Παραλίες: Νομοθεσία που μπάζει νερά και ο κάθε διαχειριστής τα δικά του 

Των Γιάννη Πάζουρου και Νεκταρίας Χατζηχριστοδούλου

Βρισκόμαστε στα μέσα της καλοκαιρινής περιόδου και για πολλούς ο μήνας Ιούλιος, και κυρίως ο Αύγουστος, σημαίνει θερινές διακοπές, αν και αυξημένη κίνηση λουόμενων στις παραλίες γι' αυτήν την τουριστική σεζόν παρατηρήθηκε από το τέλος Μαΐου. Ο κόσμος μοιράστηκε, με πιο δημοφιλείς προορισμούς να παραμένουν οι ελεύθερες περιοχές Αμμοχώστου και η Πάφος. Κατά καιρούς το θέμα των διπλοχρεώσεων στις παραλίες, στα beach bars, έχουν φέρει στο φως της δημοσιότητας καταγγελίες, ενώ είναι κοινά παραδεκτό πως υπάρχει και μια αναχρονιστική νομοθεσία που δεν είναι ευέλικτη ώστε να επιβληθούν τα πρόστιμα που πρέπει. Ειδικά σε χώρους όπου υπάρχει ιδιωτική εκμετάλλευση και οι παραλίες δεν ανατίθενται σε επιχειρηματίες από τους δήμους οι τιμές που καλείται να πληρώσει ο καταναλωτής αγγίζουν τα όρια της παράνοιας!

Η νομοθεσία

Η νομοθεσία που διέπει τις παραλίες στην Κύπρο μπάζει νερά και μπορεί να θεωρηθεί και αναχρονιστική. Υπάρχουν συγκεκριμένες πρόνοιες και προδιαγραφές οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν τηρούνται. Σε ορισμένες παραλίες τα κρεβατάκια που τοποθετούνται είναι πολλαπλάσια του επιτρεπτού, ενώ ειδικά τα Σαββατοκύριακα λόγω αυξημένης ζήτησης επεκτείνονται δεξιά και αριστερά καταλαμβάνοντας χώρο από την υπόλοιπη παραλία. Στην Κύπρο λειτουργεί κεντρική επιτροπή παραλιών, ενώ η κάθε τοπική αρχή έχει τη δική της τοπική επιτροπή όπως και ο κάθε δήμος/κοινότητα τον δικό του επιθεωρητή παραλιών. Η αδυναμία στην προκειμένη περίπτωση εντοπίζεται κυρίως στο ότι οι εν λόγω επιτροπές δεν λειτουργούν τα Σαββατοκύριακα ούτε είναι εύκολο να τους εντοπίσει κάποιος πολίτης για καταγγελία. Παράλληλα, τα διάφορα κόλπα που χρησιμοποιούν τα κέντρα αναψυχής δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αποδεικτικά στοιχεία σε εκ των υστέρων καταγγελία. Για παράδειγμα, πολλές φορές εκδίδονται δύο διαφορετικού τύπου αποδείξεις, μία για τα κρεβατάκια και την ομπρέλα και ξεχωριστή για τις υπόλοιπες υπηρεσίες, ασχέτως αν αυτές περιλαμβάνονται στην τιμή και είναι υποχρεωτικές.

