ασύλου προκάλεσε παράλυση και στο θέμα των προγραμμάτων συμπερίληψης (δεν είναι πια δόκιμος όρος η λέξη «ενσωμάτωση») των προσφύγων/μεταναστών, που νόμιμα μπορούν να παραμείνουν στη χώρα μας. Ο υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου προγραμματίζει να συγκαλέσει σύσκεψη με τα εμπλεκόμενα Υπουργεία Εργασίας, Παιδείας, Δικαιοσύνης, καθώς και με το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, με στόχο τον συντονισμό για υλοποίηση δράσεων σχετικά με το θέμα της ομαλής συμπερίληψης αυτών των ανθρώπων στην κυπριακή κοινωνία.
Τα νέα δεδομένα σε αριθμούς
Για του λόγου το αληθές, σε σχέση με τη μείωση των μεταναστευτικών ροών στην Κύπρο, σύμφωνα με το Υπουργείου Εσωτερικών, από το 2015 υπήρχε μια αυξητική πορεία στις αιτήσεις ασύλου με κορύφωση το 2022 (οι μειωμένες αιτήσεις το 2020 και το 2021 ήταν κυρίως λόγω κορωνοϊού). Από τα στοιχεία για το έτος 2023 διαφαίνεται πως οι αιτήσεις ασύλου μειώθηκαν στο 50% περίπου, ενώ οι επιστροφές υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες καταγωγής τους έχουν αυξηθεί κατά πολύ. Για την αντιμετώπιση των συσσωρευμένων αιτήσεων ασύλου και τη διασφάλιση της έγκαιρης διεκπεραίωσης προσελήφθη νέο προσωπικό ενισχύοντας τις ικανότητες της Υπηρεσίας Ασύλου. Συγκεκριμένα, προσελήφθησαν επιπλέον 27 εξεταστές αιτήσεων ασύλου, ενώ τώρα τον Σεπτέμβριο δρομολογείται η πρόσληψη περαιτέρω 25 εξεταστών. Στην ουσία έχει διπλασιαστεί ο αριθμός των εξεταστών, γεγονός που συμβάλλει σταδιακά στην αύξηση της εξέτασης των αιτήσεων. Αποτέλεσμα τούτου ήταν να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των αποφάσεων (π.χ. 2.000 αιτήσεις εξετάστηκαν τον Ιούλιο σε σύγκριση με πέρσι που εξετάστηκαν λιγότερες από 1.000 αιτήσεις). Ακόμα, μέχρι τέλος Αυγούστου, οι επιστροφές για φέτος (2023) είναι σύνολο 6.214, ενώ μαζί με τις μετεγκαταστάσεις (937 άνθρωποι μετεγκαταστάθηκαν σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ) ο αριθμός των ανθρώπων που έφυγαν από την Κύπρο είναι 7.151 μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Συγκρίνοντας το φετινό με το περσινό τετράμηνο Μαρτίου - Αυγούστου παρατηρούμε πως οι επιστροφές το 2023 ήταν 3.239, ενώ έφθασαν τις 4.751 το 2023.
