Το μορατόριουμ και το τελευταίο χαρτί για τις εκποιήσεις

Όταν το απόγευμα της Τρίτης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης προσέρχονταν στην τελετή απονομής των Διεθνών Βραβείων Επενδύσεων του Invest Cyprus, ήθελε να στείλει ένα σαφές μήνυμα: «οποιαδήποτε ενέργεια ή απόφαση έτσι ώστε να οδηγηθούμε σε καθολική απαγόρευση των εκποιήσεων, το μόνο που θα πετύχει είναι να δημιουργηθούν προβλήματα στην οικονομία της χώρας μας», είπε.

Από τον τρόπο που τοποθετήθηκε ο Πρόεδρος Χριστουδουλίδης, μπορούμε να εικάσουμε ότι το μήνυμα αυτό το έστειλε έχοντας την αίσθηση ότι είχαν μπει στη θέση τους όλα τα κομμάτια του παζλ για να μην ψηφιστεί (ή να αποσυρθεί) σήμερα, στη συνεδρίαση της ολομέλειας, η πρόταση νόμου που κατά την ερμηνεία της κυβέρνησης, της Κεντρικής Τράπεζας, των τραπεζών, των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων, θα προκαλούσε καθολική αναστολή των εκποιήσεων, βάζοντας σε περιπέτειες τη χώρα. Άλλωστε είχε προηγηθεί ένα μπαράζ εντατικών επαφών μεταξύ Προέδρου της Δημοκρατίας, υπουργού Οικονομικών, τραπεζών, εταιρειών διαχείρισης ΜΕΔ, Κεντρικού Τραπεζίτη και κομμάτων της συγκυβέρνησης, με αποτέλεσμα την κατάληξη σε ένα πακέτο οχτώ σημείων.

To μορατόριουμ

Η διαμόρφωση του πακέτου μέτρων έτρεχε καθ' όλη τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας. Πρώτη πράξη, μετά από ένα έντονο παρασκήνιο και ισχυρές πιέσεις σε τράπεζες και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, οι τελευταίοι αποφάσισαν και ανακοίνωσαν (χωρίς ιδιαίτερο ενθουσιασμό...) χθες ένα εθελοντικό μορατόριουμ στις εκποιήσεις πρώτης κατοικίας αξίας έως €350.000 μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Το μορατόριουμ δίνει χρόνο ώστε να τεθεί σε εφαρμογή ένα συνολικό πακέτο μέτρων για τη διαχείριση των ΜΕΔ.

Η κυβέρνηση σε προφορικές συζητήσεις που είχε με τους εμπλεκόμενους και κυρίως με τα τρία κόμματα που τη στηρίζουν περιέγραφε τι ήθελε να κάνει για να διασκεδάσει τις ανησυχίες για τις επιπτώσεις των εκποιήσεων.

«Η κυβέρνηση προσεγγίζει το θέμα με απόλυτη σοβαρότητα και η Βουλή των Αντιπροσώπων θα ενημερωθεί γραπτώς από τον υπουργό Οικονομικών για ένα πακέτο μέτρων της κυβέρνησης, έτσι ώστε να διασφαλιστεί από τη μια η αξιοπιστία της χώρας μας, αλλά –γιατί αυτό είναι η προτεραιότητά μας- να προστατευτούν οι ευάλωτοι συμπατριώτες μας και όχι οι στρατηγικοί κακοπληρωτές», είχε πει ο κ. Χριστοδουλίδης το βράδυ της Τρίτης.

Η δεύτερη πράξη, το χαρτί που τράβηξε χθες η κυβέρνηση για να πετύχει έστω και μια προσωρινή ανακωχή, ήταν η διαμόρφωση πρότασης νόμου για την εισαγωγή του μηχανισμού της Κεντρικής Τράπεζας που επιτρέπει υπό προϋποθέσεις την αναστολή εκποίησης κατοικιών αξίας έως €250.000. Ο politis.com.cy δημοσίευσε χθες το περιεχόμενο της πρότασης νόμου.

Αυτό κρίθηκε αναγκαίο για να υπάρχει ένα κείμενο στο τραπέζι που θα απαντά στην απαίτηση της πλειοψηφίας των βουλευτών για την αποτελεσματική πρόσβαση των δανειοληπτών στο δικαστήριο. Σήμερα η προσφυγή ενάντια σε μια εκποίηση δεν οδηγεί και σε αναστολή της εκποίησης.

Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση νόμου που υποστηρίζεται από το ΑΚΕΛ, τα συγκυβερνώντα κόμματα ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ, το Κίνημα Οικολόγων, το ΕΛΑΛ, τρεις βουλευτές του ΔΗΚΟ (Ζαχαρία Κουλία, Χρίστο Ορφανίδη, Παύλο Μυλωνά) και τους ανεξάρτητους Κωστή Ευσταθίου και Ανδρέα Θεμιστοκλέους, έχει ως σκοπό «να διασφαλιστεί το δικαίωμα του ενυπόθηκου οφειλέτη και άλλων ενδιαφερόμενων προσώπων να προσφεύγουν σε αρμόδιο δικαστήριο για την αναστολή διαδικασίας εκποίησης ακινήτου σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, οι οποίες καθορίζονται σχετικά και περιλαμβάνουν την αμφισβήτηση του ύψους του οφειλόμενου ποσού και την επίκληση ύπαρξης καταχρηστικών ρητρών στις συμβάσεις δανείων ή υποθηκών». Η ερμηνεία της κυβέρνησης, της Κεντρικής Τράπεζας, των τραπεζών, των εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων είναι ότι η επίμαχη πρόταση νόμου οδηγεί σε καθολική αναστολή των εκποιήσεων.