Κρατούν τη νομοθεσία

Μιλώντας με τους δήμους, οι περισσότεροι ισχυρίζονται πως τουλάχιστον στις περιοχές οι οποίες ελέγχονται από αυτούς η νομοθεσία τηρείται στο 100%. Στην Αγία Νάπα, τον Πρωταρά και το Παραλίμνι 85-90% των κρεβατιών και των ομπρελών ανήκουν στον δήμο και τα υπόλοιπα σε ιδιώτες. Ενώ οι τιμές σε ξαπλώστρες και ομπρέλες είναι η ίδια σε Αγία Νάπα, Πρωταρά, Παραλίμνι και Γεροσκήπου. Όπως εξήγησε ο Γιώργος Τ. Οικονόμου, υπεύθυνος παραλιών του Δήμου Παραλιμνίου, υπάρχει νομοθεσία που τηρείται η ανώτατη τιμή χρέωσης των 2,50 ευρώ για κρεβατάκι και ξαπλώστρα. Σε ερώτηση σχετικά με το αν σε κάποια παραλία υπάρχει λιγότερη χρέωση μιας και υπάρχει δυνατότητα, ο κ. Οικονόμου απάντησε αρνητικά, «η τιμή είναι παντού στα 2,50 ευρώ μαζί με τον ΦΠΑ και το συγκεκριμένο ποσό ισχύει για πάρα πολλά χρόνια, σίγουρα πάνω από 15». Επιπλέον, οι ξαπλώστρες και οι ομπρέλες, εξήγησε, πρέπει να τοποθετούνται σε κάθε παραλία σύμφωνα με το εγκεκριμένο σχέδιο χρήσης που έχει η κάθε παραλία. Για κάθε παραλία εγκρίνεται διαφορετικό σχέδιο χρήσης από την κεντρική επιτροπή παραλιών, «η κάθε παραλία έχει το δικό της σχέδιο το οποίο διαμορφώνεται αναλόγως χωροταξικά, γι' αυτό για κάθε παραλία ορίζεται διαφορετικός αριθμός κρεβατιών». Σύμφωνα με τη νομοθεσία, η κάθε ομπρέλα με τις δύο ξαπλώστρες πρέπει να έχει απόσταση από την άλλη 4 μέτρα και να καταλαμβάνει 16 τετραγωνικά μέτρα. Στον Πρωτάρα και το Παραλίμνι δεν γίνεται μέχρι στιγμής ενοικίαση κρεβατιών του δήμου από ξενοδοχειακές μονάδες, όμως αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου, το δημοτικό συμβούλιο μελετά αυτό το ενδεχόμενο για τη νέα τουριστική περίοδο. «Υπάρχει η σκέψη να παραχωρείται ένα ποσοστό των παραλιών κατόπιν προσφορών στον ιδιωτικό τομέα», αναφέρει. «Προσπαθούμε να μετρήσουμε τα θετικά και τα αρνητικά αυτής της κίνησης, γι' αυτό ακόμα είμαστε σε σκέψη, κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα έσοδα από τον ιδιωτικό τομέα θα προσφέρουν αναβαθμισμένες υπηρεσίες στον πελάτη», πρόσθεσε.

Ενοικίαση στα ξενοδοχεία

Στον Δήμο Αγίας Νάπας όμως αυτήν την τουριστική περίοδο ενοικιάζονται ξαπλώστρες και ομπρέλες σε ξενοδοχειακές μονάδες. «Η ενοικίαση γίνεται για όσο χρονικό διάστημα ενδιαφέρονται τα ξενοδοχεία με την προϋπόθεση ότι θα τα χρεώνουν στους λουόμενους με το ίδιο ποσό που τους χρεώνει και ο δήμος, δηλαδή 2,50 ευρώ η μία ξαπλώστρα και 2,50 η ομπρέλα», ανέφερε ο Δημήτρης Πατέρα, επιθεωρητής Παραλιών του Δήμου Αγίας Νάπας. Αυτός ο δανεισμός, εξήγησε ο κ. Πατέρα, επιτρέπεται μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές, «είναι συνήθως σε τοποθεσίες πολύ πιο πίσω από την παραλία, απομακρυσμένες». «Πολλές φορές παραχωρούνται τοποθεσίες με γνώμονα τον μη επηρεασμό των λουόμενων», πρόσθεσε. Ο κ. Πατέρα ανέφερε ενδεικτικά πως μια περιοχή που κάθε χρόνο παραχωρείται ένα τμήμα της σε ξενοδοχειακές μονάδες είναι το Crash Bay Sea. Ενώ, σε άλλες περιπτώσεις παραχωρούνται κρεβατάκια σε παραλίες τις οποίες ο δήμος δεν τις αξιοποιεί για τους λουόμενους και στις οποίες δεν υπάρχουν δικά του κρεβατάκια. Αντίθετα, υπάρχουν μόνο λουόμενοι οι οποίοι μπορούν να τοποθετήσουν την πετσέτα τους. Τις «ωφέλιμες» παραλίες, επεσήμανε, της χρησιμοποιεί εξολοκλήρου ο Δήμος Αγίας Νάπας, «τις προσβάσιμες παραλίες που είναι ιδανικές για οικογένειες που έχουν μικρά παιδιά τις αξιοποιεί αποκλειστικά ο δήμος. Επιπλέον, τόνισε πως ακόμα και εάν τα κρεβατάκια ενοικιαστούν σε ιδιώτες, ο δήμος συνεχίζει να έχει τον έλεγχό τους.

