Νέα κατσάδα στην Κύπρο από Κομισιόν για ΑμεΑ

Διορία δύο μηνών έδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Κύπρο και σε άλλες πέντε χώρες για να λάβουν μέτρα ούτως ώστε να εξασφαλίσουν προσβασιμότητα προϊόντων και υπηρεσιών σε άτομα με αναπηρία. Ειδικότερα, η Επιτροπή αποφάσισε να στείλει αιτιολογημένες γνώμες στην Κύπρο, στη Βουλγαρία, στην Ιρλανδία, στις Κάτω Χώρες και στην Πολωνία για την αποτυχία μεταφοράς των κανόνων της ΕΕ σχετικά με την προσβασιμότητα προϊόντων και υπηρεσιών για άτομα με αναπηρία (Οδηγία (ΕΕ) 2019/882) στο εθνικό τους δίκαιο. Μετά την κατσάδα, μας δίνει δύο μήνες για να απαντήσουμε, και εννοείται να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα, διαφορετικά δεν τη γλυτώνουμε την παραπομπή στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Επιτροπή είχε στείλει από τον Ιούλιο του 2022 προειδοποιητική επιστολή, με την Κύπρο να εμπίπτει στην κατηγορία των χωρών οι οποίες, ενώ έχουν υιοθετήσει νομοθεσία η οποία επιβάλλει σε κτήρια να είναι προσβάσιμα για ΑμεΑ, δυσκολεύονται να ελέγξουν ότι εφαρμόζεται. Ενδεικτικό μάλιστα των κενών που υπάρχουν και το γεγονός ότι δεν υπάρχει νομοθεσία η οποία να επιβάλλει σε ιατρεία και χώρους εξυπηρέτησης ασθενών να είναι προσβάσιμα σε ΑμεΑ.

«Αρνητικό για τη χώρα»

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου των οργανωμένων ασθενών και πρόεδρο της Οργάνωσης Παραπληγικών Κύπρου (ΟΠΑΚ), Δημήτρη Λαμπριανίδη, το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Κύπρος καθυστέρησε, είναι κάτι ανεπιθύμητο και αρνητικό για τη χώρα. Ο ίδιος σημείωσε παράλληλα ότι το κράτος θα πρέπει να αναλαμβάνει δράση προτού φτάσουμε στο σημείο να χρειάζεται παρέμβαση από πλευράς της ΕΕ, καθώς πρόκειται για ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητα των ατόμων με αναπηρία. Τόνισε, επίσης, ότι η απουσία μίας ανεξάρτητης τοπικής αρχής, η οποία θα ασχολείται με την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρίες, είτε σε υπηρεσίες είτε σε κτήρια ή αλλού, δημιουργεί κενά ή καθυστερεί την επίλυση προβλημάτων που μπορούν να λυθούν και να προσφέρουν καλύτερη ενσωμάτωση σε αυτά τα άτομα. Ο ίδιος δεν παρέλειψε να σχολιάσει και τα προβλήματα που υπάρχουν όσον αφορά τη νομοθεσία. Κατά τον κ. Λαμπριανίδη, υπάρχει πρόβλημα με την εφαρμογή των νόμων στην Κύπρο, γεγονός που εντοπίσθηκε και επισημάνθηκε στην Κυπριακή Δημοκρατία το 2018 από την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών, η οποία διαπίστωσε αδυναμία των τοπικών αρχών να επιβάλουν τις σχετικές πρόνοιες του νόμου. Όπως επεσήμανε ο κ. Λαμπριανίδης, «έχουμε πάρα πολλά κτήρια που δεν έχουν άδεια λειτουργίας εδώ και πολλά χρόνια, έχουν προβλήματα προσβασιμότητας, αλλά λειτουργούν κανονικά», συμπληρώνοντας ότι γενικά υπάρχουν πολλά κενά.