Η κυβέρνηση προωθεί τον μηχανισμό μέσω πρότασης νόμου που θα υποστηρίζεται από τα τρία κόμματα της συμπολίτευσης (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ). Η κατάθεση νομοσχεδίου απαιτεί να προηγηθεί νομοτεχνικός έλεγχος από τη Νομική Υπηρεσία και να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο, απαιτήσεις που δεν θα μπορούσαν να τρέξουν σε μερικές ώρες. Έτσι επιλέχθηκε η κοινοβουλευτική οδός.

Όπως έγραψε χθες στο politis.com.cy η Κατερίνα Ηλιάδη, «σαν έτοιμη από καιρό, η Υπηρεσία Κοινοβουλευτικών Επιτροπών ετοίμασε και απέστειλε πρόταση νόμου στα μέλη της Επιτροπής Οικονομικών που ανήκουν στα συγκυβερνώντα κόμματα -Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, Χρύσης Παντελίδης, Αλέκος Τρυφωνίδης, Ηλίας Μυριάνθους- ώστε να την καταθέσουν στην Επιτροπή Οικονομικών, για να μην χρειαστεί να ετοιμάσει νομοσχέδιο η κυβέρνηση -θα έπρεπε να περάσει από νομοτεχνικό έλεγχο».

Μέχρι αργά χθες το βράδυ συνεχίζονταν οι επαφές για να μπουν οι υπογραφές στην πρόταση νόμου. Η πληροφόρηση του «Π» είναι ότι το περιεχόμενο της πρότασης νόμου δεν έγινε άμεσα αποδεκτό από όλους τους συγκυβερνώντες.

Οι πρόνοιες

Η πρόταση νόμου που παραδόθηκε έτοιμη στα κόμματα της συγκυβέρνησης, με τίτλο «ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΘΗΚΕΥΣΕΩΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 1965 ΕΩΣ 2023», έχει το εξής αιτιολογικό:

«Σκοπός της πρότασης νόμου είναι η τροποποίηση του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμου, ώστε να διασφαλιστούν τα δικαιώματα του ενυπόθηκου οφειλέτη κύριας κατοικίας με την τροποποίηση των σχετικών όρων και ορισμών που περιλαμβάνονται στα άρθρα 44Β, 44Γ και 44ΙΕ. Ειδικότερα, εισάγεται, μεταξύ άλλων, ο όρος 'επιλέξιμος οφειλέτης', ώστε να σημαίνει τον ενυπόθηκο οφειλέτη του οποίου το ενυπόθηκο υπό εκποίηση ακίνητο αποτελεί την κύρια κατοικία αυτού στην οποία διαμένει είτε ο ιδιοκτήτης είτε τα μέλη της οικογένειάς του για περίοδο πέραν των έξι (6) μηνών κατ’ έτος, η εκτιμημένη αξία της οποίας δεν υπερβαίνει τα €250.000. Περαιτέρω, εισάγονται νέες ρυθμίσεις σύμφωνα με τις οποίες ο επιλέξιμος οφειλέτης θα δύναται να καταχωρίσει έφεση στο Επαρχιακό Δικαστήριο για παραμερισμό της ειδοποίησης της σκοπούμενης πώλησης, εντός δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της ειδοποίησης, εφόσον υφίσταται κάποιος από τους λόγους που προβλέπονται στον προτεινόμενο νόμο. Επιπρόσθετα, προτείνεται η εισαγωγή μεταβατικών διατάξεων σε σχέση με διαδικασίες που βρίσκονται στο στάδιο πλειστηριασμού».

Αναστολή υπό όρους

Η διάταξη κλειδί του μηχανισμού της Κεντρικής Τράπεζας είναι ότι ο δανειολήπτης μπορεί να ζητήσει αναστολή της εκποίησης αν αμφισβητεί το ενυπόθηκο χρέος (όπως αναγράφεται στην ειδοποίηση Τύπου «Ι»), προσκομίζοντας σχετική βεβαίωση υπογεγραμμένη από νόμιμο ελεγκτή ή νόμιμο ελεγκτικό γραφείο ή Σύμβουλο Αφερεγγυότητας, η οποία επιβεβαιώνει με σχετική, δεόντως τεκμηριωμένη ανάλυση, το ύψος του οφειλόμενου ποσού. Πρόσθετος λόγος αναστολής είναι η τράπεζα να μην έχει συμμορφωθεί με σύσταση του Χρηματοοικονομικού επιτρόπου.

Τράπεζες και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων μέχρι και χθες, οπότε δημοσιεύτηκε η πρόταση νόμου στο politis.com.cy, δεν είχαν γραπτή ενημέρωση για τον μηχανισμό της Κεντρικής Τράπεζας. Κατά την προφορική ενημέρωση που έλαβαν στις επαφές των τελευταίων ημερών εξέφρασαν επιφυλάξεις τις οποίες θα θέσουν στη διαβούλευση που θα ακολουθήσει της υποβολής, σήμερα, της πρότασης νόμου.