Μικρές παραβάσεις

Ωστόσο, όπως επεσήμανε ο κ. Πατέρα, κανένας πολίτης δεν μπορεί να διωχθεί από παραλία ακόμα και αν ο χώρος περιλαμβάνει ξαπλώστρες που ενοικιάστηκαν από ξενοδοχεία. Για αναφορές περί διπλοχρεώσεων από ξενοδόχους στους λουόμενους, είπε ότι 1-2 περιπτώσεις υπέπεσαν στην αντίληψή του και ήταν την περσινή σεζόν. Οι ξενοδόχοι, εξήγησε, για να χρεώσουν περισσότερο τις ξαπλώστρες και να μην φανεί ότι παραβίασαν κάποια νομοθεσία, ανέφεραν στους λουόμενους ότι παρείχαν έξτρα υπηρεσίες εκτός από το κρεβατάκι, όπως πετσέτα, φρούτα και νερό.

Τι ισχύει για Γεροσκήπου

Όσον αφορά τη Γεροσκήπου, υπάρχει το δικαίωμα παραχώρησης κρεβατιών και ομπρελών στους ξενοδόχους. Όπως εξήγησε ο Κυριάκος Χατζηβασίλης, δήμαρχος της Γεροσκήπου, η παραχώρηση γίνεται κατόπιν προσφορών, ποιος θα δώσει την υψηλότερη για να «κερδίσει» τη διαχείριση του χώρου. Ενώ ο δήμος έχει ξαπλώστρες και ομπρέλες σε συγκεκριμένους χώρους, επεσήμανε ότι ακόμα και σε περιοχές στις οποίες έχουν τοποθετηθεί κρεβατάκια για τα ξενοδοχεία η πρόσβαση είναι ανοιχτή σε όλους, «μπορεί ο κάθε πολίτης να πάει ελεύθερα να απλώσει στον χώρο με την πετσέτα του, αυτό προνοεί η νομοθεσία». Ο δήμος κάθε τέλος της τουριστικής σεζόν κάνει έναν απολογισμό με τα έσοδα από τις παραλίες, «αυτό που φαίνεται είναι ότι υπάρχει μια αυξητική τάση των εσόδων», ανέφερε ο κ. Χατζηβασίλης. Για τις αναφορές που υπήρχαν περί διπλοχρεώσεων σε κρεβατάκια από ιδιώτες ξενοδόχους, ο κ. Χατζηβασίλης απάντησε ότι δεν ήρθε σε αυτούς κάποια καταγγελία, μάλιστα τόνισε ότι είναι έκπληξη γι' αυτόν η αναφορά σε τέτοιες καταγγελίες, αλλά δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να υπήρξε κάποιο περιστατικό.

Για τις παραβατικές συμπεριφορές ανέφερε ότι πάντοτε υπήρχε παραβατικότητα από λουόμενους στις παραλίες αλλά φέτος παρατηρείται έξαρση αυτού του φαινομένου, «η αύξηση λουόμενων φέρνει αύξηση των παραβιάσεων». Εξήγησε ότι η παραβατική συμπεριφορά περιλαμβάνει ρίψη σκουπιδιών, μη τήρηση των κανόνων υγιεινής και βανδαλισμούς σε υποδομές, «η παραβατικότητα είναι πιο έντονη κατά τις βραδινές ώρες». Ο δήμος, ανέφερε ο κ. Χατζηβασίλης, «τρέχει» να διορθώσει τις ζημιές που γίνονται και να καθαρίσει τα σκουπίδια, «δεν είναι λύση να τρέχουμε εμείς του δήμου να διορθώσουμε το οτιδήποτε γιατί έχει ένα κόστος και δεν μπορούμε να προλάβουμε τα πάντα».