«Φτωχές» οι υπηρεσίες

Πρόβλημα υπάρχει και σε ό,τι αφορά την πρόσβαση ΑμεΑ σε υπηρεσίες υγείας, στις οποίες διαπιστώνεται έλλειψη προσβασιμότητας, τόσο σε κτήρια όσο και σε εξοπλισμό. Τέτοιου είδους καταγγελίες βλέπουν κατά καιρούς το φως της δημοσιότητας. Τον Οκτώβριο του 2022, η Κυπριακή Συνομοσπονδία Αναπήρων κατήγγειλε ότι γιατροί χρειάζεται να κατέβουν στον δρόμο με το πιεσόμετρο για να εξετάσουν ΑμεΑ, καθώς δεν μπορούν να ανέβουν στο κτήριο λόγω έλλειψης προσβασιμότητας. Τον περασμένο Ιανουάριο είδε το φως της δημοσιότητας καταγγελία γυναίκας η οποία πήγε σε ακτινοδιαγνωστικό κέντρο, και ενώ τους είχε ενημερώσει ότι είναι ανάπηρη, όταν επισκέφθηκε το κέντρο για να κάνει τεστ οστεοπόρωσης, της είπαν να ανέβει από τις σκάλες στον πρώτο όροφο όπου βρισκόταν ο εξοπλισμός για το τεστ. Η γυναίκα αποχώρησε από το κέντρο χωρίς να εξυπηρετηθεί. Σε άλλη περίπτωση, άνδρας σε τροχοκάθισμα χρειάστηκε υπηρεσίες ουρολόγου, και κατά την εξέταση έζησε μία «εξευτελιστική» διαδικασία. Παρευρισκόμενοι τον σήκωσαν για να τον τοποθετήσουν στην ειδική εξεταστική καρέκλα, η οποία δεν διέθετε τις προδιαγραφές για εξέταση ατόμων με αναπηρίες. Ο κ. Λαμπριανίδης από πλευράς του έκανε ειδική αναφορά στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν συμπολίτες μας με προβλήματα ακοής και ομιλίας. «Ειδικά τα άτομα με απώλεια ακοής και ομιλίας αντιμετωπίζουν, θεωρώ, τον μέγιστο αποκλεισμό στη χώρα μας, διότι είναι πολύ φτωχές οι υπηρεσίες διερμηνέα για τα άτομα αυτά», είπε χαρακτηριστικά.

Η παραδοχή του Υπουργείου Υγείας

Αναφορά στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ΑμεΑ άτομα, σε σχέση με την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας γίνεται και μέσα από δύο εκθέσεις του επιτρόπου εποπτείας ΓεΣΥ, δρα Χριστόδουλου Καΐση. Στην τελευταία του έκθεση επί του θέματος, ο επίτροπος τόνισε ότι υπάρχουν εγκαταστάσεις παροχής υπηρεσιών φροντίδας υγείας οι οποίες δεν διαθέτουν τις ελάχιστες προδιαγραφές και εξοπλισμό ώστε να παρέχουν πρόσβαση σε άτομα με αναπηρίες. Στην έκθεση γίνεται αναφορά και σε επιστολή του Υπουργείου Υγείας προς τον αναπληρωτή διευθυντή του ΟΑΥ, Άθω Τσινωντίδη, ημερομηνίας 28 Νοεμβρίου 2022, στην οποία το υπουργείο παραδέχεται ότι υπάρχει νομοθετικό κενό ως προς τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα ιατρεία, είτε βρίσκονται εκτός ΓεΣΥ είτε εντός του συστήματος, ούτως ώστε να εξυπηρετούν άτομα με αναπηρίες. Όπως αναφέρεται, «πρόθεση του υπουργείου είναι να προωθηθεί η ετοιμασία νομοθεσιών που να καλύπτουν υποδομές υγείας που σήμερα δεν είναι θεσμοθετημένες, ούτως ώστε να διασφαλίζεται σ’ αυτές η πρόσβαση και διακίνηση ασθενών με αναπηρίες». Μέχρι στιγμής πάντως το υπουργείο έμεινε με τις «προθέσεις», καθώς ελάχιστα έχουν γίνει προς αυτή την κατεύθυνση.

87 εκατ. ΑμεΑ στην Ευρώπη

Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της Επιτροπής, ο ευρωπαϊκός νόμος για την προσβασιμότητα απαιτεί βασικά προϊόντα και υπηρεσίες, όπως τηλέφωνα, υπολογιστές, ηλεκτρονικά βιβλία, τραπεζικές υπηρεσίες, υπηρεσίες υγείας κ.λπ. να είναι προσβάσιμα για άτομα με αναπηρία. Ως εκ τούτου, τονίζεται, αυτό θα συμβάλει στην αύξηση της συμμετοχής στην κοινωνία, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και της απασχόλησης, καθώς και περισσότερες ευκαιρίες αυτονομίας και κινητικότητας των ατόμων με αναπηρία, που εκπροσωπούν τουλάχιστον 87 εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες. Σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις και οι υπηρεσίες πρέπει να διασφαλίσουν ότι συμμορφώνονται με ένα σύνολο κοινών απαιτήσεων προσβασιμότητας της ΕΕ έως το 2025.