Η Λεμεσός «πετά»

Το ότι η Λεμεσός «πετάει» είναι μια ατάκα που πάει να γίνει «trend» τόσο εντός όσο και εκτός της πόλης, για διαφορετικούς όμως λόγους σε κάθε περίπτωση. Ενίοτε συνδέεται με το Κυπριακό και κυρίως σχετίζεται με τα ενοίκια και τους πύργους που ξεφύτρωσαν άναρχα και ακαλαίσθητα σε όλη την επαρχία, και κυρίως στο παραλιακό μέτωπο. Αυτό που ονομάζουν οι ειδικοί ανάπτυξη τείνει να γίνει εφιάλτης για τους ντόπιους, με τους περισσότερους Λεμεσιανούς να αρχίζουν ήδη να νιώθουν ότι η πόλη έχει γίνει αφιλόξενη γι’ αυτούς. Ένα από τα «θύματα» της νέας πραγματικότητας στη Λεμεσό είναι οι παραλίες, εδώ και λίγα χρόνια, με αποκορύφωμα φέτος, υπάρχει μια εξωφρενική τάση αύξησης των τιμών σε διάφορα beach bars προκειμένου να ενοικιάσεις δύο κρεβατάκια και μία ομπρέλα για λίγες ώρες, με τους ιδιοκτήτες και διαχειριστές των κέντρων αναψυχής να αγνοούν το θεσμοθετημένο από τον νόμο πλαφόν των 2,5 ευρώ ανά κρεβατάκι και ανά ομπρέλα.

Για γεμάτα πορτοφόλια

Στη Λεμεσό για να πάει κανείς στην παραλία, εκτός από συγκεκριμένες περιοχές στις οποίες το πλαφόν των 2,5 ευρώ τηρείται, θα πρέπει να πληρώσει μέχρι και 70-80 ευρώ ανά άτομο. Έρευνα του «Π» το προηγούμενο διάστημα σε περισσότερα από 30 σημεία στην ακτογραμμή της Λεμεσού κατέδειξε πως υπάρχουν ακραίες διακυμάνσεις στις τιμές, με τον καθέναν να ζητά κυριολεκτικά ό,τι θέλει. Η πιο διαδεδομένη τάση είναι η δημιουργία διαφόρων πακέτων, δηλαδή δύο κρεβατάκια και μία ομπρέλα στοιχίζουν μέχρι και 30-40 ευρώ αφού προσφέρονται μαζί πιατέλες με φρούτα, καφέδες και νερό. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα πακέτα αυτά αυξάνονται φτάνοντας και τα 50 ευρώ, προσφέροντας κι άλλες υπηρεσίες, όπως πετσέτες θαλάσσης και πρόσβαση σε ντους. Στις πιο πολυτελείς περιπτώσεις τα δεδομένα είναι ακόμα χειρότερα, υπάρχουν τουλάχιστον τρία μπαράκια τα οποία χρεώνουν διαφορετικές τιμές το Σαββατοκύριακο και διαφορετικές τις καθημερινές, με τις τιμές το Σάββατο και την Κυριακή να διπλασιάζονται χωρίς να αλλάζει το προσφερόμενο πακέτο. Εκεί που η κατάσταση ξεφεύγει εντελώς είναι στις «νέες» κατασκευές που έχουν προστεθεί στις παραλίες μας, στις οποίες για παράδειγμα ένας καναπές για 5-6 άτομα κοστίζει μέχρι και 400 ευρώ «ελάχιστη κατανάλωση». Δηλαδή, θα πρέπει η κατανάλωση της παρέας να ξεπεράσει τα 400 ευρώ ή αν δεν τα ξεπεράσει είναι υποχρεωμένοι να πληρώσουν τουλάχιστον 400 για να απολαύσουν το συγκεκριμένο σημείο. Πάντως, σε αυτές τις περιπτώσεις οι προσφερόμενες υπηρεσίες αυξάνονται, προσφέρεται ναργιλές και φαγητό στους λουόμενους.

Η ανεξέλεγκτη κατάσταση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια «αφήνει» ελεύθερο το πεδίο σε διάφορους επαγγελματίες του χώρου να ρυθμίζουν από μόνοι τους τόσο τις τιμές όσο και τον τρόπο που τοποθετούνται οι ξαπλώστρες και οι ομπρέλες στις παραλίες. Ακόμα, αρκετοί επιχειρηματίες επένδυσαν τα προηγούμενα χρόνια σε νέου τύπου κρεβάτια και ομπρέλες οι οποίες βαφτίζονται πολυτελείας με αποτέλεσμα να ενοικιάζονται για πολύ περισσότερα χρήματα από το ενδεδειγμένο πλαφόν των 2,5 ευρώ. Επιπρόσθετα, «παίζοντας» αυτό το παιχνίδι με κατασκευές πολυτελείας εντός της ζώνης της παραλίας υπάρχουν και ανάλογες αυξομειώσεις στις τιμές που σχετίζονται με το είδος της κατασκευής, το μέγεθος του κρεβατιού, τον τύπο της ομπρέλας ή ακόμα και πόσο κοντά στη θάλασσα είναι το κάθε κρεβατάκι. Εξαίρεση -τουλάχιστον στη Λεμεσό- φαίνεται να αποτελούν οργανωμένα σημεία παραλίας τα οποία ενοικιάζει ο Δήμος Λεμεσού σε επιχειρηματίες, εκεί που οι αυστηροί όροι στο συμβόλαιο δεν αφήνουν περιθώρια για αυξήσεις στις τιμές, κυρίως όμως αυτό οφείλεται στο ότι πρόκειται για οργανωμένες ναι μεν παραλίες, χωρίς όμως beach bars ακριβώς από πάνω. Σε συγκεκριμένο beach bar στην περιοχή του Lady's Mile έχουν επιστρατευθεί μέχρι και σεκιούριτι που ελέγχουν την πρόσβαση αλλά και εάν υπάρχουν παγωνιέρες, ενώ σε άλλο μπαράκι στην περιοχή Αγίου Τύχωνα υπάρχουν κρεβάτια των 2,5 ευρώ στα δεξιά και αριστερά, ενώ για τα μεγαλύτερα στη μέση θα πρέπει να γίνεται προκράτηση.

Υπάρχει αντίλογος

Χωρίς σε καμία περίπτωση να δικαιολογούνται οι επιχειρηματίες των beach bars, έχουν τα δικά τους επιχειρήματα για τη σημερινή πραγματικότητα. Όπως εξηγούν, έχουν επενδύσει αρκετά χρήματα στα μπαράκια τους και έχουν φέρει νέες κατασκευές που δεν έχουν καμία σχέση με τα κρεβατάκια που ξέραμε μέχρι σήμερα. «Δεν μπορείς να έχεις την ίδια τιμή όταν προσφέρεις ένα κρεβατάκι με στρώμα παρόμοιο με εκείνο που έχεις στο σπίτι σου», εξηγεί πρόσωπο που γνωρίζει τα δεδομένα. Επιπρόσθετα, στηλιτεύουν το γεγονός ότι αρκετοί λουόμενοι πάνε από το πρωί μέχρι το βράδυ και κρατούν ένα κρεβατάκι μπροστά στο κέντρο του χωρίς να καταναλώνουν οτιδήποτε, γεγονός που τους προκαλεί ζημιά, ενώ παράλληλα σημειώνουν πως είναι θέμα «σεβασμού» να μην έχει κάποιος μαζί του την παγωνιέρα του όταν στον χώρο υπάρχει κέντρο αναψυχής.

Οι δήμοι χρεώνουν όσα θέλουν

Σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Θεοπέμπτου, πρόεδρο του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, το σημαντικότερο πρόβλημα που υπάρχει στις παραλίες είναι ότι δεν υπάρχει χώρος να πηγαίνουν λουόμενοι οι οποίοι δεν επιθυμούν να αγοράσουν υπηρεσίες του δήμου με τις δικές τους πετσέτες. Επεσήμανε πως το σχέδιο παραλίας -το οποίο δεν τηρείται- προβλέπει ότι θα υπάρχουν ομπρέλες σε συγκεκριμένο χώρο. «Οι δήμοι βάζουν όσα περισσότερα κρεβατάκια μπορούν για να βγάλουν κέρδος». Το σχέδιο, πρόσθεσε, το οποίο εγκρίνει η κεντρική υπηρεσία παραλιών, πρέπει να αναρτάται στην ιστοσελίδα των δήμων και των τοπικών αρχών, «εγώ δεν το είδα κάπου αναρτημένο», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Θεοπέμπτου. Ενώ, υποστήριξε ότι οι δήμοι χρεώνουν όσα θέλουν τις ξαπλώστρες και όχι όπως προνοείται.